Ngành Du lịch Việt Nam đã chịu thiệt hại nặng nề do sự bùng phát của đại dịch COVID-19. Thất nghiệp và thiếu việc làm gia tăng. Trí tuệ nhân tạo (AI) đã đóng vai trò tiên phong trong cuộc chiến chống lại đại dịch. Những đóng góp của nó cho du lịch và các ngành công nghiệp khác đã được thừa nhận và được coi là một nguồn lực quan trọng cho nhu cầu của xã hội. Với sự tiến bộ không ngừng của trí tuệ nhân tạo, nhiều người lo ngại rằng AI có thể thay thế con người. Về vấn đề này, bài báo nhấn mạnh sự hợp tác giữa con người và lực lượng trí tuệ nhân tạo trong bối cảnh tăng trưởng công nghệ, chứng minh tầm quan trọng của việc hỗ trợ lẫn nhau đối với giá trị của đồng sáng tạo về sự nhanh chóng, an toàn, hiệu quả, tiết kiệm chi phí, thời gian cũng như nâng cao dịch vụ và trải nghiệm của khách hàng, cung cấp dịch vụ tức thời, tính khả dụng tự động, trải nghiệm được cá nhân hóa, tăng cường khả năng phân tích và ra quyết định. Bài viết chứng minh tầm quan trọng của sự hợp tác giữa con người và trí tuệ nhân tạo trong việc đảm bảo an sinh xã hội, sẽ không có trí tuệ nhân tạo nếu không có trí thông minh của con người.

1. Trí tuệ nhân tạo

Trong nhiều thập kỷ, trí tuệ nhân tạo đã tồn tại, nhưng chỉ gần đây, máy tính và robot mới tiến bộ đến mức có thể thực hiện các công việc phức tạp mà không cần sự trợ giúp của con người (1). Trí tuệ nhân tạo là một lĩnh vực của khoa học máy tính, trong đó nghiên cứu tập trung vào việc tạo ra những cỗ máy thông minh (2) bằng cách xây dựng các thuật toán và phương pháp để bắt chước các hành vi và đặc điểm liên quan đến trí thông minh của con người. Những hệ thống và máy móc này có thể tái tạo khả năng học tập, lý luận, hiểu biết, giải quyết vấn đề... của trí óc con người ở các cấp độ khác nhau. Trí tuệ nhân tạo minh chứng cho sự khéo léo của con người, vì nó tích hợp hiệu quả vô số lĩnh vực, chẳng hạn như triết học, toán học, khoa học máy tính, tâm lý học và khoa học thần kinh (3). Bản chất liên ngành này cho phép trí tuệ nhân tạo bao gồm nhiều nhánh khác nhau cho phép máy móc bắt chước trí thông minh của con người và robot mô phỏng trí tuệ con người, nâng cao hiệu quả của chúng trong việc thực hiện các nhiệm vụ. Các nhánh này bao gồm: máy học, lập trình ngôn ngữ tư duy, mạng thần kinh, thị giác máy tính, học sâu và điện toán nhận thức. Mỗi nhánh đều sở hữu những đặc điểm riêng không thể thiếu trong việc phát triển các hệ thống thông minh có thể giải quyết các vấn đề phức tạp và tất cả chúng đều hợp tác để thúc đẩy các ứng dụng trí tuệ nhân tạo tiên tiến hiện nay. Những yếu tố này không thể thiếu trong phát triển trí tuệ nhân tạo trong tương lai.

Các ứng dụng trí tuệ nhân tạo (xem bảng 1)

