Văn hóa > Đương đại

Tây Nguyên là một trong các vùng có số lượng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) cư trú lớn nhất nước ta, với khoảng 20 đồng bào dân tộc tại chỗ (Gia Rai, Ê Đê, Xơ Đăng, Mnông, Cơ Ho, Ba Na, Mạ…). Xét trên nhiều phương diện, Tây Nguyên có tiềm năng, điều kiện thuận lợi để mở rộng giao lưu phát triển kinh tế. Bên cạnh việc sản xuất chính là làm nương rẫy, Tây Nguyên còn có các nghề thủ công truyền thống nổi tiếng như dệt vải, rèn, mộc, làm nhà, làm thuyền độc mộc, đan lát các dụng cụ gia đình bằng mây, tre… Trong đó, dệt thổ cẩm là một nghề truyền thống có từ lâu đời.

Mỗi khi vào dịp lễ hội Katê, làng quê Chăm ở Ninh Thuận lại rực rỡ sắc màu của những bộ trang phục truyền thống. Không chỉ là y phục để che thân, trang phục của người Chăm còn mang trong mình những câu chuyện, những giá trị văn hóa sâu sắc.

Cao Bằng là vùng đất sinh sống của nhiều tộc người, do đó văn hóa cũng rất đa sắc. Trong đó, chợ phiên là nét văn hóa độc đáo không thể bỏ qua khi đến Cao Bằng.

Những năm qua, Đảng, Nhà nước đã ban hành và triển khai hiệu quả nhiều chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật để phát triển văn hóa và công nghiệp văn hóa. Ngày 8-9-2016, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 (sau đây gọi tắt là “Chiến lược”). Sau 8 năm triển khai Chiến lược, ngày 22-12-2023, Thủ tướng Chính phủ chủ trì Hội nghị toàn quốc về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Tại Hội nghị này, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các cấp, các ngành, địa phương, cơ quan, tổ chức cần quyết tâm cao hơn, nỗ lực lớn hơn, hành động quyết liệt, hiệu quả hơn, có trọng tâm, trọng điểm hơn nữa; chủ động, phối hợp chặt chẽ, tập trung thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp nhằm phát triển mạnh mẽ các ngành công nghiệp văn hóa.

Bảo tàng Ninh Thuận được ví như viên pha lê nằm trong lòng thành phố Phan Rang - Tháp Chàm với diện tích 3.547,14m2, cách biển Bình Sơn 1,5km về phía Đông. Bảo tàng được xây dựng từ năm 2007, bắt đầu đi vào hoạt động năm 2012. Bảo tàng được thiết kế theo phong cách độc đáo, nhìn tổng thể từ trên cao xuống, Bảo tàng Ninh Thuận như một kim tự tháp Ai Cập cổ kính. Khi nhìn từ bên ngoài, lại có thể liên tưởng đến những cánh buồm ngoài khơi tượng trưng cho khát vọng vươn lên của thành phố biển. Bảo tàng kết hợp cùng khu tượng đài Chiến thắng thuộc khuôn viên quảng trường 16-4 tạo thành một cụm công trình kiến trúc độc đáo, tạo nên điểm nhấn của thành phố Phan Rang - Tháp Chàm.

Xuất bản không chỉ là hoạt động kinh tế mà còn là hoạt động văn hóa, góp phần xây dựng nền tảng tư tưởng, truyền bá tri thức và bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc. Xuất bản là 1 trong 12 ngành công nghiệp văn hóa (CNVH) quan trọng, có tiềm năng phát triển lớn; hội tụ đầy đủ các yếu tố của một ngành CNVH: sáng tạo, công nghệ, thị trường. Bài viết phân tích các khía cạnh khác nhau của ngành Xuất bản, từ khái niệm đến thực tiễn. Đồng thời, đưa ra nhiều đề xuất để phát triển ngành Xuất bản tại TP.HCM, như: xây dựng chiến lược phát triển, triển khai mô hình Thủ đô sách, phát triển kỹ thuật công nghệ, đẩy mạnh văn hóa đọc, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và tăng cường hợp tác quốc tế.

Di sản văn hóa là một bộ phận cấu thành nên bản sắc văn hóa Việt Nam, là truyền thống văn hóa lâu đời của dân tộc. Để thực hiện thành công mục tiêu đổi mới giáo dục của Đảng và triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 theo yêu cầu đổi mới của Bộ Giáo dục và Đào tạo nói chung và các môn giáo dục nghệ thuật như: Âm nhạc và Mỹ thuật nói riêng cần có cách tiếp cận mới mẻ, phù hợp, với tư duy mỹ học, nghệ thuật và văn hóa trong bối cảnh đương đại.

