• Nghệ thuật > Mỹ thuật, kiến trúc

MỘT SỐ NGHIÊN CỨU VỀ TƯ DUY HỘI HỌA CỦA TRẺ EM

Theo nhiều nhà nghiên cứu, tranh vẽ của trẻ em được hình thành và phát triển theo các lứa tuổi khác nhau và ở mỗi lứa tuổi, đều có sự hoàn thiện riêng, trên cơ sở của những hoàn thiện trước đó. Trong bài nghiên cứu này, tôi đưa ra một số nhà nghiên cứu trong và ngoài nước tiêu biểu cùng quan tâm khá sâu sắc đến vấn đề này. Họ đều có một mục đích chung là tìm hiểu, thực hành, phân tích tranh trẻ em vẽ theo nhiều lứa tuổi khác nhau.

KHÔNG GIAN TRONG NGHỆ THUẬT TẠO HÌNH LÊ BÁ ĐẢNG

Kể từ sau khi tốt nghiệp học viện Nghệ thuật Toulouse, Pháp, năm 1948, họa sĩ Lê Bá Đảng (1921 - 2015) đã thực hiện nhiều cuộc thử nghiệm và khám phá nghệ thuật. Từ triển lãm cá nhân đầu tiên vào năm 1950 và liên tiếp những triển lãm tiếp sau đó, ông đã tạo được những dấu ấn trong việc biểu đạt ngôn ngữ nghệ thuật tạo hình mới. Phong cách nghệ thuật của ông là sự kết tinh tinh hoa của hai trường phái hội họa Đông - Tây và kết hợp nhiều loại hình trong một tác phẩm. Lối tạo hình và biểu hiện đặc biệt này đã giúp đưa tên tuổi ông được ông vinh danh trên toàn thế giới. Lê Bá Đảng đã đóng góp một phần rất lớn vào hình hài nghệ thuật tạo hình hiện đại Việt Nam TK XX. Kỷ niệm ba năm ngày mất của họa sĩ tài danh này, VHNT giới thiệu tới bạn đọc một nghiên cứu bước đầu về yếu tố không gian trong nghệ thuật tạo hình của ông (1).

HÌNH TƯỢNG RỒNG LĂNG VUA THIỆU TRỊ: ĐA DẠNG KIỂU THỨC VÀ CHẤT LIỆU BIỂU ĐẠT

Trải qua nhiều thời kỳ, từ thời Lý (1009 - 1225), Trần (1226 - 1400), Hồ (1400 - 1407), Hậu Lê (1427 - 1788) cho đến thời Nguyễn (1802 - 1945), rồng luôn được xem là biểu tượng quyền uy của nhà vua, sức mạnh của triều đại. Chính vì vậy, hình tượng rồng luôn có những biến đổi phù hợp với lý tưởng thẩm mỹ, ý nghĩa biểu trưng cho vương quyền của mỗi thời đại. Dưới thời Nguyễn, lăng của các vị vua chúa nói chung, đặc biệt, lăng vua Thiệu Trị nói riêng, hình tượng rồng thể hiện vẻ đẹp uy nghiêm, ý nghĩa huyền diệu đặc trưng của biểu tượng, tạo nên những giá trị thẩm mỹ, lịch sử và nghệ thuật đặc sắc.

Ý NIỆM VỀ SỰ BẤT TỬ VÀ TÁI SINH TRÊN ĐÈN ĐỒNG ĐÔNG SƠN

LTS: Lửa được xem là vị thần hộ mệnh của nhiều dân tộc trên thế giới. Đối với con người thời xa xưa, lửa luôn mang tính thiêng. Lửa gắn với đời sống tinh thần của con người. Việc giữ lửa là vấn đề sống còn, do vậy cây đèn ra đời, được sử dụng trong đời sống và trở thành đồ tùy táng với quan niệm duy trì ánh sáng cho con người khi sang thế giới bên kia. Không chỉ có vậy, những tạo hình đặc biệt của cây đèn còn chứa đựng nhiều bí ẩn về thế giới quan, nhân sinh quan của người xưa. VHNT giới thiệu một nghiên cứu ban đầu về những quan niệm nhân bản (một dạng/hình thức tín ngưỡng vật linh) của người Việt trong giai đoạn văn hóa Đông Sơn thuộc nền văn minh sông Hồng, thông qua những tạo hình đặc biệt của cây đèn đồng tìm thấy trong các di chỉ khảo cổ.

