Văn hóa > Di sản

Hà Tĩnh là một tỉnh ở Bắc Trung Bộ giàu truyền thống lịch sử và văn hóa, được thể hiện qua khối lượng lớn hệ thống di sản văn hóa, trong đó có một lượng lớn di sản sắc phong thời Lê Trung hưng phong chức cho các văn quan, võ quan đương thời và phong thần cho các vị nhân thần và thiên thần. Các sắc phong được phân bố đều khắp các huyện trong tỉnh là nguồn tư liệu gốc có những đặc trưng và giá trị lớn về lịch sử, văn hóa, khoa học và thẩm mỹ, phản ánh nhiều lĩnh vực khác nhau từ truyền thống học hành khoa bảng, khoa hoạn của các dòng họ, tình hình ổn định chính trị, xã hội, phong tục tập quán, tín ngưỡng dân gian, khai hoang lập ấp... thời Lê Trung hưng ở Hà Tĩnh.

Nhà Mạc là một triều đại đặc biệt trong lịch sử Việt Nam. Sự xuất hiện của nhà Mạc trong tiến trình lịch sử dân tộc tuy không dài (1527-1592), nhưng đã có đóng góp đặc biệt trong lĩnh vực tư tưởng, văn hóa, nghệ thuật, là dấu son đáng trân trọng, tự hào của dân tộc. Từ góc độ di sản văn hóa, chúng tôi đã tiến hành khảo cứu, tập hợp được 11 di sản văn hóa đặc sắc thời nhà Mạc được công nhận là Bảo vật quốc gia. Những tìm hiểu này giúp hình dung, phác họa, nhận diện đặc trưng di sản văn hóa thời Mạc cũng như việc phát huy nó trong bối cảnh hội nhập đa văn hóa hiện nay, khi mà bản sắc văn hóa là chìa khóa của thành công, là căn cốt của sự phát triển bền vững.

Cồn Chè - Cồn Thịnh là di chỉ gốm sứ có từ thời Trần, thuộc huyện Mỹ Lộc, Nam Định. Tại đây, các nhà khảo cổ học đã tìm thấy dấu vết lò nung, dụng cụ sản xuất cùng các sản phẩm, minh chứng đây đã từng là nơi sản xuất gốm phục vụ cho cung đình mà chủ yếu là phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt trong thái ấp của vương hầu quý tộc vùng này. Những phát hiện về đồ gốm sứ tại đây phần lớn mang những đặc trưng thời đại, phổ biến của đồ gốm thời Trần ở các lò khác có cùng giai đoạn. Nhưng những nghiên cứu, phân loại loại hình trong dòng men và đánh giá đầy đủ giá trị, vai trò của chúng trong lịch sử nhà Trần còn chưa thật rõ ràng, đây là vấn đề rất quan trọng còn bỏ ngỏ. Dựa trên kết quả sưu tầm, khai quật tại di chỉ, bài viết nêu ra những phát hiện, từ cơ sở đó làm sáng rõ hơn mối quan hệ giữa chủ nhân thái ấp - với Hành cung Thiên Trường trong lịch sử Đại Việt nhà Trần.

Vẽ hoa văn bằng sáp ong là một trong những kỹ thuật có từ lâu đời của đồng bào dân tộc Mông ở Sa Pa (Lào Cai). Bằng chất liệu từ thiên nhiên, qua bàn tay khéo léo của các bà, các mẹ, nét vẽ sáp ong đã trở thành những họa tiết trang trí không thể thiếu trên vật dụng, trang phục thổ cẩm truyền thống. Kỹ thuật vẽ này là một trong những nét tinh hoa đặc sắc trong văn hóa dân tộc Mông nơi đây.

Đền thờ Nguyễn Văn Nghi (xã Đông Thanh, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa) - Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia, công trình có giá trị nổi bật trên nhiều phương diện. Đây là một trong số ít các di sản kiến trúc còn lại từ TK XVII. Bên cạnh yếu tố niên đại, đền thờ Nguyễn Văn Nghi còn là một công trình kiến trúc - tôn giáo có giá trị nghệ thuật đặc sắc. Việc sử dụng kết cấu hai vòng thành khép kín thay thế tường rào truyền thống, đền thờ đã đạt đến sự kết hợp độc đáo giữa loại hình kiến trúc tôn giáo - tín ngưỡng với kiến trúc thành lũy quân sự

Bài viết phân tích vai trò của thuyết minh viên trong việc giới thiệu và quảng bá tới công chúng, du khách về các giá trị của di tích lịch sử - văn hóa, từ đó cho thấy để phát triển du lịch thì không thể không chú ý đến việc nâng cao chất lượng của công tác thuyết minh viên. Bài viết phân tích thực trạng việc thuyết minh tại các di tích lịch sử - văn hóa ở Cần Thơ hiện nay, từ đó đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả, chất lượng của công tác thuyết minh viên trong thời gian tới.

