Sự kiện: BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG TIÊU BIỂU CỦA CÁC DÂN TỘC THIỂU SỐ

Trong kho tàng văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số ở Việt Nam, nghi lễ trồng cột nêu (hay còn gọi là “trỉa nêu”) của người Tà Ôi đóng vai trò như một biểu tượng tâm linh và văn hóa đặc biệt. Đây không chỉ là một nghi thức trong đời sống tín ngưỡng mà còn là bản thể gắn kết cộng đồng, biểu đạt mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên, thần linh và tổ tiên. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện đại, khi nhịp sống ngày càng bị cuốn theo những thay đổi về kinh tế, xã hội, nghi lễ này đang đối mặt với nguy cơ mai một, đặt ra nhiều thách thức về bảo tồn.

Từ ngày 1 đến 29-8-2025, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đông Mô, Đoài Phương, Hà Nội) tổ chức chuỗi hoạt động tháng 8 với chủ đề “Về Làng trải nghiệm nét văn hóa truyền thống” dành cho các bạn nhỏ bằng những hoạt động gần gũi, thân quen gắn bó mật thiết trong đời sống, hoạt động hằng ngày của đồng bào các dân tộc do chính chủ thể văn hóa giới thiệu.

Là một trong những làng nghề rèn nổi tiếng bậc nhất cả nước, nghề rèn của người Nùng An xã Phúc Sen thuộc huyện Quảng Uyên, tỉnh Cao Bằng đã được Bộ VHTTDL đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, nghề rèn vẫn được đồng bào Nùng An ở Phúc Sen gìn giữ, phát triển, góp phần bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc văn hóa dân tộc.

Việt Nam là quốc gia đa dân tộc, mỗi cộng đồng đều có những bản sắc văn hóa riêng, góp phần tạo nên bức tranh văn hóa đa dạng và giàu bản sắc của đất nước. Trong dòng chảy phát triển mạnh mẽ của xã hội hiện đại, việc gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số trở thành nhiệm vụ cấp thiết, nhằm bảo tồn những tinh hoa dân tộc và vun đắp sự gắn kết cộng đồng. Phóng viên Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật đã có cuộc trao đổi về vấn đề này với PGS, TS Lâm Nhân, Hiệu trưởng Trường Đại học Văn hóa TP.HCM. Dưới đây là những phân tích, đánh giá của PGS, TS Lâm Nhân.

Từ ngày 1 đến 31-7-2025 tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) sẽ diễn ra các hoạt động tháng 7 với chủ đề "Về Làng trải nghiệm nét văn hóa truyền thống" do chính chủ thể văn hóa là đồng bào các dân tộc đang sinh hoạt tại Làng giới thiệu.

Nằm trong chuỗi hoạt động tháng 6 với chủ đề “Ngày hội gia đình”, cộng đồng dân tộc M’nông, huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phước đã tổ chức tái hiện lễ hội Tâm r’nglắp bon (Lễ hội Sum họp cộng đồng) tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội).

Tóm tắt: Là một trong số các dân tộc thiểu số rất ít người ở Việt Nam nhưng dân tộc Pà Thẻn lại sở hữu một kho tàng văn hóa phong phú, giàu bản sắc. Cư trú theo nhóm riêng lẻ, xen cư cùng các dân tộc khác, văn hóa truyền thống của người Pà Thẻn ở xã Linh Phú (huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang) hiện nay đang chịu tác động mạnh mẽ từ quá trình phát triển kinh tế, xã hội, công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước. Nhiều giá trị truyền thống của cộng đồng đang đứng trước nguy cơ mai một nghiêm trọng. Trước thực trạng đó, bảo tồn và phát huy di sản văn hóa của người Pà Thẻn là nhiệm vụ cấp thiết, không chỉ nhằm giữ gìn bản sắc dân tộc mà còn góp phần vào chiến lược phát triển văn hóa quốc gia. Vì vậy, cần có chính sách cụ thể, đầu tư phù hợp và huy động sự tham gia của cộng đồng để bảo tồn văn hóa Pà Thẻn gắn với phát triển kinh tế, xã hội địa phương.

Tóm tắt: Diễn xướng dân gian là thành tố quan trọng và đặc sắc của kho tàng văn hóa phi vật thể của người Raglai ở Khánh Hòa, được cộng đồng sáng tạo nhằm đáp ứng các nhu cầu về giải trí, nghệ thuật, giáo dục và tâm linh trong đời sống thường ngày; phản ánh thế giới quan, nhân sinh quan và trình độ phát triển tộc người trong những giai đoạn lịch sử nhất định. Diễn xướng dân gian có vai trò to lớn, góp phần xây dựng nền tảng tinh thần, tạo động lực thúc đẩy xã hội phát triển hướng đến những giá trị nhân văn. Ngày nay, loại hình văn hóa dân gian này còn được khai thác để xây dựng thành những sản phẩm du lịch độc đáo, góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống và phát triển kinh tế địa phương theo hướng bền vững.

Tôi đặt chân đến Tây Nguyên vào một sớm mai, khi sương còn quấn quanh những rặng núi xa mờ, tiếng chim rừng vẫn còn mải miết gọi nhau trong khoảng trời mênh mang. Tây Nguyên không chào đón tôi bằng sự náo nhiệt mà bằng sự lặng im trầm mặc của rừng già, của những đồi thông vi vút, bằng cả hương cà phê thoảng trong gió và nụ cười mộc mạc của người dân nơi đây.