Diễn đàn văn hóa > Ý kiến trao đổi

Trong lời Điếu do Chủ tịch nước Tô Lâm (nay là Tổng Bí thư) đọc tại Lễ truy điệu Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (1944-2024), Đảng ta đánh giá: “Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, nhà lãnh đạo đặc biệt xuất sắc với trí tuệ uyên bác, sắc sảo đã để lại cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta hệ thống tư tưởng và lý luận quý giá về con đường cách mạng Việt Nam trong thời đại mới. Kiên định vận dụng sáng tạo Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, với mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, nhà tư tưởng Nguyễn Phú Trọng, ngọn cờ lý luận của Đảng đã làm sáng tỏ lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” (1). Trong di sản vô giá đó, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nêu nhiều quan điểm về văn hóa và xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Trong bối cảnh hiện nay, khi Việt Nam đang tiếp tục phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, vai trò của văn hóa như một động lực kinh tế ngày càng được quan tâm. Ngoài các mục tiêu văn hóa mang tính truyền thống như bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc, chính sách văn hóa còn có các mục tiêu đóng góp vào sự phát triển kinh tế của quốc gia. Bài viết đề cập đến mục tiêu kinh tế của chính sách văn hóa trong nghiên cứu của các học giả nước ngoài; mục tiêu kinh tế của chính sách văn hóa trong hệ thống định hướng chính sách hiện hành của Việt Nam; đề xuất giải pháp tăng cường tính toàn diện của chính sách văn hóa ở Việt Nam.

Ngày 15-7-2003, Đà Nẵng được công nhận là đô thị loại I trực thuộc Trung ương. Từ đó đến nay, thành phố xác định chuyển dịch cơ cấu theo hướng lấy du lịch, dịch vụ làm ngành kinh tế mũi nhọn và đã có những thành công đáng kể về xây dựng thương hiệu du lịch mang tầm quốc tế. Du lịch cũng đã tác động mạnh mẽ, tạo nên những biến đổi về lối sống của cư dân Đà Nẵng, làm cho cung cách ứng xử có những biến đổi mang tính đặc trưng cần được đúc kết để có giải pháp phát huy mặt tích cực và hạn chế mặt tiêu cực, góp phần xây dựng thành phố hài hòa, thân thiện, an bình; một thành phố hấp dẫn và đáng sống.

Sinh thời, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, GS, TS Nguyễn Phú Trọng (1944-2024) là nhà lãnh đạo đặc biệt xuất sắc, hiện thân đầy đủ phẩm chất, tài năng, bản lĩnh và trí tuệ của thế hệ lãnh đạo cách mạng Việt Nam thời kỳ đổi mới, ngọn cờ lý luận tiên phong của Đảng ta, người chiến sĩ cộng sản kiên trung, suốt đời vì dân, vì nước, nhà văn hóa lớn của dân tộc trong thời đại ngày nay. Bài viết đề cập đến những đóng góp về lý luận văn hóa, văn học, nghệ thuật của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế.

Bài viết trình bày về việc truyền giữ nhóm sắc phong cho hệ thần Liễu Hạnh ở thời cận hiện đại của dòng họ Trần Lê và những người có trách nhiệm tại Phủ Giầy, đặc biệt, trong đó có đạo sắc phong sớm nhất năm 1683 (Chính Hòa 4) cho công chúa Liễu Hạnh (Mẫu Đệ Nhất). Về mặt vật thể vật lý của tư liệu, bài viết giới hạn vào đạo sắc phong năm 1683 cho công chúa Liễu Hạnh. Về mặt thời gian, bài viết giới hạn vào thời kỳ cận hiện đại, tức là từ đầu TK XX đến nay. Dù đã giới hạn như vậy, nhưng ngay trong giai đoạn này, hiện vẫn có nhiều lời kể từ nhiều phía, mà giữa chúng có một số nội dung chưa được thống nhất, nên cần nghiên cứu lâu dài, còn trong phạm vi bài viết chỉ cập nhật kết quả nghiên cứu đến hết tháng 7-2022.