Nghệ nhân được ví như những “báu vật nhân văn sống”, giữ gìn và truyền dạy các giá trị văn hóa phi vật thể. Từ sau Đổi mới, Đảng và Nhà nước Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách nhằm vinh danh và hỗ trợ các nghệ nhân. Tại làng Chanh Thôn, xã Nam Tiến, huyện Phú Xuyên, Hà Nội, các nghệ nhân đã tích cực thực hành, truyền dạy và quảng bá ca trù thông qua các câu lạc bộ (CLB), sự kiện văn hóa và các chương trình đào tạo. Những nỗ lực này đã góp phần quan trọng vào việc bảo vệ và phát huy nghệ thuật ca trù trong bối cảnh hiện nay. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn cần được giải quyết để đảm bảo sự sống còn và phát triển bền vững của di sản này.

Ninh Thuận là tỉnh có vị trí quan trọng trên giao điểm nối liền ba vùng kinh tế trọng điểm trong khu vực duyên hải Nam Trung Bộ, là địa phương lưu giữ nhiều giá trị di sản văn hóa đặc sắc được hình thành trên cơ sở 33 tộc người cùng chung sống. Bài viết này nhằm cung cấp một cái nhìn khái quát về hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa tại tỉnh Ninh Thuận từ khía cạnh quản lý nhà nước. Trên cơ sở đó, tác giả đưa ra những giải pháp để bảo vệ và phát huy những giá trị di sản văn hóa này trong tương lai.

Giáo dục truyền thống yêu nước cho sinh viên là câu chuyện không mới, nhưng vẫn luôn mới bởi cách làm, cách triển khai thực hiện thông qua các di sản văn hóa thế giới ở Việt Nam. Hơn bao giờ hết, việc giáo dục truyền thống yêu nước cho sinh viên qua các di sản văn hóa thế giới ở Việt Nam cần là công việc thường xuyên, liên tục đòi hỏi sự cộng hưởng, gắn kết từ nhiều phía, nhiều bên liên quan. Bài viết luận bàn về giáo dục truyền thống yêu nước trong sinh viên qua các di sản văn hóa thế giới ở Việt Nam.

Phật giáo được truyền nhập, tồn tại và phát triển ở nước ta đã trải qua hàng ngàn năm lịch sử. Dặm dài lịch sử ấy đã ghi dấu những bước phát triển, thăng trầm của Phật giáo, đồng thời cũng hình thành một hệ thống các di sản văn hóa Phật giáo rất tiêu biểu, đặc sắc, trong đó có các di sản mộc bản với nhiều giá trị khác nhau. Ngày nay, một số lượng mộc bản đã được quan tâm, lưu giữ, bảo quản tại các bảo tàng, cơ quan lưu trữ, tuy nhiên, còn một số lượng khá lớn mộc bản đang tồn tại ở nhiều ngôi chùa vùng đồng bằng Bắc Bộ chưa được quan tâm, bảo vệ đúng mức và đúng cách. Dưới tác động của nhiều yếu tố làm cho các di sản này đã và đang bị hư hại, xuống cấp, nhiều nơi bị thất thoát thậm chí bị mất hẳn. Do vậy, cần có sự quan tâm, có những định hướng, biện pháp để bảo vệ các di sản quý giá này của dân tộc.

Nằm trong chuỗi các hoạt động chính tại Làng Văn hóa Du lịch các dân tộc Việt Nam diễn ra trong tháng 6 với chủ đề “Truyền thống văn hóa gia đình các dân tộc Việt Nam”, ngày 23-6 vừa qua, du khách đã được tận mắt chứng kiến lễ thức đám cưới độc đáo của đồng bào dân tộc Giẻ Triêng đến từ tỉnh Kon Tum. Có thể nói, bên cạnh nghệ thuật trình diễn, văn hóa ẩm thực, phong tục cưới hỏi của người Giẻ Triêng thực sự là nét văn hóa lành mạnh, đậm đà bản sắc cần được lưu giữ, phát huy.