Trò chơi truyền hình: Lan tỏa những giá trị văn hóa và xã hội tích cực

Những trò chơi truyền hình mới hấp dẫn, có giá trị văn hóa và xã hội cao, có tính giải trí hiện đại, văn minh đã và sẽ mang đến cho loại hình này sự ủng hộ tích cực của đông đảo khán giả trong năm 2025.

Ê kíp Về quê làm giàu và các nghệ nhân làng nghề truyền thống ở Hưng Yên

Cơ hội và thách thức

Năm 2024 doanh thu lĩnh vực phát thanh và truyền hình đạt 12.524 tỷ đồng. Tuy nhiên, theo nhận định của nhiều chuyên gia, năm 2025, thị trường truyền hình tiếp tục đối mặt với các thách thức lớn như: giá bản quyền tăng, sự suy giảm của quảng cáo.

Trò chơi truyền hình (gameshow, truyền hình thực tế - reality show) với hai chương trình tiêu biểu: Anh trai vượt ngàn chông gai, Anh trai say hi (reality show + concert) được nhận định là một loại hình giải trí có đóng góp quan trọng vào sự phát triển mang tính đột phá của công nghiệp văn hóa, giải trí Việt Nam trong năm 2024. Thành công về mặt nội dung, hình thức thể hiện, quy mô, hiệu ứng khán giả, xã hội của hai “Anh trai” mùa 1 còn trở thành “cú hích” cho sự trở lại của truyền hình thực tế về âm nhạc, là động lực cho các nhà sản xuất đầu tư những chương trình chất lượng, có thể tạo nên kỷ lục mới cho truyền hình tại Việt Nam.

Nhưng hai “Anh trai” và Chị đẹp đạp gió, Bước nhảy hoàn vũ, Đảo thiên đường - những chương trình đầu tư quy mô, có sức hút lớn với khán giả - đều đang tạm dừng sản xuất trong năm 2025. Bởi thành công của mùa trước luôn là áp lực, thách thức rất lớn cho đội ngũ sản xuất, khi đòi hỏi mùa tiếp theo phải luôn mới lạ, hấp dẫn để giữ được “sức nóng” đối với khán giả. Chưa kể, có chương trình dù “ăn khách”, thu hút nhiều quảng cáo và tài trợ song chi phí sản xuất quá cao, nên thu không đủ bù chi.

Dù dừng sản xuất mùa 2, hai “Anh trai” vẫn tiếp tục tổ chức concert trong năm 2025. Như concert 6 của Anh trai say hi diễn ra ngày 10/5 tại Mỹ Đình (Hà Nội); concert 5 của Anh trai vượt ngàn chông gai sẽ diễn ra vào ngày 14 và 15/6 tại Hưng Yên. Thành công rực rỡ với hàng chục nghìn khán giả tham dự cho thấy sức hút mạnh mẽ của các nghệ sĩ và format (định dạng, kịch bản) của hai “Anh trai”.

Hiện tại, trò chơi truyền hình và phim truyện vẫn là hai loại hình thu hút khán giả, được các nhà Đài phát sóng trong “khung giờ vàng” các ngày cuối tuần. Nhưng chương trình giải trí trên YouTube, hay app OTT (truyền hình trực tuyến) đang có tiềm năng vượt qua các chương trình giải trí trên truyền hình về mức độ phổ biến và khả năng tương tác do thói quen xem - nghe trên nền tảng số của khán giả, nhất là giới trẻ. Năm 2024 cũng ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ của OTT: từ 5,56 triệu thuê bao tăng lên 7,4 triệu, tăng 33%; doanh thu đạt gần 1.700 tỷ đồng, tăng 7% so với năm 2023. Thích nghi và phát hành cả trên đa nền tảng để tiếp cận các đối tượng khán giả khác nhau là xu hướng mà nhiều trò chơi truyền hình đang hướng đến.

Chương trình 2 ngày 1 đêm (2024) giới thiệu về đua ghe ngo truyền thống ở Trà Vinh

Góp phần quảng bá văn hóa và du lịch

Năm 2025 đã, đang và sắp xuất hiện những trò chơi truyền hình mới, đa dạng về format và phương thức tổ chức. Trong đó điểm nhấn sáng giá là nhóm truyền hình thực tế trải nghiệm, khám phá kết hợp quảng bá văn hóa, du lịch, sản vật địa phương...

