Văn hóa > Đương đại

Cách mạng công nghiệp 4.0 (CMCN 4.0) được dự đoán là đang và sẽ diễn ra với tốc độ nhanh, nhiều diễn biến khó lường, tác động mạnh mẽ đến sự phát triển của kinh tế toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Việc ứng dụng các xu hướng công nghệ tiên tiến như: trí tuệ nhân tạo, internet kết nối vạn vật, dữ liệu lớn, chuỗi khối, công nghệ in 3D, công nghệ sinh học… sẽ làm cho lực lượng sản xuất phát triển mạnh mẽ, cách thức sản xuất thay đổi theo chiều hướng tích cực và hiệu quả hơn. Một trong xu hướng tiên tiến đó là công nghệ in 3D đang được ứng dụng, phát triển rộng rãi trên thế giới. Bài viết phân tích một số dự báo tác động của CMCN 4.0, cụ thể là công nghệ in 3D, đến di sản văn hóa làng nghề truyền thống ở Việt Nam, qua trường hợp làng nghề tranh dân gian Đông Hồ.

Người Mường ở Ngọc Lặc cơ bản là cư dân bản địa, có nguồn gốc lịch sử lâu đời. Đồng bào có truyền thống hòa thuận, thủy chung, thương yêu đùm bọc lẫn nhau tạo nên sức sống cộng đồng cao. Trong văn hóa ứng xử và giao tiếp kết tinh những giá trị nhân văn và ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Đây là thuần phong mỹ tục, được hun đúc từ nhiều đời nay nhằm cố kết cộng đồng làng xã và duy trì sự ổn định xã hội. Tinh thần ấy vẫn còn nguyên giá trị trong đời sống hôm nay; là yếu tố nội lực căn bản cần được phát huy sức mạnh thực hiện phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa; là tiền đề để xây dựng nông thôn mới và bảo vệ tổ quốc Việt Nam trong thời kỳ hiện đại.

Vùng tái định cư (TĐC) Kỳ Nam, Kỳ Anh, Hà Tĩnh là một trong những địa bàn được quy hoạch chính sách của nhà nước khi xây dựng khu Kinh tế Vũng Áng, khu kinh tế cụm cảng lớn nhất Bắc Miền Trung. Đây là vùng đất tái định cư ven biển, mặc dù nằm sát khu công nghiệp Formosa nhưng có một điều đặc biệt là tỷ lệ chuyển đổi cơ cấu ngành nghề rất ít, nói cách khác người dân vẫn giữ ngành nghề truyền thống, đó là ngư nghiệp, mặc dù bị ảnh hưởng rất nhiều từ môi trường sống và đặc biệt là môi trường biển bị ô nhiễm.

Bài viết đề cập đến việc bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống, thông qua vai trò của nghệ nhân và phát huy vai trò của nghệ nhân trong việc đào tạo nguồn nhân lực tại các làng nghề ở Việt Nam (qua nghiên cứu làng nghề tranh dân gian Đông Hồ). Thực tế đã chứng minh, sự sống còn của mỗi làng nghề phụ thuộc vào đội ngũ nghệ nhân và nguồn nhân lực. Đó là yếu tố con người, giữ vị trí chi phối mọi hoạt động phát triển hay thụt lùi của mỗi làng nghề. Mà nghệ nhân hay nguồn nhân lực làng nghề được gắn với cộng đồng địa phương qua sự đánh giá vị trí, vai trò và chia sẻ trách nhiệm, quyền lợi. Bằng sự ghi nhận và đánh giá đúng vai trò của nghệ nhân làng nghề truyền thống, chúng ta sẽ thấy những báu vật nhân văn sống có vị trí, khả năng trong việc duy trì sự tồn tại và phát triển của di sản văn hóa phi vật thể.

