Nghệ thuật > Văn học

Tóm tắt: Chiến thắng vĩ đại của chiến dịch Hồ Chí Minh trong Đại thắng mùa Xuân năm 1975 trở thành mốc son lịch sử chói lọi, đưa đất nước ta bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên hòa bình, thống nhất, xây dựng CNXH, tiến hành công cuộc đổi mới, hội nhập quốc tế, mở ra cho văn học, nghệ thuật nước nhà không gian phát triển rộng lớn trong tính tổng thể, toàn vẹn, tiến bộ và cách mạng. Bài viết đề cập những tiền đề lịch sử, văn hóa, mỹ học; những chặng đường vận động, phát triển của văn học, nghệ thuật giai đoạn 1975-2025; cùng một số xu hướng vận động, phát triển của văn học, nghệ thuật Việt Nam trong việc xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, để vững tin tiến bước vào “Kỷ nguyên mới”, “Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”.

Tóm tắt: Bài viết vận dụng lý thuyết phê bình sinh thái nữ quyền để phân tích mối liên hệ giữa phụ nữ bản địa, thiên nhiên và quyền năng chữa lành, đồng thời đánh giá quá trình kiến tạo căn tính của cộng đồng thiểu số. Ở đó, tộc người như một hệ hình gắn liền với không gian sống, tri thức bản địa, giới tính và ký ức lịch sử trong truyện ngắn Ngải đắng ở trên núi của Đỗ Bích Thúy. Trên cơ sở đó, khẳng định khả năng bị phá vỡ của những quan điểm vốn mang đậm tính cố hữu về văn hóa địa phương, diễn ngôn trung tâm - cận biên trong nhận thức về văn hóa và tự nhiên trong bối cảnh thế giới và sự xâm lấn mạnh mẽ của quá trình đô thị hóa và văn minh đô thị.

Tóm tắt: Bài viết nghiên cứu phương thức trần thuật trong truyện ngắn của nhà văn Nguyễn Thị Kim Hòa - một cây bút nữ tiêu biểu của văn học đương đại Việt Nam. Nghiên cứu tập trung làm rõ những đặc điểm nổi bật trong phương thức trần thuật của tác giả trên các phương diện như: điểm nhìn trần thuật, người kể chuyện, mô hình tự sự và kết cấu trần thuật. Kết quả nghiên cứu góp phần khẳng định tài năng và phong cách nghệ thuật riêng của Nguyễn Thị Kim Hòa, đồng thời minh chứng cho sự vận động, đổi mới của thể loại truyện ngắn Việt Nam đương đại.

Tóm tắt: Bài viết khám phá sâu sắc mạch nguồn trữ tình trong thơ Hữu Thỉnh, một nhà thơ có sự nghiệp gắn liền với lịch sử và văn hóa Việt Nam. Bài viết đã làm nổi bật sự kết hợp hài hòa giữa trữ tình cá nhân và trữ tình công dân trong thơ ông. Tác giả đã phân tích các bài thơ tiêu biểu của nhà thơ Hữu Thỉnh như: Ngôi nhà của mẹ, Sang thu và Phan Thiết có anh tôi để làm rõ nét phong cách trữ tình độc đáo của nhà thơ từ góc nhìn văn hóa. Qua đó, bài viết đã khẳng định vị trí quan trọng của nhà thơ Hữu Thỉnh trong nền văn học Việt Nam.

Tóm tắt: Bài viết đưa ra một bức tranh toàn cảnh về tình hình phát triển của văn trẻ Việt Nam hiện nay, đồng thời đặt ra những vấn đề cần giải quyết để khai thác tối đa tiềm năng của lực lượng sáng tạo trẻ. Bài viết là tham luận tại Hội thảo “Tài năng trẻ - Nguồn lực sáng tạo và phát triển văn hóa nghệ thuật” do Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật tổ chức tháng 11-2024.

Tóm tắt: Cùng với sự chuyển mình của đất nước, văn học Việt Nam sau năm 1986 đã có nhiều đổi mới mạnh mẽ trên cả phương diện nội dung và hình thức nghệ thuật. Biểu tượng trở thành một trong những phương thức góp phần tạo nên tính đa nghĩa, có chiều sâu cho các tác phẩm. Hồ Anh Thái là một gương mặt nổi bật của văn học đương đại Việt Nam. Tác phẩm của ông cũng ẩn chứa một hệ thống biểu tượng với nhiều tầng ý nghĩa, trong đó phải kể đến đó là hệ thống biểu tượng Phật giáo. Thông qua khảo sát các tác phẩm của Hồ Anh Thái, bài viết muốn nhận diện những biểu tượng mang đậm màu sắc Phật giáo trong sáng tác của nhà văn và phân tích, giải mã những biểu tượng này thông qua hệ thống tri thức liên ngành. Từ kết quả đó, chúng ta có thể thấy được ý nghĩa mà tác giả gửi gắm trong mỗi biểu tượng, cũng như những khác biệt trong cách xây dựng biểu tượng của Hồ Anh Thái với các nhà văn đương đại khác.

Tóm tắt: Thượng kinh ký sự là một tác phẩm ký sự lớn của nền văn học trung đại Việt Nam. Ra đời trong một thời điểm lịch sử đầy xáo động, tác phẩm này không chỉ có giá trị đặc sắc về hình thức nghệ thuật mà còn động chạm được đến những phương diện nhạy cảm nhất của tư tưởng thời đại. Bài viết thông qua những vấn đề của thể loại ký trung đại và lý thuyết diễn ngôn nhằm tìm hiểu những yếu tố tạo lập các diễn ngôn cá nhân và sự đổ vỡ các hệ giá trị trong Thượng kinh ký sự.

Không phải ngẫu nhiên mà văn học hiện đại Việt Nam có một khối lượng lớn các tác phẩm dành riêng cho đề tài người lính bởi lẽ đây là đề tài lớn, hình tượng trung tâm trong thơ ca Việt Nam hiện đại. Bài viết mang đến một cái nhìn toàn diện và sâu sắc về hình tượng anh bộ đội Cụ Hồ trong thơ ca Việt Nam hiện đại qua góc nhìn từ văn hóa. Qua đó, độc giả có thể hiểu rõ hơn về những phẩm chất cao đẹp của người lính Việt Nam, về sự hy sinh và cống hiến lớn lao của họ dành cho đất nước.

GS, NGƯT Đỗ Đức Hiểu sinh ngày 16-9-1924 tại xã Cổ Nhuế, Từ Liêm, Hà Nội. Trong đội ngũ những người thày đầu tiên có công xây dựng ngành Ngữ văn tại Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, từng có thời kỳ được gọi là Văn Khoa, Tổng hợp, GS Đỗ Đức Hiểu thuộc thế hệ thứ hai, sau thế hệ các học giả hàng đầu của ngành Ngữ văn gồm: Đặng Thai Mai, Hoài Thanh, Cao Xuân Huy, Nguyễn Mạnh Tường, Hoàng Xuân Nhị... Nhắc đến thế hệ các nhà giáo, nhà nghiên cứu trong lĩnh vực giảng dạy, nghiên cứu khoa học xã hội nói chung và ngữ văn nói riêng lúc bấy giờ, tại cái nôi Văn khoa - Tổng hợp, hẳn sẽ còn lâu lắm, chúng ta mới có đủ “giấy bút” để nói được hết công lao của họ. GS Đỗ Đức Hiểu cũng thuộc số những tên tuổi “đáng giá” đó.