Sáng 4-12, Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XV họp Phiên thứ 52 về giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi). Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì; Phó Chủ tịch Trần Quang Phương điều hành phiên họp.

Tham dự phiên họp có: Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính; Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương điều hành Phiên họp

Phát biểu báo cáo tóm tắt một số vấn đề lớn trong tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, ngày 23-10 và 24-11-2025, Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến tại Tổ và Hội trường về dự án Luật Báo chí (sửa đổi).

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và nhiệm vụ được phân công, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội đã phối hợp tổng hợp ý kiến các vị ĐBQH, tổ chức nhiều cuộc họp với Cơ quan chủ trì soạn thảo, cơ quan có liên quan và chuyên gia để nghiên cứu, tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật.

Ngày 2-12-2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã gửi văn bản đề nghị Chính phủ cho ý kiến về dự thảo Luật. Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đã chủ trì, phối hợp với Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội, Bộ VHTTDL và các cơ quan có liên quan rà soát kỹ thuật đối với dự thảo Luật. Thường trực Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo đã thống nhất hoàn toàn về các nội dung tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật - ông Nguyễn Đắc Vinh cho biết.

Về một số vấn đề lớn trong tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và xã hội cho biết: về các loại hình báo chí (các khoản 1, 3, 4, 5, 6 Điều 2), tiếp thu ý kiến các đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo đã chỉnh lý tên gọi loại hình “báo nói, báo hình” thành “phát thanh, truyền hình”.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh báo cáo tóm tắt một số vấn đề lớn trong tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi)

Về cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện (Điều 15), tiếp thu ý kiến ĐBQH, Thường trực Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo đã thống nhất, chỉnh lý cụm từ “cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện” thành “cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện” để bảo đảm tính chính xác và phù hợp với phạm vi điều chỉnh của dự án Luật.

Về hoạt động báo chí trên không gian mạng (Điều 29), tiếp thu ý kiến của ĐBQH, Thường trực Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo đã rà soát, chỉnh lý Điều 29 dự thảo Luật theo hướng quy định biện pháp quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí trên không gian mạng tương tự như đối với bốn loại hình báo chí truyền thống, đồng thời tích hợp dịch vụ trực tuyến, bảo đảm nguyên vẹn nội dung thông tin đã đăng, phát trên nền tảng số báo chí quốc gia.

Về cải chính trên báo chí (Điều 34), tiếp thu ý kiến ĐBQH và Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, Thường trực Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo đã bổ sung 1 điều mới quy định về gỡ bỏ thông tin vi phạm, thu hồi sản phẩm báo chí in tại Điều 35 dự thảo Luật và giao Chính phủ quy định chi tiết nội dung này”.

Đối với các nội dung liên quan đến “kinh tế báo chí”, ông Nguyễn Đắc Vinh nhấn mạnh, tiếp thu ý kiến của ĐBQH, Thường trực Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo đã rà soát, chỉnh lý các quy định liên quan đến đầu tư công, cơ chế tự chủ, những quy định về nguồn thu từ hoạt động kinh doanh của cơ quan báo chí tại Điều 9, Điều 20, Điều 23 dự thảo Luật.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại Phiên họp

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn ghi nhận và đánh giá rất cao cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra đã tiếp thu, chỉnh sửa nhiều nội dung theo góp ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ý kiến phát biểu của đại biểu Quốc hội tại hội trường.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng cần tập trung vào các ý kiến của Đại biểu Quốc hội, cụ thể với 5 nhóm vấn đề lớn: Cơ chế, chính sách để phát triển báo chí; Quản lý báo chí trên không gian mạng và ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI); Vấn đề bảo vệ an toàn tác nghiệp của nhà báo; Điều kiện cấp phép và quản lý đối với cộng tác viên; Định nghĩa và địa vị pháp lý của các đối tượng liên quan.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, về vấn đề quản lý báo chí trên không gian mạng và lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) là lĩnh vực mới. Chủ tịch Quốc hội đề nghị Thường trực Ủy ban Văn hóa, Xã hội của Quốc hội, cơ quan chủ trì thẩm tra tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành liên quan để nghiên cứu, trao đổi và thống nhất dự kiến nội dung tiếp thu, giải trình sao cho thấu tình đạt lý.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, lần sửa đổi Luật Báo chí này cần thực hiện trên tinh thần cuộc "cách mạng" về sắp xếp, tổ chức bộ máy, chính quyền hai cấp, đặc biệt là Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể phải sắp xếp lại đội ngũ các đơn vị báo chí và đội ngũ làm báo tại nhiều đơn vị. “Tôi cũng thống nhất cao với việc sửa đổi quy định cụ thể, khả thi về các chính sách hỗ trợ báo chí, ưu đãi về thuế cho báo chí được quy định tại Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp”- Chủ tịch Quốc hội phát biểu.

Các đại biểu dự Phiên họp

Một nội dung khác là hỗ trợ tài chính cho báo chí thực hiện nhiệm vụ chính trị, công ích được quy định tại Khoản 3 Điều 10 của dự thảo luật. Để đảm bảo quyền tác giả, quyền liên quan, dự thảo đã bổ sung Khoản 2 Điều 39 quy định: cơ quan, tổ chức, cá nhân sử dụng tác phẩm báo chí phải thỏa thuận với cơ quan báo chí theo quy định của pháp luật.