SỰ RA ĐỜI VÀ PHÁT TRIỂN CỦA HỘI HỌA SƠN MÀI HIỆN ĐẠI TRUNG QUỐC

LTS: Sơn mài là chất liệu thủ công mỹ nghệ lâu đời trong khu vực Đông Á. Ở nhiều nước và vùng lãnh thổ thuộc khu vực này, không ít họa sĩ nỗ lực biến sơn mài trở thành một phần hữu cơ của nghệ thuật tạo hình hiện đại, nhưng không phải tất cả đều thành công. Trong tương quan này, Việt Nam được nhắc đến như một đất nước chứa đựng kho báu hội họa sơn mài hiện đại với nhiều họa sĩ tài năng: Nguyễn Gia Trí, Nguyễn Sáng, Nguyễn Tiến Chung, Phạm Hậu,... Bên cạnh chúng ta, vẫn có những nền hội họa sơn mài liên tục vận động và tiến triển mạnh mẽ. Biết rõ hơn về họ để ta càng phải cố gắng tránh tụt hậu. VHNT giới thiệu đến bạn đọc bài viết nghiên cứu của một giáo sư nghệ thuật về tiến trình của hội họa sơn mài hiện đại Trung Quốc (1), để thấy những nỗ lực nghiên cứu, thể nghiệm sáng tạo với chất liệu này của họa sĩ Trung Quốc là rất lớn. Họ cũng từng cử người sang Hà Nội học hỏi về kỹ thuật tạo hình của họa sĩ sơn mài Việt Nam,từ đầu những năm 60 TK XX.

VẬT LIỆU THÂN THIỆN MÔI TRƯỜNG TRONG THIẾT KẾ BAO BÌ

Vật liệu thân thiện môi trường đang ngày càng được ưu chuộng trong các ngành nghề thiết kế, đặc biệt là trong chuyên ngành thiết kế bao bì sản phẩm. Việc sử dụng vật liệu thân thiện môi trường giúp giảm rác thải bao bì, tăng khả năng tái sử dụng của sản phẩm. Đây là một chiến lược kinh doanh gắn với trách nhiệm xã hội đầy hiệu quả của doanh nghiệp, thu hút sự quan tâm và hưởng ứng của người tiêu dùng.

NGHỆ THUẬT KIẾN TRÚC VÀ ĐIÊU KHẮC ĐÌNH LÂU THƯỢNG

Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc đình làng là một trong những giá trị lịch sử của nghệ thuật tạo hình dân gian Việt Nam. Ở Phú Thọ, ước tính khoảng hơn 200 ngôi đình, trong đó có hơn 100 ngôi đình được xếp hạng di tích quốc gia. Một trong số những ngôi đình độc đáo về kiến trúc, điêu khắc là đình Lâu Thượng, thuộc địa phận xã Trưng Vương, thành Phố Việt Trì, Phú Thọ (Vĩnh Phú cũ). Đây là ngôi đình cổ vừa có giá trị về kiến trúc, vừa mang giá trị chạm khắc tiêu biểu cho TK XVII ở miền Bắc Việt Nam.

THIẾT KẾ BAO BÌ TRONG XÂY DỰNG THƯƠNG HIỆU

Tạo dựng một thương hiệu là cả một quá trình đòi hỏi sự nỗ lực phấn đấu không ngừng của tập thể và sự đầu tư thích đáng của doanh nghiệp. Một trong những yếu tố then chốt góp phần truyền tải hình ảnh và đóng góp vào sự thành công của thương hiệu là thiết kế bao bì. Hình ảnh thương hiệu được truyền tải không chỉ đơn thuần là dấu hiệu phân biệt hàng hóa của doanh nghiệp này với hàng hóa của doanh nghiệp khác, mà cao hơn đó chính là cơ sở để khẳng định vị thế của doanh nghiệp trên thương trường cũng như uy tín, hình ảnh của doanh nghiệp trong tâm trí khách hàng (1).

