Văn hóa > Đương đại

Bài viết đề cập đến việc bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống, thông qua vai trò của nghệ nhân và phát huy vai trò của nghệ nhân trong việc đào tạo nguồn nhân lực tại các làng nghề ở Việt Nam (qua nghiên cứu làng nghề tranh dân gian Đông Hồ). Thực tế đã chứng minh, sự sống còn của mỗi làng nghề phụ thuộc vào đội ngũ nghệ nhân và nguồn nhân lực. Đó là yếu tố con người, giữ vị trí chi phối mọi hoạt động phát triển hay thụt lùi của mỗi làng nghề. Mà nghệ nhân hay nguồn nhân lực làng nghề được gắn với cộng đồng địa phương qua sự đánh giá vị trí, vai trò và chia sẻ trách nhiệm, quyền lợi. Bằng sự ghi nhận và đánh giá đúng vai trò của nghệ nhân làng nghề truyền thống, chúng ta sẽ thấy những báu vật nhân văn sống có vị trí, khả năng trong việc duy trì sự tồn tại và phát triển của di sản văn hóa phi vật thể.

Trong tiến trình lịch sử xã hội, mỗi nền văn hóa nhất định đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nên một kiểu mẫu người nhất định. Văn hóa không những là thước đo trình độ con người đối với cộng đồng mà còn đối với từng con người cụ thể. Sự tồn tại trọn vẹn của mỗi cá nhân trong quá trình phát triển toàn diện năng lực sáng tạo, trí tưởng tượng, đời sống tình cảm và cả thể lực đều là các hiện tượng cơ bản của văn hóa. Văn hóa vừa phản ánh đời sống hiện thực con người và xã hội, vừa thúc đẩy sự phát triển, sự hoàn thiện nhân cách, làm phong phú và sâu sắc thêm các giá trị nhân bản, nhân đạo và nhân văn của đời sống xã hội. Con người sáng tạo, vun đắp nên những nền văn hóa và văn hóa của từng thời đại sẽ bồi bổ, chắt chiu chất người ở con người. Sự sáng tạo lẫn nhau đó được thực hiện thông qua tất cả các hoạt động sống của con người trong tiến trình lịch sử và tạo nên môi trường văn hóa để nuôi dưỡng con người về phương diện văn hóa.

Thời gian qua, có nhiều đề tài nghiên cứu về thiết chế văn hóa cơ sở: trung tâm văn hóa, nhà văn hóa ở những phạm vi và góc độ khác nhau, tại một số địa phương trên phạm vi cả nước. Tuy nhiên, đánh giá quy mô, tổ chức hoạt động của nhà văn hóa cấp xã, bản ở vùng văn hóa dân tộc Thái đậm nét như ở Sơn La thì chưa có đề tài nào quan tâm, nghiên cứu trong bối cảnh hệ thống thiết chế văn hóa cơ sở hiện nay trên địa bàn thành phố Sơn La còn nhiều bất cập. Vì vậy, việc nghiên cứu, khảo sát về nội dung này sẽ giúp các nhà quản lý có cái nhìn tổng thể thực tế khách quan hơn. Qua đó, làm rõ được mối quan hệ, tương tác giữa các hoạt động ở hệ thống nhà văn hóa cơ sở để có những giải pháp phù hợp, nhằm đạt được hiệu quả cần thiết, phát huy hiệu quả hoạt động của nhà văn hóa trên địa bàn thành phố Sơn La.

Năm 2017, Ban Chỉ đạo các cấp đã tập trung tham mưu cho cấp ủy Đảng, chính quyền lãnh đạo xây dựng, thực hiện nâng cao chất lượng phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa và phấn đấu đạt các chỉ tiêu: gia đình văn hóa; làng, bản, khối phố văn hóa; xây dựng xã, phường, thị trấn có thiết chế văn hóa - thể thao đạt tiêu chuẩn của Bộ VHTTDL.

Chương trình tổng thể cải cách hành chính giai đoạn 2011-2020 đặt ra nội dung xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, chú trọng cải cách chính sách tiền lương, nhằm tạo động lực thực sự để thực thi công vụ có chất lượng và hiệu quả cao (1). Trong bài viết này, chúng tôi đề cập đến một phần nội dung của chất lượng thực thi công vụ, đó là nâng cao chất lượng đội ngũ, cụ thể là đội ngũ cán bộ làm công tác tổ chức trong ngành văn hóa. Xác định đối tượng cán bộ làm công tác tổ chức có vai trò rất quan trọng trong sự nghiệp góp phần đưa văn hóa thấm sâu vào mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước (2), chúng tôi tiến hành khảo sát ý kiến của cán bộ đang làm công tác tổ chức cán bộ (3) thuộc ngành văn hóa ở 63 tỉnh, thành phố và các cơ quan trực thuộc Bộ VHTTDL trong năm 2018. Kết quả bài viết dựa trên khảo sát từ những thông tin của cuộc điều tra này.

