Nghệ thuật > Sân khấu biểu diễn

Tóm tắt: Lịch sử kịch nói TP.HCM luôn phát triển mạnh và góp phần quan trọng vào sự hưng thịnh của sân khấu kịch nói Việt Nam. Một trong những nhân tố quan trọng, quyết định chất lượng và sự phát triển của sân khấu kịch nói TP.HCM là vai trò của nghệ thuật đạo diễn. Công tác đạo diễn kịch nói TP.HCM tồn tại đã hơn nửa thế kỉ, gắn với tên tuổi của nhiều thế hệ nghệ sĩ, tạo ra nhiều vở diễn có chất lượng cao, nhất là trong giai đoạn 2000-2020. Bài viết áp dụng hệ thống lý thuyết căn bản về văn hóa và sân khấu học để nghiên cứu về việc thực hành đạo diễn trong bối cảnh văn hóa xã hội của ngành sân khấu hiện nay

Tóm tắt: “Sắc sắc không không” nghĩa là có mà không, không mà có, là một trong những triết lý căn bản của giáo lý đạo Phật. Triết lý này tưởng chừng mơ hồ, nhưng ở góc nhìn, tầm nhìn và cách nhìn khoa học biện chứng, thì hoàn toàn đúng với ý nghĩa vật chất của nó. Họa sĩ thiết kế mỹ thuật sân khấu chèo Nguyễn Dân Quốc đã lấy triết lý này làm phương châm cho sáng tạo của mình. Bài viết đã đưa ra nhiều dẫn chứng để cho thấy họa sĩ Nguyễn Dân Quốc đã vận dụng các nguyên tắc thuộc phương pháp thể loại chèo vào sáng tác thiết kế mỹ thuật trong hơn 120 vở chèo (hiện thực dân gian, hiện thực trong các truyện nôm khuyết danh, thần thoại, cổ tích, dã sử, lịch sử) và các vở chèo đề tài cách mạng và kháng chiến (còn gọi là chèo Cách mạng).

Trải qua hơn 150 năm hình thành và phát triển kịch nói ở Sài Gòn - TP.HCM đã để lại những dấu ấn trong lòng công chúng các thế hệ. Mang trong mình những đặc trưng văn hóa Nam Bộ, nên ngoài những điểm chung với sân khấu kịch nói nước nhà thì kịch nói ở TP.HCM còn mang những đặc điểm riêng, đó chính là: tính dung hợp. Bài viết tập trung vào các yếu tố thể hiện rõ tính dung hợp của kịch nói Sài Gòn - TP.HCM xét từ nguồn gốc ra đời, lực lượng nghệ sĩ và việc ứng dụng kịch hát truyền thống vào trong việc dàn dựng, biểu diễn các tác phẩm kịch nói.

Hiểu một cách cơ bản, xã hội loài người tồn tại và phát triển được là do có sự học hỏi kế thừa tri thức, ký ức đã tích lũy được từ thuở “khai thiên lập địa”. Sự truyền dạy - hay “đào tạo” nói theo ngôn ngữ hiện đại-là một hoạt động vô cùng cơ bản của con người bên cạnh các hoạt động bản năng. Nhờ tư duy nên việc truyền dạy của con người phần nhiều có ý thức, có chủ đích, có tính toán nhằm đạt kết quả tốt nhất.

"Zorba - Chú mèo thám tử" là dự án nhạc kịch thứ hai được hợp tác dàn dựng bởi Nhà hát Tuổi trẻ và Nhà hát Sangsang Maru (trước đó là vở nhạc kịch "Đứa con của yêu tinh" ra mắt năm 2023). Đây là một vở nhạc kịch Hàn Quốc được Việt hóa và do các diễn viên Việt Nam biểu diễn bằng tiếng Việt cùng ê-kíp sáng tạo đến từ Hàn Quốc, dưới sự chỉ huy của đạo diễn tài ba Lee Jong Seok.

Từ xưa, chiếc quạt đã trở thành vật dụng thân thiết của người dân vùng Bắc Bộ. Hình dáng và tác dụng của chiếc quạt đã được thi sĩ Hồ Xuân Hương miêu tả, gửi gắm nỗi niềm trong bài thơ Cái quạt. Chiếc quạt cũng trở thành một trong những đạo cụ phổ biến nhất trên sân khấu chèo. Trong các vở chèo cổ và hiện đại, chiếc quạt không chỉ là vật trang trí, một số có liên quan đến cốt truyện, đồng thời còn thể hiện tính cách, diễn tả nhiều cung bậc cảm xúc và trạng thái tâm lý của nhân vật. Trong những vở diễn về Hồ Xuân Hương, các đạo diễn không những đã sử dụng chiếc quạt làm vật trang trí, làm đạo cụ kết hợp với múa, hát, diễn thể hiện tính cách của các nhân vật, mà quạt còn được sử dụng như một biểu tượng của vở diễn. Qua đó, chiếc quạt góp phần làm phong phú thêm hình tượng nhân vật, tính biểu cảm của vở diễn và tôn vinh văn hóa truyền thống Việt Nam.

Trong thời đại của sự hội nhập và phát triển văn hóa, nghệ thuật diễn xướng dân gian đóng vai trò không thể phủ nhận trong việc củng cố và thể hiện bản sắc văn hóa của từng cộng đồng. Đặc biệt, trong bối cảnh của sự hội nhập và phát triển toàn cầu, nghệ thuật này trở thành một cầu nối quan trọng giữa các dân tộc, mang lại cơ hội để chia sẻ, học hỏi và tôn vinh những giá trị truyền thống cũng như tạo ra những trải nghiệm mới. Bài viết góp phần làm sáng rõ những thách thức và cơ hội mà nghệ thuật diễn xướng dân gian đang đối mặt trong môi trường đa văn hóa và đa chiều của thế giới ngày nay.