QUÂN RỐI NƯỚC TRUYỀN THỐNG, MỘT HÌNH THÁI CỦA ĐỒ CHƠI DÂN GIAN

Trong kho tàng văn hóa nghệ thuật của nhân loại, đồ chơi dân gian chiếm một vị trí đáng chú ý. Là một loại hình nghệ thuật độc đáo, đồ chơi dân gian ẩn chứa nhiều ý nghĩa, thể hiện những suy nghĩ, niềm tin, ước vọng của con người về một tương lai tươi đẹp. Đồ chơi dân gian của các dân tộc là những tư liệu phong phú về sự phát triển trí tuệ, biểu hiện nếp sống, phong tục, tập quán, lễ giáo của mỗi đất nước, vùng miền. Trong hệ thống đồ chơi dân gian, rối nước là một hình thái đặc biệt mang tính tổng hợp, đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu từ góc độ văn hóa dân tộc.

VỀ CÁCH SỬ DỤNG THUẬT NGỮ MỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP, MỸ THUẬT ỨNG DỤNG VÀ DESIGN HIỆN NAY

Ở Việt Nam hiện nay, song song tồn tại ba thuật ngữ mỹ thuật công nghiệp, mỹ thuật ứng dụng và design để phản ánh một hoạt động có cùng nội dung, nhiệm vụ và đối tượng nghiên cứu: đó là giải quyết mối quan hệ giữa mỹ thuật và công nghiệp có liên quan đến sản xuất hàng loạt mà từ lâu vẫn thường được gọi là mỹ thuật công nghiệp. Bài viết này bàn luận về những nội dung liên quan đến ba thuật ngữ nói trên, để đi đến thống nhất sử dụng một thuật ngữ chung nhất là design

MỘT TRẢI NGHIỆM CÙNG NGHỆ THUẬT VÀ NHÂN TÍNH

Sunshower (Vừa mưa, vừa nắng), Yokohama Triennale (Liên hoan nghệ thuật đương đại quốc tế Yokohama), Asia Corridor (Hành lang châu Á) là ba sự kiện nghệ thuật quốc tế lớn đã, đang và sẽ tiếp tục diễn ra ở các bảo tàng, trung tâm nghệ thuật uy tín hàng đầu Nhật Bản (1). Cùng thời điểm cuối tháng 9 đầu tháng 10 vừa qua, ở một số thành phố lớn ở Nhật Bản như Tokyo, Yokohama, cố đô Kyoto, còn diễn ra những sự kiện nghệ thuật có tính chất nội địa nhưng vẫn thu hút đông đảo công chúng địa phương đến tham quan. “Trăm nghe không bằng một thấy”, có cơ hội trải nghiệm các sự kiện nghệ thuật lớn nhỏ trong chuyến du ngoạn ngắn ngày ở đất nước này, người viết thực sự cảm nhận được mối liên hệ chặt chẽ giữa hành vi coi trọng văn hóa nghệ thuật với sự tiến hóa và hoàn thiện nhân tính của người Nhật Bản.

HÌNH KHỐI, MÀU SẮC TRONG ĐIÊU KHẮC TRANG TRÍ KIẾN TRÚC HOÀNG THÀNH HUẾ

Khi nghiên cứu mỹ thuật Nguyễn, đặc biệt là nghệ thuật trang trí trong Hoàng thành Huế, phải đặt chúng trong một tổng thể, tương quan giữa các công trình kiến trúc với cảnh quan, môi trường thiên nhiên, không thể bỏ qua điều kiện địa lý, khí hậu của Huế. Hơn nữa, bản chất của nghệ thuật luôn là sự tìm tòi, sáng tạo không ngừng để tự làm mới mình trong các hình thức biểu đạt. Tuy nhiên, hình thức biểu hiện mới chưa hẳn đã được công chúng chào đón ngay khi mới xuất hiện, chính thời gian là người thẩm định nghiêm khắc nhất cho mọi trải nghiệm trong sáng tạo nghệ thuật. Ngoài ra, kỹ thuật chất liệu tạo hình luôn song hành cùng những tư duy, ý tưởng sáng tạo. Lịch sử mỹ thuật của nhân loại đã ghi nhận rất nhiều đột phá trong ngôn ngữ tạo hình nhờ sự xuất hiện của những kỹ thuật, chất liệu mới. Mỹ thuật thời Nguyễn cũng không nằm ngoài quỹ đạo đó.