Nghệ thuật > Mỹ thuật, kiến trúc

Sáng tác nghệ thuật nói chung, mỹ thuật nói riêng với muôn hình muôn vẻ, bí ẩn… nhưng nó có thể giải thích được qua ngôn ngữ và cách tạo hình của mỗi người nghệ sĩ. Trong sự phát triển của lịch sử hội họa Việt Nam, từ khi có sự đóng góp của thế hệ các họa sĩ trường Mỹ thuật Đông Dương đã thành danh, các thế hệ họa sĩ ngày nay do đất nước có sự đổi mới, “mở cửa’’ giao lưu rộng hơn với nghệ thuật phương Tây nên cách nghĩ, cách làm việc cũng có nhiều hướng tích cực từ mỗi họa sĩ. Đặc biệt là những họa sĩ thuộc trào lưu nghệ thuật đương đại ở Việt Nam. Để tìm hiểu thực chất về phong cách, tư duy sáng tạo của mỗi họa sĩ là hiếm hoi, bởi ở họ luôn lấy thực tế sáng tạo hơn tuyên ngôn nghệ thuật và mọi sự đổi mới trong nghệ thuật hội họa ấy chỉ là quy luật phát triển tự nhiên khi những tác động của đời sống xã hội tác động trực tiếp vào tâm tư, tình cảm của người họa sĩ. Nói vậy để thấy, tôi rất may mắn được trao đổi câu chuyện cởi mở và sâu sắc về sáng tác hội họa cùng họa sĩ Thanh Nghị - một họa sĩ có khá nhiều tác phẩm vẽ theo phong cách đương đại.

Tháp Chàm, loại hình tháp thờ kalan xây bằng gạch nung trần này được xem như tiêu biểu cho kiến trúc cổ Chămpa, là hình ảnh quen thuộc trên hành trình dọc theo dải đất miền Trung Việt Nam. Tuy nhiên, người Chăm vẫn còn kiểu kiến trúc đền thờ cổ với kết cấu gỗ, được thấy ở khu vực các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận mà có tư liệu gợi ý rằng, xưa kia, nó mang kiểu thức và có thể cả chức năng tương tự ngôi thánh đường Hồi giáo chính thống (masjid) vùng Đông Nam Á cổ.

Phong cách nghệ thuật chính là diện mạo thẩm mỹ độc đáo, một phạm trù thẩm mỹ riêng biệt của họa sĩ trong cách sáng tác, được tạo thành bởi sự thống nhất của các phương tiện biểu hiện, phù hợp với cái nhìn riêng biệt của họa sĩ về đời sống. Phong cách nghệ thuật được hình thành nhờ sự lặp đi lặp lại một số yếu tố thuộc phạm trù nội dung và hình thức một cách có thẩm mỹ, xuyên suốt sự nghiệp sáng tác của tác giả.

Mùa trong vườn là tiêu đề triển lãm chuyên về tranh đồ họa của hai nữ giảng viên Đại học Mỹ thuật Việt Nam: Trang Thanh Hiền và Nguyễn Mỹ Ngọc (1). Đây là hoạt động khoa học mở đầu năm 2022 của ngôi trường mỹ thuật luôn đóng vai trò đầu tàu trong hoạt động giảng dạy, nghiên cứu và sáng tác mỹ thuật của đất nước. Nguồn năng lượng sáng tác dồi dào của hai nữ giảng viên - họa sĩ trong suốt thời gian dài trước triển lãm cũng như không ít điều mới mẻ trong sáng tạo của họ được thể hiện ở triển lãm này, cho thấy giữa ảnh hưởng chung tiêu cực từ đại dịch COVID-19, mỹ thuật vẫn chứa đựng nhiều niềm vui, tín hiệu nghề nghiệp lạc quan.

Graffiti là một trào lưu nghệ thuật tạo hình trên đường phố được yêu thích của giới trẻ trong đời sống hiện đại ngày nay. Những bức tranh, tạo hình chữ ấy mang ý nghĩa, thông điệp xã hội hoặc cũng có khi chỉ đơn giản là thể hiện sắc màu vui tươi của cuộc sống. Graffiti thể hiện sự tươi trẻ, nhiệt huyết, giúp thổi hồn vào một góc phố vắng vẻ, khiến chúng trở nên nhộn nhịp, sinh động hơn.

