"Zorba - Chú mèo thám tử" là dự án nhạc kịch thứ hai được hợp tác dàn dựng bởi Nhà hát Tuổi trẻ và Nhà hát Sangsang Maru (trước đó là vở nhạc kịch "Đứa con của yêu tinh" ra mắt năm 2023). Đây là một vở nhạc kịch Hàn Quốc được Việt hóa và do các diễn viên Việt Nam biểu diễn bằng tiếng Việt cùng ê-kíp sáng tạo đến từ Hàn Quốc, dưới sự chỉ huy của đạo diễn tài ba Lee Jong Seok.

Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hoàng Đạo Cương cùng các đại biểu tặng hoa cho các nghệ sĩ sau đêm ra mắt ngày 31-8-2024

Năm 2023, trong khuôn khổ hợp tác của chương trình hỗ trợ trao đổi nghệ thuật quốc tế 2023 do Bộ VHTTDL Hàn Quốc triển khai với sự hỗ trợ của Bộ VHTTDL, Nhà hát Tuổi trẻ và Nhà hát Sangsang Maru thống nhất cùng nhau tiến hành hợp tác dàn dựng vở diễn này. Phó Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ - NSƯT Cao Ngọc Ánh chia sẻ: “Nhà hát Sangsang Maru có thế mạnh lớn trong lĩnh vực nhạc kịch, còn Nhà hát Tuổi trẻ cũng đang ấp ủ khao khát muốn trở thành đơn vị tiên phong phát triển loại hình nghệ thuật này. Mặc dù ban đầu, quá trình trao đổi gặp nhiều thách thức nhưng hai bên sau đó đã tìm ra tiếng nói chung trong việc góp sức thúc đẩy nghệ thuật nhạc kịch tại Việt Nam”.

Vào năm 2023, tác phẩm này đã được giới thiệu tới khán giả tại Việt Nam dưới hình thức diễn đọc (reading showcase) do các nghệ sĩ Nhà hát Tuổi trẻ trình diễn phần âm nhạc và lời thoại (không gồm vũ đạo) kết hợp cùng diễn xuất giàu cảm xúc của các nhân vật. Diễn đọc là hình thức còn khá mới mẻ và lạ lẫm đối với công chúng Việt Nam nhưng là bước đi quan trọng trong quá trình thực hiện một vở nhạc kịch chuyên nghiệp theo quy chuẩn quốc tế và là tiền đề để vở nhạc kịch Zorba - Chú mèo thám tử chính thức được ra mắt khán giả Việt Nam với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, công phu, quy tụ sự tham gia của hơn 50 nghệ sĩ biểu diễn, nhà sáng tạo, chuyên gia kỹ thuật sân khấu của cả hai Nhà hát.

Sự hợp tác lâu dài giữa Nhà hát Tuổi trẻ và Nhà hát Sangsang Maru sẽ thiết lập được môi trường đào tạo chuyên sâu cho các nghệ sĩ đam mê nhạc kịch

Qua sự hợp tác lâu dài này, Nhà hát Tuổi trẻ kỳ vọng sẽ thiết lập được môi trường đào tạo chuyên sâu cho những nghệ sĩ đam mê nhạc kịch, đồng thời kiến tạo nên những sân khấu đẳng cấp, mang lại trải nghiệm nghệ thuật tinh tế, đáng nhớ cho khán giả Việt Nam yêu mến loại hình nghệ thuật này.

Zorba – Chú mèo thám tử mang đến không khí nhạc kịch thực sự từ âm nhạc tới diễn xuất, phục trang, sân khấu. Bên cạnh đó, kịch bản vô cùng hấp dẫn với nhiều tình tiết gay cấn xen lẫn hài hước, vừa có tính giải trí cao, vừa có giá trị nhân văn sâu sắc. Vở nhạc kịch hội tụ đủ những tiêu chí khắt khe theo tiêu chuẩn quốc tế, mang đến những trải nghiệm đa chiều cho khán giả từ âm nhạc, vũ đạo, lời thoại, diễn xuất… được hòa quyện nhuần nhuyễn cùng kỹ thuật sân khấu, công nghệ âm thanh, ánh sáng hiện đại.