Những đóng góp quan trọng của trí tuệ nhân tạo cho ngành Du lịch Việt Nam

Bảng 1: Công nghệ trí tuệ nhân tạo và các nhánh

Với khả năng biến đổi thế giới, trí tuệ nhân tạo đang thực sự thay đổi cách thức hoạt động của doanh nghiệp và kết nối với thị trường, ngành Du lịch và khách sạn cũng không ngoại lệ (4). Trí tuệ nhân tạo đã mở khóa những khả năng không thể tưởng tượng được trong cuộc sống. Đóng góp đáng chú ý nhất mà trí tuệ nhân tạo đã mang lại cho xã hội và ngành Du lịch là tiên phong trong cuộc chiến chống lại đại dịch COVID-19. Trong giai đoạn này, các ứng dụng trí tuệ nhân tạo và robot đã được sử dụng tại các sân bay và khách sạn để giúp giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm virus SARS-CoV-2, đồng thời mang đến những trải nghiệm mới cho khách hàng. Có thể nói, nếu không có sự đồng hành của công nghệ trí tuệ nhân tạo, con người sẽ gặp thách thức trước làn sóng đại dịch COVID-19. Đại dịch COVID-19 đã gây ra mối đe dọa cho ngành Du lịch nhưng cũng mang lại cơ hội phát triển du lịch. Nhờ công nghệ trí tuệ nhân tạo, Việt Nam đã triển khai và đẩy mạnh thanh toán không tiếp xúc, thực tế ảo, thị thực trực tuyến và đại lý du lịch trực tuyến. Những công nghệ mới này là cách tối ưu nhất để giảm chi phí và nguồn lực cũng như đảm bảo an toàn và vệ sinh cho du khách, nhân viên. Ngoài ra, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 08-NQ/TW (2017) về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn và Nghị quyết 52-NQ/TW (2019) về nâng cao năng lực tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 (5). Việt Nam đã chủ động áp dụng các công nghệ mới và đã đạt được bước tiến lớn trong việc chuyển đổi ngành Du lịch Việt Nam. Các công ty đang sử dụng dữ liệu lớn, internet vạn vật và trí tuệ nhân tạo để phát triển sản phẩm và dịch vụ (6). FPT thiết kế nền tảng trí tuệ nhân tạo hỗ trợ các nhà phát triển ứng dụng tương tác tự động với người dùng cuối dựa trên giao diện xử lý ngôn ngữ tư duy. Các ứng dụng tiềm năng cho nền tảng này bao gồm trung tâm cuộc gọi chatbots, tác nhân ảo và các ứng dụng điều khiển bằng giọng nói có liên quan (7). Nhiều ứng dụng và trang web mới đang giúp khách du lịch dễ dàng tiếp cận những trải nghiệm mới một cách thuận tiện và hiệu quả hơn. Từ khoa học viễn tưởng đến thực tế kinh doanh, tự động hóa và trí tuệ nhân tạo đang chuyển đổi thị trường và đóng góp vào tăng trưởng kinh tế và du lịch của Việt Nam.

Biểu đồ 1: Dữ liệu về lượt khách quốc tế đến Việt Nam từ năm 2016 đến nửa đầu năm 2023

Có thể thấy, kể từ khi nghị quyết được ban hành, ngành Du lịch đã đẩy mạnh áp dụng các công nghệ mới, lượng khách nước ngoài đến Việt Nam tăng đều từ năm 2016-2019. Trong khoảng thời gian này, mỗi năm đều có sự tăng trưởng lớn. Việt Nam có nhu cầu lớn trong năm 2018, với tổng lượng khách quốc tế đạt 15.497.791. Tuy nhiên, trong năm 2020, lượng khách du lịch giảm mạnh do ảnh hưởng của dịch COVID-19. Ngành Du lịch bắt đầu phục hồi vào năm 2021, với lượng khách quốc tế tăng lên, đạt mức tương đương với năm 2019. Trong nửa đầu năm 2022, lượng khách du lịch tiếp tục giảm. Tuy nhiên, trong nửa đầu năm 2023, lượng khách quốc tế đã tăng đáng kể so với năm trước. Những con số này phản ánh những thách thức mà ngành Du lịch Việt Nam phải đối mặt trong đại dịch toàn cầu nhưng cũng cho thấy dấu hiệu phục hồi. Theo Tổng cục Du lịch (nay là Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam), cả nước đã đón khoảng 6,6 triệu lượt khách quốc tế trong 7 tháng đầu năm nay (2023), đạt 83% kế hoạch năm (8) và con số này dự kiến sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới. Theo Tổng cục Du lịch, lượng tìm kiếm về du lịch của Việt Nam đứng thứ 7 trên toàn thế giới và cũng là quốc gia Đông Nam Á duy nhất lọt vào top 10 điểm đến có mức tăng trưởng cao nhất toàn cầu (9).

Các công nghệ trí tuệ nhân tạo đang cung cấp những cách sáng tạo để khách du lịch khám phá cả thực tế và ảo (10). Các công cụ do trí tuệ nhân tạo cung cấp, chẳng hạn như chatbots và trợ lý ảo, cung cấp các đề xuất được cá nhân hóa, nâng cao trải nghiệm du lịch tổng thể. Thực tế ảo (VR) cho phép khách truy cập tiềm năng khám phá hầu hết các điểm đến trước khi đặt chỗ, trong khi thực tế tăng cường (AR) nâng cao trải nghiệm tại chỗ bằng hình ảnh tương tác. Các thuật toán trí tuệ nhân tạo phân tích dữ liệu lịch sử để giúp khách du lịch đưa ra quyết định sáng suốt và tìm các ưu đãi tốt nhất (11). Trí tuệ nhân tạo có thể được sử dụng để quản lý luồng khách du lịch, đóng vai trò là vali robot, an ninh robot và xe đẩy tự hành tại sân bay. Hơn nữa, trí tuệ nhân tạo có thể tăng hiệu quả và năng suất bằng cách giảm chi phí dịch vụ, tăng cường an toàn và bảo mật, hỗ trợ quá trình ra quyết định và hỗ trợ khách du lịch điều hướng các điểm đến thông minh. Điều này không chỉ tiết kiệm thời gian và công sức cho du khách mà còn đáp ứng các sở thích đa dạng của họ, đảm bảo rằng họ có trải nghiệm thú vị và trọn vẹn hơn.

2. Mối quan hệ cộng sinh giữa nguồn lực trí tuệ nhân tạo và nguồn nhân lực con người trong phát triển du lịch Việt Nam

Đại dịch COVID-19 nêu bật tầm quan trọng của sự hợp tác giữa con người và trí tuệ nhân tạo trong việc đảm bảo an sinh xã hội. Sẽ không có trí tuệ nhân tạo nếu không có trí thông minh của con người (12). Tự động hóa công việc sẽ tạo ra những cơ hội quan trọng bằng cách cho phép người lao động thực hiện các nhiệm vụ có giá trị cao hơn, chẳng hạn như những nhiệm vụ đòi hỏi các kỹ năng như đổi mới chiến lược, quản lý và lãnh đạo. Dù công nghệ trí tuệ nhân tạo có trở nên tiên tiến đến đâu, chúng cũng không thể vượt qua con người. Lực lượng lao động của con người sở hữu khả năng đồng cảm, hiểu cảm xúc và đưa ra các đề xuất được cá nhân hóa dựa trên các sở thích riêng. Sự tương tác của con người trong lĩnh vực du lịch là không thể thay thế, vì nó thúc đẩy mối liên hệ sâu sắc hơn giữa khách du lịch và văn hóa địa phương, đảm bảo trải nghiệm chân thực hơn. Nguồn nhân lực con người đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế của một quốc gia bằng cách đóng góp vào năng suất. Các tài nguyên khác trở nên hữu ích vì đầu vào từ nguồn nhân lực từ con người.

Bảng 2: Phân tích SWOT về trí tuệ nhân tạo trong ngành Du lịch

Sự kết hợp giữa nguồn nhân lực và trí tuệ nhân tạo trong ngành Du lịch mang lại những lợi ích như giảm thiểu sai sót của con người và cải thiện việc cung cấp dịch vụ. Tuy nhiên, nó cũng phải đối mặt với những điểm yếu như thiếu sự tương tác của con người và những hiểu lầm tiềm ẩn. Các cơ hội bao gồm giảm rào cản ngôn ngữ, cải thiện an toàn và an ninh, đồng thời nâng cao trải nghiệm du lịch để phát triển bền vững. Các mối đe dọa bao gồm giảm việc làm không có kỹ năng, tiêu thụ nhiều tài nguyên năng lượng, lo ngại về bảo mật dữ liệu của khách hàng, lo ngại về quyền riêng tư, giảm tiếp xúc xã hội, tác động môi trường, khả năng lạm dụng trí tuệ nhân tạo cũng như các cân nhắc về đạo đức và pháp lý. Để tối đa hóa lợi ích và giảm thiểu tác động tiêu cực, ngành Du lịch phải quản lý cẩn thận để kết hợp con người và trí tuệ nhân tạo, đảm bảo đào tạo và kiểm soát công nghệ trí tuệ nhân tạo phù hợp, tránh trí tuệ nhân tạo phạm tội do những lo ngại về đạo đức và quyền riêng tư, đồng thời đảm bảo cập nhật trí tuệ nhân tạo thường xuyên.

Nhìn chung, mặc dù trí tuệ nhân tạo đã có nhiều đóng góp cho ngành Du lịch và các ngành công nghiệp khác, nhưng khả năng của nó vẫn còn hạn chế. Máy móc thực hiện tốt các nhiệm vụ mà con người cảm thấy khó khăn hoặc tốn nhiều thời gian. Nhưng chúng có xu hướng làm việc kém hiệu quả hơn đối với những nhiệm vụ mà con người thấy dễ dàng thực hiện. Mặc dù các công nghệ mới sẽ loại bỏ một số nghề nghiệp, nhưng trong nhiều lĩnh vực, chúng sẽ cải thiện chất lượng công việc mà con người làm bằng cách cho phép họ tập trung vào các nhiệm vụ tạo ra giá trị, chiến lược hơn.

3. Kết luận

Trong thế giới luôn đổi mới, nơi công nghệ kỹ thuật số đóng một vai trò quan trọng, lực lượng lao động con người và trí tuệ nhân tạo là động lực thúc đẩy sự tiến bộ và đổi mới. Sự sáng tạo của con người kết hợp với khả năng phân tích của trí tuệ nhân tạo có thể dẫn đến sự nhanh chóng, an toàn, hiệu quả, tiết kiệm chi phí và tiết kiệm thời gian trong ngành Du lịch. Sự hợp tác này không chỉ nâng cao dịch vụ và trải nghiệm của khách hàng mà còn cung cấp các dịch vụ tức thì, tính khả dụng tự động, trải nghiệm được cá nhân hóa, đồng thời tăng cường khả năng phân tích và ra quyết định.

Sự hợp tác giữa con người và trí tuệ nhân tạo mang lại nhiều lợi thế cho ngành Du lịch. Một lợi thế đáng kể là khả năng phân tích lượng dữ liệu khổng lồ trong thời gian thực, cho phép khách truy cập nhận được câu trả lời nhanh chóng và phù hợp với các câu hỏi. Điều này loại bỏ các thủ tục thủ công và đưa ra quyết định tối ưu hơn. Việc tự động hóa các quy trình như lập kế hoạch chuyến đi, đặt vé và xác nhận đặt chỗ, nhân viên có thể tập trung thời gian và công sức của họ vào các nhiệm vụ quan trọng hơn, giúp tăng năng suất và hiệu quả. Điều này cho phép các doanh nghiệp liên quan đến du lịch tăng lượng khách hàng của họ mà không ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ.

Sự hợp tác của con người và trí tuệ nhân tạo cũng cải thiện việc cá nhân hóa trải nghiệm của khách du lịch. Các hệ thống trí tuệ nhân tạo có thể xem xét sở thích của người dùng và mô hình hoạt động để điều chỉnh các dịch vụ phù hợp với nhu cầu cụ thể. Kỹ thuật cá nhân hóa này mang lại trải nghiệm độc đáo và đáng nhớ, giúp nâng cao sự hài lòng của khách hàng và tăng khả năng tương tác trong tương lai. Các doanh nghiệp du lịch cũng có thể hưởng lợi từ việc cộng tác với cả con người và trí tuệ nhân tạo để tiến hành phân tích tốt hơn và đưa ra kết luận tốt hơn. Một lượng lớn dữ liệu có thể được trí tuệ nhân tạo dự đoán, có thể đưa ra những kết luận sâu sắc mà con người có thể bỏ lỡ. Khả năng phân tích này cho phép các doanh nghiệp đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu, giúp nâng cao kết quả và mang lại cho họ lợi thế cạnh tranh.