Cộng đồng văn hóa xã hội ASEAN (ASCC) là một trong ba trụ cột của Cộng đồng chung ASEAN. Tiêu chí nâng cao nhận thức và bản sắc ASEAN được xác định và liên tục duy trì trong các cam kết hành động, nâng tầm hơn bằng mục tiêu xây dựng một cộng đồng năng động và hài hòa, nhận thức và tự hào về bản sắc văn hóa và di sản của mình, đi đôi với tăng cường khả năng sáng tạo và chủ động đóng góp vào cộng đồng toàn cầu trong Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025. Việc bảo tồn và thúc đẩy di sản văn hóa là nhiệm vụ quan trọng trong các nội dung tạo dựng bản sắc ASEAN được ưu tiên tăng cường hợp tác trong năm Lào làm chủ tịch.

TP.HCM được mệnh danh là trung tâm văn hóa của cả nước, đã, đang có bước chuyển mình mạnh mẽ, sâu sắc, đạt được những thành tựu to lớn, quan trọng trong nhiều lĩnh vực: kinh tế, công tác văn hóa, văn nghệ, báo chí, xuất bản, du lịch… Xã hội phát triển, các dịch vụ văn hóa cũng ngày càng được chú trọng hơn; nhu cầu tiêu dùng văn hóa từ đó càng được đẩy mạnh, điều này kéo theo những thực trạng của quá trình phát triển. Bài viết nêu ra những vấn đề của xã hội đương đại trong việc sử dụng các dịch vụ văn hóa tại TP.HCM và xu hướng tiêu dùng văn hóa hiện nay.

Tại Bến cảng Nhà Rồng, ngày 5-6-1911, người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành tức Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại đã lên tàu Amiral Latouche Tréville bắt đầu cuộc hành trình tìm đường cứu nước, cứu dân. Bến cảng Nhà Rồng đã trở thành nơi lưu giữ những giá trị cách mạng lớn lao, gắn với vận mệnh dân tộc. Ngày nay, lớp lớp thanh niên Việt Nam đang bước tiếp con đường cách mạng mà người thanh niên Nguyễn Tất Thành đã đi qua. Bến cảng Nhà Rồng đã trở thành nơi lưu giữ những giá trị lịch sử đặc biệt về những bài học vô giá trong khơi dậy khát vọng cống hiến của thế hệ thanh niên hiện nay. Bài viết phân tích các phẩm chất nổi bật của Hồ Chí Minh như: tư duy độc lập, sáng tạo, ý chí nghị lực, tinh thần tự học... và chỉ ra sự liên hệ giữa các phẩm chất này với việc giáo dục thế hệ trẻ; những thách thức mà thanh niên hiện nay đang đối mặt.

Trong những năm qua, Ninh Thuận đã quan tâm đến việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Nhiều loại hình nghệ thuật truyền thống, tri thức dân gian, di tích, lễ hội… được sưu tầm, phục dựng, gìn giữ, truyền bá trong cộng đồng. Văn hóa đã được khai thác, phát huy, có những đóng góp trực tiếp và gián tiếp vào sự phát triển kinh tế, chính trị, xã hội và an ninh quốc phòng. Tuy nhiên, bên cạnh đó còn bộc lộ không ít hạn chế đó là phát triển văn hóa chưa tương xứng với những giá trị nội tại.

Các khu tập thể ở Hà Nội được hình thành từ cuối thập niên 1950 và phát triển cho đến cuối thập niên 1980. Trong bối cảnh đất nước có chiến tranh, nguồn tài nguyên hạn chế, khu tập thể là một mô hình cư trú khả thi và thiết thực trong giai đoạn này. Tuy nhiên, những quan niệm về khu tập thể hay nhà tập thể không phải tự dưng được hình thành mà chúng liên tục được điều chỉnh, biến đổi bởi các kiến trúc sư, kỹ sư, nhà quản lý nhằm tạo ra một nơi cư trú thuận lợi cho cư dân. Bài viết cung cấp cái nhìn tổng quan về quá trình biến đổi quan niệm này và chỉ ra nguồn gốc dẫn đến sự thay đổi đó dựa vào tài liệu báo chí từ năm 1960 đến năm 2020.