Đặc biệt, điểm nhấn của vở nhạc kịch chính là việc đầu tư âm nhạc cho vở diễn. Toàn bộ phần âm nhạc của Zorba – Chú mèo thám tử được sáng tác, thu âm và xử lý hậu kỳ tại Hàn Quốc. Đạo diễn âm nhạc Rhim Seyoung chia sẻ: “Âm nhạc không có biên giới, không phân biệt ngôn ngữ… vì thế tôi hy vọng khán giả sẽ cảm nhận được sự hoành tráng, niềm vui, hơi ấm và giá trị quý báu của gia đình mà nhạc kịch mang lại”. Các ca khúc trong vở diễn được chuyển ngữ và phổ lời Việt với sự tỉ mỉ, tuân theo các quy chuẩn nhằm đảm bảo cả giai điệu lẫn lời ca vẫn giữ được tinh thần, ý nghĩa của giai điệu nguyên tác nhưng vẫn phù hợp về mặt ngôn ngữ tiếng Việt, hài hòa trong nhạc tính để tiếp cận gần gũi, mang lại nhiều cảm xúc tới khán giả Việt Nam.

Đạo diễn nhạc kịch Lee Jong Seok cho biết vở diễn được giữ nguyên so với bản gốc trình diễn tại Hàn Quốc. Việc lựa chọn đội ngũ diễn viên là thách thức không nhỏ đối với đạo diễn và ê-kíp sáng tạo. Đạo diễn Lee Jong Seok đánh giá cao tinh thần học hỏi của các diễn viên Việt Nam: “Các nghệ sĩ của Nhà hát Tuổi trẻ đã không ngừng nỗ lực, từng bước chinh phục những thử thách với tinh thần cống hiến và khát khao mang đến một vở diễn hấp dẫn, gần gũi với khán giả Việt Nam, đặc biệt là khán giả nhí”.

Cảnh trong vở "Zorba – Chú mèo thám tử"

Vở nhạc kịch quy tụ dàn diễn viên tài năng của Nhà hát Tuổi trẻ: NSƯT Ánh Tuyết, NSƯT Nguyệt Hằng, Nam Anh, Quang Trọng, Trung Thạch, Thanh Hòa, Quốc Chí, Thanh Nhàn, Mai Hằng, Nam Việt, Hương Thủy, Uyển Linh… Nhà hát đã chứng minh được đội ngũ biểu diễn hùng hậu, tài năng, hoàn toàn đáp ứng được những yêu cầu khắt khe của một buổi diễn nhạc kịch tiêu chuẩn quốc tế.

NSƯT Lê Ánh Tuyết cho biết: “Nhạc kịch đòi hỏi sự chi tiết, chính xác đến từng giây. Với mỗi hành động, lời thoại cần phải khớp với từng nốt nhạc. Từ âm thanh, ánh sáng, bối cảnh sân khấu, diễn xuất của diễn viên… đều phải tuân theo quy định này”. Các diễn viên, ca sĩ của Nhà hát Tuổi trẻ đã rất nỗ lực khi làm việc liên tục từ 8-12 giờ mỗi ngày với lịch trình dày đặc gồm các buổi tập luyện vũ đạo, luyện thanh và phối hợp đội hình. Khả năng của các nghệ sĩ đã đáp ứng được yêu cầu của đạo diễn Hàn Quốc.

Diễn Viên Trung Thạch trong vai phản diện Tể tướng Pitha chia sẻ với phóng viên Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật: “Đây là một thử thách đối với cá nhân tôi vì được tiếp xúc với nhạc kịch theo quy chuẩn quốc tế. Khi bắt đầu làm việc, tôi và các nghệ sĩ khác đều cảm thấy rất áp lực bởi phong cách làm việc của các đồng nghiệp Hàn Quốc. Nhưng sau đó, chúng tôi đã tìm được tiếng nói chung. Nhạc kịch kết hợp nhiều quy tắc cùng với các kỹ năng biểu diễn khác một cách rất chi tiết, tỉ mỉ. Sau một thời gian dài luyện tập, cuối cùng chúng tôi đã cố gắng và thực hiện đúng những quy ước đã đề ra khi dàn dựng, biểu diễn và mang đến một vở nhạc kịch tuyệt vời dành cho khán giả Việt Nam”.