Tuy nhiên, sự hợp tác giữa nguồn lực con người và trí tuệ nhân tạo phải dựa trên sự hỗ trợ lẫn nhau và đồng sáng tạo. Mặc dù trí tuệ nhân tạo có thể xử lý các công việc thường ngày và cung cấp thông tin chi tiết dựa trên dữ liệu, nhưng chính sự tiếp xúc của con người mới mang lại sự đồng cảm, trí tuệ cảm xúc và khả năng thích ứng. Bằng cách kết hợp những thế mạnh của con người và trí tuệ nhân tạo, các doanh nghiệp du lịch có thể cung cấp trải nghiệm tổng thể và toàn diện cho khách hàng của họ.

Tóm lại, sự hợp tác giữa con người và trí tuệ nhân tạo là rất quan trọng cho sự phát triển của ngành Du lịch Việt Nam hậu COVID-19. Nó mang lại nhiều lợi ích. Bằng cách khai thác sức mạnh của mối quan hệ cộng sinh của người và trí tuệ nhân tạo, ngành Du lịch Việt Nam có thể phát triển vượt bậc trong kỷ nguyên số, tạo ra nhiều lợi ích cộng sinh khác cho cuộc sống tốt đẹp hơn.

______________

1, 4. How Artificial Intelligence (AI) is Changing the Travel Industry (Trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi ngành Du lịch như thế nào), revfine.com, 1-1- 2020.

2. Arthur Huang, Ying Chao, Efrén de la Mora Velasco, Anil Bilgihan, Wei Wei, When artificial intelligence meets the hospitality and tourism industry: an assessment framework to inform theory and management (Khi trí tuệ nhân tạo đáp ứng ngành Khách sạn và Du lịch: một khung đánh giá để cung cấp thông tin về lý thuyết và quản lý), emerald.com, 22-7-2021.

3. Miguel Ángel García and Ana Julia Grilló, Artificial Intelligence in the Tourism Industry: An Overview of Reviews. Administrative Sciences (Trí tuệ nhân tạo trong ngành Du lịch: Tổng quan về đánh giá), researchgate.net, 7-2023.

5. Công nghệ thay đổi diện mạo du lịch Việt Nam, vietnamnews.vn, 9-2018.

6. McKinseyGlobal, Artificial intelligence and Southeast Asias future (Trí tuệ nhân tạo và tương lai Đông Nam Á), mckinsey.com, 9-2017.

7. VNA, Vietnam welcomes 6.6 million international visitors in seven months (Việt Nam đón 6,6 triệu lượt khách quốc tế trong 7 tháng), nhandan.vn, 28-7-2023.

8. VNA, Search volume for Vietnam’s tourism ranks 7th worldwide (Lượng tìm kiếm du lịch Việt Nam đứng thứ 7 thế giới), nhandan.vn, 19-6-2023.

9. Lukas Grundner and Barbara Neuhofer, The bright and dark sides of artificial intelligence: A futures perspective on tourist destination experiences (Mặt sáng và mặt tối của trí tuệ nhân tạo: Viễn cảnh tương lai về trải nghiệm điểm đến du lịch), sciencedirect.com, 3-2021.

10. Nhật Nam, Ngày hội du lịch trực tuyến 2019: Ứng dụng công nghệ vào du lịch, baochinhphu.vn, 26-6-2019.

11. Reasons AI cant replace Human (Lý do AI không thể thay thế con người), makeuseof.com, 15-3-2023.

12. Brandon Ward, Employment in the Age of Artificial Intelligence:ACall for a Statutory Solution (Việc làm trong thời đại trí tuệ nhân tạo: Lời kêu gọi giải pháp theo luật định), tập 19, Nxb Colo. Tech. LJ, 2021, tr.7-17.

Ths TẠ THỊ HỒNG VÂN

Nguồn: Tạp chí VHNT số 545, tháng 9-2023