Đầu tiên là Đẹp +84 (VTV3) - một chương trình mới, với hình ảnh chuyến tàu đưa khán giả đi khắp đất nước để khám phá những cảnh quan tuyệt đẹp, phong tục tập quán, sản vật độc đáo, dấu ấn văn hóa truyền thống đặc sắc, như: chuỗi địa danh mang giá trị văn hóa, những di tích lịch sử, làng nghề truyền thống...của Hà Nội; thiên nhiên kỳ vĩ, văn hóa đa sắc và trò chơi dân gian đánh yến của Tuyên Quang...Vừa phát sóng truyền hình vừa trên nền tảng số, Đẹp +84 còn tổ chức thi Yêu Việt Nam - giới thiệu ảnh, video check-in tại các điểm đến; Vlog Quà quê tôi đấy giới thiệu các đặc sản…dành cho cộng đồng mạng xã hội. Về quê làm giàu (HTV7) theo chân các nghệ sĩ khám phá sản vật địa phương, các làng nghề truyền thống (như nghề làm hương xạ ở Hưng Yên, làm nước mắm thủ công ở Thanh Hóa...) và livestream quảng bá, mở rộng thị trường cho các đặc sản địa phương. Sau các chương trình đang phát sóng này là Gia đình HaHa- Những ngày trời bao la với những câu chuyện mang bản sắc văn hóa vùng miền, sự ấm áp của người dân bản địa... sẽ lên sóng VTV3 trong tháng 6. Đặc biệt, 2 ngày 1 đêm - chương trình truyền hình thực tế rất thu hút người xem nhờ định dạng vui nhộn, thử thách hài hước cùng những chuyến đi khám phá, quảng bá văn hóa, du lịch Việt Nam một cách sáng tạo, thú vị sẽ trở lại vào cuối năm.

Không chỉ mang đến cho khán giả sự trải nghiệm, khám phá cùng nghệ sĩ, người nổi tiếng qua các trò chơi dân gian, những thử thách lên rừng, xuống biển... mà trò chơi truyền hình còn góp phần phát triển du lịch văn hóa cho nhiều quốc gia. Như Chính phủ Hàn Quốc đã đề nghị các nhà đài dùng trò chơi truyền hình để đưa hình ảnh đất nước đến gần hơn với quốc tế. Chương trình 2 ngày 1 đêm được Việt hóa từ bản gốc 1 Night 2 Days của Hàn Quốc - rất được khán giả mọi lứa tuổi Hàn Quốc yêu thích trong hơn 13 năm qua, cùng hơn 50 giải thưởng (có 7 giải thưởng lớn Daesang và giấy khen thưởng của Tổng thống Hàn Quốc)....

Hiện du lịch văn hóa được xác định là một ngành quan trọng trong Chiến lược phát triển Công nghiệp Văn hóa của Việt Nam. Việc một số nhà sản xuất kịp thời nắm bắt và đầu tư trò chơi truyền hình gắn với quảng bá văn hóa, du lịch là rất đáng khích lệ. Tuy chung đề tài về văn hóa, du lịch nhưng mỗi chương trình đều có những điểm riêng biệt, tạo nên sự đa dạng về yếu tố hấp dẫn, chân thật và cảm xúc. Không chỉ được đi du lịch qua màn ảnh nhỏ, mà các chương trình còn khơi dậy tình yêu và niềm tự hào về đất nước, con người Việt Nam trong lòng mỗi người xem. Khi phát sóng trên nhiều nền tảng, chúng cũng là cơ hội để giới thiệu những vẻ đẹp độc đáo, hấp dẫn của Việt Nam ra thế giới.

Phương Mỹ Chi và Bảo Anh - hai “em xinh” của Em xinh say hi

Diễn viên điện ảnh Phương Anh Đào tham gia trò chơi Đấu trường gia tốc

Kỳ vọng tạo hiệu ứng xã hội “bùng nổ”