Trong suốt tiến trình lịch sử loài người, nhu cầu tiếp cận thông tin của con người là không giới hạn và từ lâu, báo chí được xem là một kênh truyền thông hữu hiệu nhằm cung cấp thông tin tới đông đảo bạn đọc gần xa. Ở mỗi giai đoạn lịch sử, báo chí lại được cải tiến, hỗ trợ bởi các thiết bị kỹ thuật để trở nên hấp dẫn hơn về hình thức, loại hình cũng như cung cấp nhanh hơn, cập nhật hơn, đa dạng hơn về thông tin. Bài viết này tập trung đề cập đến một hình thức báo chí được sản sinh ra trong thời đại số và những ưu điểm cũng như hạn chế của nó.

Sự bùng nổ của khoa học công nghệ và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đã khiến quảng cáo trên YouTube tại Việt Nam phát triển nhanh và phức tạp, trong khi quản lý nhà nước (QLNN), đối với hoạt động này chưa thực sự hiệu quả. Trước thực trạng đó, đòi hỏi phải có giải pháp quản lý phù hợp với thực tiễn, điều kiện kinh tế, văn hóa xã hội; đảm bảo thực thi các cam kết trong hội nhập quốc tế, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh...

Hiện nay, khi thế giới đang tiến bước mạnh mẽ vào kỷ nguyên số, cách mạng công nghiệp lần thứ tư hay cách mạng công nghiệp 4.0 (CMCN 4.0) là cụm từ rất phổ biến trên các diễn đàn xã hội. Tuy nhiên, cho đến thời điểm này, dưới tác động của CMCN 4.0, khi vấn đề kinh tế toàn cầu và các quốc gia đang được bàn thảo hết sức sôi nổi thì lĩnh vực văn hóa nghệ thuật dường như còn rất ít được quan tâm, được đề cập một cách khá mờ nhạt hoặc bị bỏ ngỏ. Trong quỹ đạo của CMCN 4.0 đang thâm nhập và ảnh hưởng tới Việt Nam, các làng nghề thủ công truyền thống với tư cách là một bộ phận của văn hóa Việt Nam được các chuyên gia đánh giá sẽ có nhiều cơ hội để mở rộng thị trường, tăng năng suất, tăng trưởng kinh tế làng nghề một cách mạnh mẽ hơn bao giờ hết nếu biết chủ động đón nhận, tận dụng những yếu tố phù hợp được mang đến từ cuộc cách mạng này như: ứng dụng công nghệ cao, công nghệ tự động hóa, công nghệ vật liệu trong quy trình sản xuất của làng nghề. Song, bên cạnh đó cũng sẽ là những thách thức đặt ra cho các làng nghề - một số vấn đề văn hóa xã hội có thể nảy sinh như là những hệ quả nhãn tiền.

Quảng cáo là hoạt động thuộc lĩnh vực của các ngành công nghiệp văn hóa, do Bộ VHTTDL quản lý nhà nước (QLNN) theo quy định của pháp luật. Trước xu thế phát triển của khoa học công nghệ và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, hoạt động quảng cáo trên trang thông tin điện tử xuyên biên giới nói chung và YouTube nói riêng đã có nhiều thay đổi. Bên cạnh những mặt tích cực, hoạt động quảng cáo trên YouTube tại Việt Nam đã và đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ xâm phạm quyền lợi của doanh nghiệp, người tiêu dùng và Nhà nước.

Đồ thờ được làm từ nhiều chất liệu khác nhau nhằm phục vụ các nghi lễ tôn giáo, tín ngưỡng. Trong đó, chất liệu đồng (CLĐ) được con người xem là mang tính thiêng, bởi độ sáng và âm vọng. Từ đầu TK XX, đồ thờ bằng đồng ép máy hay nhập khẩu từ Trung Quốc, Thái Lan… có lúc chiếm lĩnh thị trường, gây đứt quãng trong sự phát triển của các làng đúc đồng truyền thống. Ngày nay, khi kinh tế khá giả, nhận thức về thẩm mỹ của nhân dân được phục hồi, những đồ thờ bằng đồng hiện diện lại một cách lộng lẫy, trang trọng trong các đình làng, điện thờ, cho thấy các sản phẩm thủ công truyền thống đang ngày càng được chú trọng.

Hiện nay, văn hóa Việt Nam phải đối mặt với nhiều thách thức đến từ quá trình toàn cầu hóa và sự xâm phạm an ninh văn hóa. Do đó, bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong điều kiện kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế là yêu cầu thiết yếu của sự phát triển, là nhiệm vụ chiến lược, trách nhiệm của toàn xã hội.