Khai thác đúng cách, phù hợp ánh sáng và màu sắc sẽ phát huy hiệu quả về mặt nội dung và nghệ thuật cho tác phẩm. Để lý giải vấn đề: Ánh sáng, màu sắc thể hiện khả năng, chức năng ngôn ngữ cũng như hiệu quả nghệ thuật trong tạo hình tranh khắc kim loại, như thế nào, trong bài viết này tác giả đi tìm khả năng biểu đạt ngôn ngữ ánh sáng và màu sắc thông qua phân tích các tác phẩm tranh khắc kim loại ở Việt Nam.

Hai năm dịch COVID-19 xuất hiện, hầu hết mọi lĩnh vực đời sống của các quốc gia trên thế giới đều gặp khó khăn, nhưng có một sức mạnh nào đó khiến cho sáng tạo nghệ thuật vẫn có những bước phát triển theo cách riêng của nó. Chúng tôi lựa chọn lĩnh vực nghệ thuật điêu khắc trong năm 2021, thông qua một số sự kiện triển lãm ở Hà Nội, để tập trung tìm hiểu và phần nào kiến giải về sức sáng tạo của nghệ sĩ giữa những biến động to lớn của xã hội.

Không dừng lại ở sự kế thừa đề tài của các thời kỳ lịch sử trước, hoa văn thời Lê Trung Hưng (1533 - 1789) nói chung, chạm khắc hoa văn trang trí trên hiện vật bằng đá trong các từ đường, từ chỉ (1) thời kỳ này nói riêng đã khởi động sự hóa ở hệ thống hoa văn với nhiều dạng khác nhau, để từ đây, tạo nền tảng cho cả một hệ thống biểu tượng được hóa sau này mang tính chất phổ biến trong hoa văn thời Nguyễn. Trong đó, chủ đề cá hóa rồng là một trong những đồ án hoa văn ở dạng hóa có số lượng chạm khắc lớn và tạo ấn tượng mạnh mẽ nhất.

LTS: “Hóa rồng” là một giấc mơ danh vọng của người xưa muốn truyền nối cho con cháu muôn đời, thông qua rất nhiều hình thức: từ truyện kể dân gian đến những mô típ hoa văn ở nơi cao sang quyền quý như cung điện, nơi thâm nghiêm cổ kính như từ đường, đình chùa và dần đến cả những trang trí dân dã. Mô típ này xuất hiện từ thời nào là câu hỏi mà giới nghiên cứu mỹ thuật cổ mong muốn có câu trả lời thỏa đáng, căn cứ trên những khảo sát, điền dã di tích hàng trăm năm tuổi. Qua đó, có thể góp phần kiến giải nhiều điều về truyền thống văn hóa và tâm lý dân tộc. Trong hoàn cảnh xã hội ở Việt Nam, khi hệ thống di tích cổ còn chưa được thống kê, số hóa dữ liệu đầy đủ, việc trả lời câu hỏi nói trên là không dễ dàng. Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật gửi đến bạn đọc chùm hai bài viết bước đầu tìm hiểu và kiến giải về lịch sử và các dạng thức tồn tại của mô típ này, đăng tải lần lượt trên Tạp chí Kỳ 1, số 485 và 488, tháng 1 và 2-2022.

Hai năm vừa qua, đại dịch COVID-19 đã tác động mạnh mẽ đến nhận thức và hành động của nhân loại, trong tất cả các khía cạnh đời sống từ vật chất đến tinh thần, trong tất cả các tương quan quan hệ từ cá nhân với cá nhân, cá nhân với cộng đồng, từ giữa các cộng đồng nhỏ hẹp với nhau đến cộng đồng chung toàn cầu. Tuy nhiên, đây cũng chính là khoảng thời gian có ý nghĩa với rất nhiều người sáng tạo, cùng nhau tĩnh tâm hơn, sống chậm lại, cùng nhìn nhận thêm một lần nữa vị trí và đóng góp của cá nhân vào sự phát triển chung của dân tộc, nhân loại.

Tranh vẽ về phong cảnh miền núi phía Bắc trong giai đoạn 2010-2020 thể hiện sự phong phú về chất liệu, đa dạng về phong cách biểu đạt. Bản làng ở vùng cao được thể hiện khá đầy đủ ở các góc không gian, độc đáo về màu sắc. Với mỗi chất liệu, họa sĩ có cách xử lý màu sắc khác nhau, phù hợp với đặc trưng riêng của chúng, góp phần giúp người xem cảm nhận rõ nét vẻ đẹp của những bản làng ở miền núi và tình yêu quê hương đất nước của tác giả.