Thị trường chung của truyền hình đang phải đối mặt với khó khăn, thách thức về giá mua bản quyền tăng, sụt giảm quảng cáo nhưng trò chơi truyền hình năm nay vẫn có những chương trình thử thách sinh tồn mới lạ, quy mô lớn. Như Run for time Vietnam- Đấu trường gia tốc (HTV7, VieON), phiên bản Việt hóa của Run For Money - chương trình truyền hình thực tế về sinh tồn rất đình đám, ra đời từ năm 2004 của Đài Fuji TV (Nhật Bản). Trò chơi này giống như phim hành động, thách thức tốc độ, trí tuệ và khả năng thích nghi với những trận rượt đuổi đầy kịch tính; những câu chuyện mang hơi thở của thời đại, những vấn đề xã hội và lần đầu tiên công nghệ AI, AR, thiết bị bay không người lái (drone), các hiệu ứng hình ảnh hiện đại được đưa vào cơ chế trò chơi mang đến những trải nghiệm độc đáo, giải trí cho người xem... Với người chơi là những diễn viên, ca sĩ như Phương Anh Đào, Kaity Nguyễn, Ngô Kiến Huy, Cris Phan... Đấu trường gia tốc vừa lên sóng truyền hình và các nền tảng số. Một trò chơi thử thách kỹ năng sống rất “hot” là Running Man Việt Nam - Chơi là chạy mùa 3 sẽ trở lại, sau 4 năm gián đoạn. Được sản xuất bởi Việt Nam và Hàn Quốc, mùa này sẽ tăng cường khả năng kể chuyện, đa dạng hóa sự tương tác cùng những trò chơi và các nhiệm vụ để mang đến sự tươi mới, khác biệt cho khán giả.

Trong nhiều thể loại của trò chơi truyền hình, những chương trình cung cấp kiến thức sinh tồn với người chơi là nghệ sĩ, vận động viên, người nổi tiếng luôn nhận được nhiều sự chú ý của người xem, nhờ những kỹ năng hữu ích áp dụng được trong nhiều tình huống thực tế. Vì vậy, Đấu trường gia tốc hay Running Man Việt Nam đều có khả năng hoặc tiếp tục trở thành chương trình truyền hình “hot” của năm 2025.

Đương nhiên, các trò chơi truyền hình tìm kiếm tài năng và xây dựng Idol (thần tượng) trong âm nhạc vẫn đang nhận được sự quan tâm lớn từ công chúng, nhất là giới trẻ, sau hiệu ứng của hai “anh trai” năm ngoái. Theo dự đoán, trò chơi truyền hình năm nay sẽ thực sự “bùng nổ” khi Show it all - Tân binh toàn năng thay thế cho Anh trai vượt ngàn chông gai và Em xinh say hi thay thế cho Anh trai say hi lên sóng.

Hướng tới những nam ca sĩ mới có ngoại hình, vũ đạo, giọng hát, phong cách trình diễn, thần thái đủ sức chinh phục thị trường âm nhạc trong nước và quốc tế, Tân binh toàn năng đang thừa hưởng lượng fan sẵn có từ Anh trai vượt ngàn chông gai, Chị đẹp đạp gió. Sau ba tập phát sóng trên Youtube Yeah1 vừa qua, Project 100% - Giai đoạn sống còn - kết hợp thi đấu âm nhạc, truyền hình thực tế và hành trình phát triển cá nhân - với ba nhà sản xuất toàn năng: Tóc Tiên, Soo Bin, Kay Trần - hé lộ những câu chuyện chân thực về quá trình đào tạo khắc nghiệt để tạo nên một nhóm nhạc thần tượng đạt chuẩn, đã liên tục lọt bảng xếp hạng chương trình giải trí (TV Show) được thảo luận tốt nhất trên mạng xã hội. Trong buổi công bố 30 tân binh - những chàng trai sẽ trải qua 3 tháng huấn luyện tiếp theo - nhà sản xuất kỳ vọng Tân binh toàn năng sẽ mở ra kỷ nguyên mới của công nghiệp giải trí đào tạo nhóm nhạc thần tượng, khi chính thức lên sóng VTV3 từ tháng 9.

Còn Em xinh say hi hướng đến tìm kiếm nữ Idol mới của V- pop với 30 “em xinh” như ca sĩ Bảo Anh, Miu Lê, Phương Mỹ Chi, Châu Bùi, Hoàng Duyên, Pháo, Đào Tử AJ1... luôn “cháy” hết mình trong âm nhạc, vượt qua những giới hạn để “biến hóa” trong nghệ thuật nhưng vẫn giữ bản sắc của phụ nữ Việt. Em xinh say hi chính thức lên sóng VieON và các nền tảng từ ngày 31/5. Với những gì đã diễn ra giữa cuộc “đối đầu” của hai “Anh trai” mùa 1, liệu Tân binh toàn năng và Em xinh say hi có làm nên hiệu ứng xã hội “bùng nổ”, cũng như có đóng góp gì cho thị trường biểu diễn và công nghiệp giải trí Việt trong năm 2025? Hãy chờ xem!