Trong tiến trình lịch sử xã hội, mỗi nền văn hóa nhất định đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nên một kiểu mẫu người nhất định. Văn hóa không những là thước đo trình độ con người đối với cộng đồng mà còn đối với từng con người cụ thể. Sự tồn tại trọn vẹn của mỗi cá nhân trong quá trình phát triển toàn diện năng lực sáng tạo, trí tưởng tượng, đời sống tình cảm và cả thể lực đều là các hiện tượng cơ bản của văn hóa. Văn hóa vừa phản ánh đời sống hiện thực con người và xã hội, vừa thúc đẩy sự phát triển, sự hoàn thiện nhân cách, làm phong phú và sâu sắc thêm các giá trị nhân bản, nhân đạo và nhân văn của đời sống xã hội. Con người sáng tạo, vun đắp nên những nền văn hóa và văn hóa của từng thời đại sẽ bồi bổ, chắt chiu chất người ở con người. Sự sáng tạo lẫn nhau đó được thực hiện thông qua tất cả các hoạt động sống của con người trong tiến trình lịch sử và tạo nên môi trường văn hóa để nuôi dưỡng con người về phương diện văn hóa.

Thời gian qua, có nhiều đề tài nghiên cứu về thiết chế văn hóa cơ sở: trung tâm văn hóa, nhà văn hóa ở những phạm vi và góc độ khác nhau, tại một số địa phương trên phạm vi cả nước. Tuy nhiên, đánh giá quy mô, tổ chức hoạt động của nhà văn hóa cấp xã, bản ở vùng văn hóa dân tộc Thái đậm nét như ở Sơn La thì chưa có đề tài nào quan tâm, nghiên cứu trong bối cảnh hệ thống thiết chế văn hóa cơ sở hiện nay trên địa bàn thành phố Sơn La còn nhiều bất cập. Vì vậy, việc nghiên cứu, khảo sát về nội dung này sẽ giúp các nhà quản lý có cái nhìn tổng thể thực tế khách quan hơn. Qua đó, làm rõ được mối quan hệ, tương tác giữa các hoạt động ở hệ thống nhà văn hóa cơ sở để có những giải pháp phù hợp, nhằm đạt được hiệu quả cần thiết, phát huy hiệu quả hoạt động của nhà văn hóa trên địa bàn thành phố Sơn La.

Năm 2017, Ban Chỉ đạo các cấp đã tập trung tham mưu cho cấp ủy Đảng, chính quyền lãnh đạo xây dựng, thực hiện nâng cao chất lượng phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa và phấn đấu đạt các chỉ tiêu: gia đình văn hóa; làng, bản, khối phố văn hóa; xây dựng xã, phường, thị trấn có thiết chế văn hóa - thể thao đạt tiêu chuẩn của Bộ VHTTDL.

Chương trình tổng thể cải cách hành chính giai đoạn 2011-2020 đặt ra nội dung xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, chú trọng cải cách chính sách tiền lương, nhằm tạo động lực thực sự để thực thi công vụ có chất lượng và hiệu quả cao (1). Trong bài viết này, chúng tôi đề cập đến một phần nội dung của chất lượng thực thi công vụ, đó là nâng cao chất lượng đội ngũ, cụ thể là đội ngũ cán bộ làm công tác tổ chức trong ngành văn hóa. Xác định đối tượng cán bộ làm công tác tổ chức có vai trò rất quan trọng trong sự nghiệp góp phần đưa văn hóa thấm sâu vào mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước (2), chúng tôi tiến hành khảo sát ý kiến của cán bộ đang làm công tác tổ chức cán bộ (3) thuộc ngành văn hóa ở 63 tỉnh, thành phố và các cơ quan trực thuộc Bộ VHTTDL trong năm 2018. Kết quả bài viết dựa trên khảo sát từ những thông tin của cuộc điều tra này.

Trong suốt tiến trình lịch sử loài người, nhu cầu tiếp cận thông tin của con người là không giới hạn và từ lâu, báo chí được xem là một kênh truyền thông hữu hiệu nhằm cung cấp thông tin tới đông đảo bạn đọc gần xa. Ở mỗi giai đoạn lịch sử, báo chí lại được cải tiến, hỗ trợ bởi các thiết bị kỹ thuật để trở nên hấp dẫn hơn về hình thức, loại hình cũng như cung cấp nhanh hơn, cập nhật hơn, đa dạng hơn về thông tin. Bài viết này tập trung đề cập đến một hình thức báo chí được sản sinh ra trong thời đại số và những ưu điểm cũng như hạn chế của nó.