Kỹ năng giao tiếp hiệu quả không chỉ giúp mỗi người tự tin hơn trong việc thể hiện bản thân mà còn khẳng định vị thế trong môi trường đa văn hóa, đồng thời thúc đẩy hòa nhập và tôn trọng sự đa dạng văn hóa. Điều này tăng cường hiểu biết và đồng cảm giữa các thành viên trong cộng đồng, tạo nên sức mạnh đoàn kết và thấu hiểu. Nắm vững kỹ năng giao tiếp ứng xử trở thành yêu cầu không thể thiếu, đặc biệt khi mỗi nền văn hóa đều chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố riêng biệt như giá trị, niềm tin và truyền thống. Bài viết phân tích và làm rõ những giá trị “chân, thiện, mỹ” và các cặp phạm trù trong giao tiếp, giúp tăng cường hiệu quả tương tác và mở rộng cơ hội hợp tác quốc tế, cũng như giải quyết mâu thuẫn do khác biệt văn hóa.

Mô hình Phát triển dựa trên văn hóa (Culture Based Development-CBD Model) mang đến những thay đổi căn cơ trong cách chúng ta nhận thức và tích hợp văn hóa vào các lý thuyết kinh tế và phát triển. Khi bối cảnh kinh tế, chính trị toàn cầu đã và đang phải trải qua những biến đổi nhanh chóng, khó lường, thì mô hình CBD đang mang đến những tia hy vọng, vạch ra con đường hướng tới phát triển bền vững, toàn diện và hài hòa về mặt văn hóa, chính trị, kinh tế, xã hội. Bài viết làm sáng tỏ những ý nghĩa về mặt lý luận lẫn thực tiễn của mô hình CBD, đồng thời rút ra những hàm ý chính sách quan trọng để có thể áp dụng vào trong thực tế của đời sống kinh tế, xã hội.

Thực tiễn quá trình đổi mới, xây dựng và phát triển văn hóa đã cho thấy một số hạn chế bất cập của hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về di sản văn hóa, đặt ra yêu cầu cần thiết phải tiếp tục sửa đổi, bổ sung Luật Di sản văn hóa để điều chỉnh những vấn đề còn vướng mắc, tạo hành lang pháp lý thuận lợi nhất cho các hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa của dân tộc.

Cuốn sách Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (1944-2024) là một tác phẩm quan trọng và là cuốn cẩm nang với nhiều quan điểm chỉ đạo sâu sắc, toàn diện về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam trong thời kỳ đổi mới. Với hơn 900 trang, gồm 92 bài viết, bài phát biểu, bài nói, lược ghi, trả lời phỏng vấn, thư... của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, cuốn sách đã trình bày một cách toàn diện và sâu sắc về tầm quan trọng của việc xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Toàn cầu hóa văn hóa đã và đang tác động đa chiều đến sự phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc ở nước ta hiện nay. Bài viết trình bày quan niệm về toàn cầu hóa và toàn cầu hóa văn hóa; khái quát về sự phát triển văn hóa Việt Nam trong thời kỳ đổi mới. Đồng thời, bài viết cũng đưa ra những tác động của toàn cầu hóa văn hóa đến sự phát triển văn hóa Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.

Hiện nay, di tích phụng thờ Anh hùng dân tộc (AHDT) Ngô Quyền tập trung chủ yếu tại vùng đồng bằng Bắc Bộ. Tại Hải Phòng, tính đến năm 2023, có 33 di tích được xếp hạng cấp thành phố và cấp quốc gia. Bên cạnh đó, di tích phụng thờ ông còn được tìm thấy ở Hà Nội, Hưng Yên, Hà Nam, Hải Dương, Thái Bình, Phú Thọ. Như vậy, với sự xuất hiện nhiều di tích phụng thờ Ngô Quyền tại vùng đồng bằng Bắc Bộ, chứng tỏ đây là vị AHDT có tầm ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân nơi đây.