Dàn diễn viên trẻ đầy tài năng của Nhà hát Tuổi trẻ đã nỗ lực luyện tập để đáp ứng những yêu cầu khắt khe của một vở nhạc kịch tiêu chuẩn quốc tế

Nhạc kịch hiện vẫn còn là lĩnh vực tương đối mới mẻ ở Việt Nam. Hiện nay, ở Việt Nam chưa có nhiều nghệ sĩ trình diễn nhạc kịch được đào tạo chuyên nghiệp. Chính vì vậy, khi thực hiện vở diễn này, ê-kíp đã rất vất vả để truyền tải những kỹ năng tới diễn viên. Đồng thời, các diễn viên cũng phải nỗ lực rất nhiều lần, chăm chỉ luyện tập mới có thể cho ra mắt một vở nhạc kịch xuất sắc như thế này.

Quyền Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn Trần Ly Ly đánh giá đây thực sự là một dự án được làm cẩn thận, chỉn chu và nghiêm túc. Đồng thời, để nhạc kịch tiếp tục phát triển ở Việt Nam, theo bà Trần Ly Ly cần có kế hoạch biểu diễn thường xuyên hơn để tạo môi trường tốt cho ê-kíp sáng tạo, nhà sản xuất và diễn viên, đồng thời, tạo nguồn khán giả cho nhạc kịch.

Ông Um Dongyoul - Giám đốc Nhà hát SangSang Maru, là tác giả kịch bản văn học của vở nhạc kịch cho biết Zorba - Chú mèo thám tử được dàn dựng tại Hàn Quốc vào năm 2014 và lần đầu tiên ra mắt tại Nhà hát Quốc gia Hàn Quốc năm 2015, đã chinh phục rất nhiều khán giả Hàn Quốc. Ông Um Dongyoul chia sẻ: “Nhạc kịch Hàn Quốc bắt đầu từ năm 1961. Những vở nhạc kịch đầu tiên ở Hàn Quốc là phương pháp kết hợp các ca sĩ nổi tiếng với những chất liệu âm nhạc đa dạng như nhạc truyền thống Hàn Quốc, nhạc đại chúng Mỹ và nhạc cổ diển phương Tây. Sau đó, từ năm 1990, nhạc kịch Broadway và West End đã được giới thiệu tại Hàn Quốc và từ năm 2000, với sự xuất hiện của các chương trình giáo dục nhạc kịch chuyên nghiệp, các giảng viên nhạc kịch xuất sắc và hệ thống giáo dục nhạc kịch, ngành công nghiệp này đã phát triển nhanh chóng. Hiện nay, nhạc kịch chiếm hơn 70% tổng doanh thu của ngành công nghiệp biểu diễn nghệ thuật tại Hàn Quốc… Tôi kỳ vọng rằng ngành công nghiệp nhạc kịch của Việt Nam sẽ phát triển nhanh chóng vì Việt Nam có nhiều diễn viên tài năng và xuất sắc”.

Vở nhạc kịch

Với mong muốn lan tỏa tình yêu nhạc kịch đến đông đảo khán giả Việt Nam, ươm mầm hạt giống tâm hồn cho trẻ em thông qua nghệ thuật, các nghệ sĩ Nhà hát Tuổi trẻ và Nhà hát Sangsang Maru (Hàn Quốc) đã cùng nhau hợp tác trong 2 năm (2023-2024) để dàn dựng vở Zorba - Chú mèo thám tử. Vở nhạc kịch không chỉ dành riêng cho khán giả nhỏ tuổi mà còn đem đến cho các bậc phụ huynh những thông điệp sâu sắc qua câu chuyện đầy hấp dẫn với nhiều tình huống vừa gay cấn vừa hài hước. Vở diễn sẽ chính thức được công diễn ngày 14, 15-9-2024, như một món quà ý nghĩa dành tặng các em nhỏ và gia đình, đặc biệt trong dịp Trung thu sắp tới.

Bài, ảnh: LIÊN HƯƠNG