Nghệ thuật > Văn học

Tóm tắt: Tục ngữ là một bộ phận quan trọng của văn học, văn hóa dân gian, phản ánh thế giới quan, triết lý sống, và các giá trị đạo đức của mỗi tộc người. Tục ngữ Dao và tục ngữ Việt đều chứa trong mình những kho tàng tri thức phong phú, được lưu truyền qua các thế hệ và có vai trò quan trọng trong việc trao truyền những tri thức, kinh nghiệm về thời tiết, lao động sản xuất… cho các thế hệ trẻ. Mặc dù mỗi dân tộc có những đặc trưng văn hóa riêng biệt, song trong tục ngữ của người Dao và người Việt, chúng ta vẫn nhận thấy có sự tương đồng rõ rệt về mặt nội dung, hình thức và triết lý sống. Bài viết bước đầu chỉ ra những điểm giống nhau giữa tục ngữ Dao và tục ngữ Việt, từ đó làm nổi bật các nét văn hóa chung của hai tộc người này.

Tóm tắt: Jataka là tập truyện cổ nổi tiếng của Ấn Độ, đồng thời là kinh điển Phật giáo truyền tải giáo lý của Đức Phật. Nhờ sự kết hợp giữa yếu tố tôn giáo và truyện kể, tác phẩm có giá trị lớn trong việc định hình lối sống cao đẹp, từ đó lan tỏa mạnh mẽ đến các xứ sở, bao gồm Campuchia và Lào. Bài viết khái quát về Jataka và phân tích những biểu hiện của quá trình dân gian hóa tập truyện này ở Campuchia và Lào trên cấp độ cốt truyện và hình tượng nhân vật, từ đó nhận xét về quá trình giao lưu văn học Ấn Độ - Đông Nam Á.

Tóm tắt: Chiến thắng vĩ đại của chiến dịch Hồ Chí Minh trong Đại thắng mùa Xuân năm 1975 trở thành mốc son lịch sử chói lọi, đưa đất nước ta bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên hòa bình, thống nhất, xây dựng CNXH, tiến hành công cuộc đổi mới, hội nhập quốc tế, mở ra cho văn học, nghệ thuật nước nhà không gian phát triển rộng lớn trong tính tổng thể, toàn vẹn, tiến bộ và cách mạng. Bài viết đề cập những tiền đề lịch sử, văn hóa, mỹ học; những chặng đường vận động, phát triển của văn học, nghệ thuật giai đoạn 1975-2025; cùng một số xu hướng vận động, phát triển của văn học, nghệ thuật Việt Nam trong việc xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, để vững tin tiến bước vào “Kỷ nguyên mới”, “Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”.

Tóm tắt: Bài viết vận dụng lý thuyết phê bình sinh thái nữ quyền để phân tích mối liên hệ giữa phụ nữ bản địa, thiên nhiên và quyền năng chữa lành, đồng thời đánh giá quá trình kiến tạo căn tính của cộng đồng thiểu số. Ở đó, tộc người như một hệ hình gắn liền với không gian sống, tri thức bản địa, giới tính và ký ức lịch sử trong truyện ngắn Ngải đắng ở trên núi của Đỗ Bích Thúy. Trên cơ sở đó, khẳng định khả năng bị phá vỡ của những quan điểm vốn mang đậm tính cố hữu về văn hóa địa phương, diễn ngôn trung tâm - cận biên trong nhận thức về văn hóa và tự nhiên trong bối cảnh thế giới và sự xâm lấn mạnh mẽ của quá trình đô thị hóa và văn minh đô thị.

Tóm tắt: Bài viết nghiên cứu phương thức trần thuật trong truyện ngắn của nhà văn Nguyễn Thị Kim Hòa - một cây bút nữ tiêu biểu của văn học đương đại Việt Nam. Nghiên cứu tập trung làm rõ những đặc điểm nổi bật trong phương thức trần thuật của tác giả trên các phương diện như: điểm nhìn trần thuật, người kể chuyện, mô hình tự sự và kết cấu trần thuật. Kết quả nghiên cứu góp phần khẳng định tài năng và phong cách nghệ thuật riêng của Nguyễn Thị Kim Hòa, đồng thời minh chứng cho sự vận động, đổi mới của thể loại truyện ngắn Việt Nam đương đại.

Tóm tắt: Bài viết khám phá sâu sắc mạch nguồn trữ tình trong thơ Hữu Thỉnh, một nhà thơ có sự nghiệp gắn liền với lịch sử và văn hóa Việt Nam. Bài viết đã làm nổi bật sự kết hợp hài hòa giữa trữ tình cá nhân và trữ tình công dân trong thơ ông. Tác giả đã phân tích các bài thơ tiêu biểu của nhà thơ Hữu Thỉnh như: Ngôi nhà của mẹ, Sang thu và Phan Thiết có anh tôi để làm rõ nét phong cách trữ tình độc đáo của nhà thơ từ góc nhìn văn hóa. Qua đó, bài viết đã khẳng định vị trí quan trọng của nhà thơ Hữu Thỉnh trong nền văn học Việt Nam.

Tóm tắt: Bài viết đưa ra một bức tranh toàn cảnh về tình hình phát triển của văn trẻ Việt Nam hiện nay, đồng thời đặt ra những vấn đề cần giải quyết để khai thác tối đa tiềm năng của lực lượng sáng tạo trẻ. Bài viết là tham luận tại Hội thảo “Tài năng trẻ - Nguồn lực sáng tạo và phát triển văn hóa nghệ thuật” do Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật tổ chức tháng 11-2024.

Tóm tắt: Cùng với sự chuyển mình của đất nước, văn học Việt Nam sau năm 1986 đã có nhiều đổi mới mạnh mẽ trên cả phương diện nội dung và hình thức nghệ thuật. Biểu tượng trở thành một trong những phương thức góp phần tạo nên tính đa nghĩa, có chiều sâu cho các tác phẩm. Hồ Anh Thái là một gương mặt nổi bật của văn học đương đại Việt Nam. Tác phẩm của ông cũng ẩn chứa một hệ thống biểu tượng với nhiều tầng ý nghĩa, trong đó phải kể đến đó là hệ thống biểu tượng Phật giáo. Thông qua khảo sát các tác phẩm của Hồ Anh Thái, bài viết muốn nhận diện những biểu tượng mang đậm màu sắc Phật giáo trong sáng tác của nhà văn và phân tích, giải mã những biểu tượng này thông qua hệ thống tri thức liên ngành. Từ kết quả đó, chúng ta có thể thấy được ý nghĩa mà tác giả gửi gắm trong mỗi biểu tượng, cũng như những khác biệt trong cách xây dựng biểu tượng của Hồ Anh Thái với các nhà văn đương đại khác.

Tóm tắt: Thượng kinh ký sự là một tác phẩm ký sự lớn của nền văn học trung đại Việt Nam. Ra đời trong một thời điểm lịch sử đầy xáo động, tác phẩm này không chỉ có giá trị đặc sắc về hình thức nghệ thuật mà còn động chạm được đến những phương diện nhạy cảm nhất của tư tưởng thời đại. Bài viết thông qua những vấn đề của thể loại ký trung đại và lý thuyết diễn ngôn nhằm tìm hiểu những yếu tố tạo lập các diễn ngôn cá nhân và sự đổ vỡ các hệ giá trị trong Thượng kinh ký sự.