Về nhân lực, dự thảo quy định về đào tạo, bồi dưỡng nhằm đảm bảo chuẩn hóa nghiệp vụ, đạo đức nghề nghiệp, nâng cao năng lực cho đội ngũ người làm báo tại Khoản 4 Điều 12, và bồi dưỡng đạo đức nghề nghiệp và nghiệp vụ báo chí cho người làm báo tại Khoản 4 Điều 13. Đối với Khoản 1 và Khoản 2 Điều 29, dự thảo luật nêu cụ thể đối tượng được xét cấp thẻ nhà báo, điều kiện, tiêu chuẩn, trình tự, thủ tục cấp thẻ đã đảm bảo chặt chẽ, đúng đối tượng. Bên cạnh đó, “tại Điều 39 của dự thảo luật đã bổ sung quy định: cơ quan báo chí, tác giả, tác phẩm sử dụng trí tuệ nhân tạo để hỗ trợ hoạt động báo chí phải thực hiện đúng quy định về sở hữu trí tuệ và đạo đức nghề nghiệp; đồng thời cơ quan báo chí có trách nhiệm quy định việc sử dụng trí tuệ nhân tạo trong cơ quan mình. Lần này Quốc hội sẽ ban hành Luật Trí tuệ nhân tạo (AI) và luật này sẽ được kết nối với Luật Báo chí (sửa đổi)” – Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, đây là lần đầu tiên Quốc hội sẽ ban hành Luật Công nghiệp công nghệ số (có nội dung về AI), nên nội dung này cũng cần kết nối vào trong Luật Báo chí sửa đổi lần này. Chủ tịch Quốc hội đề nghị, mặc dù hai bên đã thống nhất rất cao, nhưng phải rà soát kỹ lưỡng, toàn diện dự thảo Luật với các luật hiện hành cũng như các dự án luật đang được sửa đổi, bổ sung có liên quan. Mục tiêu là để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất trong các quy định liên quan đến báo chí, khoa học công nghệ, chuyển đổi số, an ninh thông tin, quảng cáo, thuế và sở hữu trí tuệ.

Mặc dù đã có sự thống nhất rất cao, Chủ tịch Quốc hội đề nghị tiếp tục rà soát kỹ, toàn diện dự thảo luật với các luật hiện hành và các dự án luật đang được sửa đổi, bổ sung có liên quan, để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất với các quy định về báo chí, khoa học công nghệ, chuyển đổi số, an ninh thông tin, quảng cáo, thuế và sở hữu trí tuệ. Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra tích cực xem xét từng khoản, từng điều, từng chương để chỉnh lý nhằm đạt được sự đồng thuận cao khi trình Quốc hội thông qua. Đồng thời, đi đôi với hướng dẫn thực hiện luật, Chủ tịch Quốc hội tin tưởng Luật Báo chí (sửa đổi) sẽ có tuổi thọ cao, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý báo chí trong thời gian tới.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương phát biểu kết luận phiên họp

Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nhấn mạnh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao sự chủ động, tinh thần trách nhiệm và sự phối hợp chặt chẽ của Ủy ban Văn hóa và Xã hội, Bộ VHTTDL, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cùng các cơ quan liên quan trong việc nghiên cứu, tiếp thu, giải trình các ý kiến đại biểu Quốc hội tại tổ và hội trường. Các tài liệu trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội được chuẩn bị nghiêm túc, công phu và đầy đủ theo quy định. Dự thảo Luật đã tiếp thu, chỉnh lý nhiều nội dung so với dự thảo ban đầu.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành với các nội dung của dự thảo luật đã được tiếp thu, giải trình, chỉnh lý. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị:

Thứ nhất, tiếp tục rà soát kỹ lưỡng, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật, nhất là các luật mà Quốc hội đang trình và chuẩn bị thông qua, đặc biệt là Luật Trí tuệ nhân tạo. Cần làm rõ hơn một số nội dung về khái niệm, thuật ngữ, và các nguyên tắc hoạt động báo chí để bảo đảm tính minh bạch, thống nhất trong dự thảo luật, các định nghĩa, địa vị pháp lý của nhà báo.

Thứ hai, bổ sung và rà soát các chính sách phát triển báo chí và bảo đảm nguồn lực thực hiện, nhất là cơ chế tài chính hỗ trợ cho báo chí thực hiện nghĩa vụ công ích và các nhiệm vụ được cấp có thẩm quyền giao, cũng như đầu tư hạ tầng, ưu đãi thuế, để bảo đảm tính khả thi.

Thứ ba, làm rõ điều kiện hoạt động báo chí, cơ chế cấp phép và tổ chức bộ máy, nhất là loại hình báo chí, tiêu chí cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, văn phòng đại diện, phóng viên thường trú. Cần rà soát cho chặt chẽ quy định về thẻ nhà báo, trách nhiệm pháp lý đối với nội dung thông tin, quyền yêu cầu cải chính, gỡ bỏ thông tin vi phạm.

Thứ tư, rà soát hoàn thiện quy định về quản lý hoạt động báo chí trên không gian mạng, ứng dụng công nghệ mới, bao gồm việc điều chỉnh hành vi, ứng dụng và sử dụng trí tuệ nhân tạo.

Thứ năm, rà soát các vấn đề về an toàn tính mạng, nhân phẩm của nhà báo; đào tạo, bồi dưỡng năng lực, đạo đức nghề nghiệp của nhà báo; cấp thẻ nhà báo, sao cho thống nhất với hệ thống pháp luật, cố gắng không để các khoảng trống do các nội dung có liên quan nhau. Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao Thường trực Ủy ban Văn hóa Xã hội tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ VHTTDL, rà soát kỹ lưỡng, tiếp thu các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp. Bảo đảm tiến độ, thực hiện đúng quy trình trước khi trình Quốc hội xem xét thông qua.

NGỌC BÍCH - Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội