Hòa Bình là tỉnh miền núi nằm ở cửa ngõ vùng Tây Bắc của Tổ quốc, tiếp giáp với Thủ đô Hà Nội, có diện tích tự nhiên gần 4.600 km2, dân số trên 85 vạn người, trong đó người Mường chiếm hơn 63%. Tỉnh Hòa Bình là trung tâm đồng bào dân tộc Mường của cả nước, với câu ca lưu truyền về 4 Mường lớn “Nhất Bi, nhì Vang, tam Thàng, tứ Động”.

Thành phố Hòa Bình

Trong những năm qua, tỉnh Hòa Bình đã thực hiện tốt việc học tập, nghiên cứu, quán triệt Quy định số 284-QĐ/TW tới toàn thể cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân; đồng thời, ban hành một số văn bản để cụ thể hóa nội dung Quy định, tạo điểm tựa cho các ban, ngành liên quan tổ chức, phối hợp thực hiện. Việc đổi mới và nâng cao năng lực, trình độ lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước về văn hóa, văn học nghệ thuật (VHNT) được chú trọng. Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, quản lý, VHNT được quan tâm. Bước đầu đẩy mạnh xã hội hóa các hoạt động VHNT, thu hút các nguồn lực trong toàn tỉnh để đầu tư xây dựng các thiết chế, công trình, hoạt động văn hóa, nghệ thuật. Việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, các di tích, danh thắng được các cấp, các ngành quan tâm. Phong trào văn hóa, văn nghệ ở cơ sở phát triển mạnh, góp phần tích cực vào công tác bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, văn nghệ truyền thống của nhân dân các dân tộc trong tỉnh. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” tác động vào ý thức tự giác, nêu cao vai trò làm chủ của nhân dân trong xây dựng gia đình, cơ quan, đơn vị văn hóa. Vị thế của Hội VHNT tỉnh ngày càng được khẳng định, hoạt động hiệu quả, có bước chuyển biến quan trọng, đảm nhiệm tốt vai trò tập hợp, đoàn kết, phát huy khả năng sáng tạo của đội ngũ văn nghệ sĩ. Văn nghệ quần chúng phát triển mạnh mẽ, sâu rộng trong nhân dân, góp phần tích cực vào công tác bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, văn nghệ truyền thống của nhân dân các dân tộc trong tỉnh.

Bên cạnh đó, Hòa Bình thường xuyên quan tâm xây dựng và phát triển nền VHNT tỉnh và đưa nội dung này vào Nghị quyết các kỳ Đại hội. Trong đó, tập trung, chỉ đạo học tập, nghiên cứu và triển khai thực hiện Nghị quyết 23-NQ/TW (ngày 16/6/2008) của Bộ Chính trị về “Tiếp tục xây dựng và phát triển VHNT trong thời kỳ mới” đảm bảo nghiêm túc, bài bản, sâu rộng từ tỉnh đến cơ sở; Chương trình hành động số 18-CTr/TU (ngày 13/4/2009) của Ban Thường vụ Tỉnh ủy thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW của Bộ Chính trị được thảo luận kỹ, với nhiều nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, có tính khả thi cao. Qua đó, cán bộ, đảng viên, văn nghệ sĩ và nhân dân đã nhận thức đầy đủ hơn, đúng đắn hơn về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của VHNT, nhất là đã ý thức được tính đặc thù của hoạt động VHNT để có thái độ lãnh đạo, quản lý khoa học, linh hoạt, phù hợp.

Ngoài ra, tỉnh còn quan tâm đầu tư kinh phí cho hoạt động sáng tạo VHNT, xây dựng các công trình văn hóa phục vụ nhu cầu hưởng thụ VHNT của nhân dân. Có chính sách, chế độ đãi ngộ tài năng, bồi dưỡng lao động nghề nghiệp để khuyến khích các văn nghệ sĩ sáng tác. Tạo điều kiện cho đội ngũ văn nghệ sĩ tìm tòi, thể nghiệm các phương pháp, đề tài, nâng cao chất lượng nội dung và nghệ thuật tác phẩm. Tập trung nguồn kinh phí hỗ trợ vào mở trại sáng tác và tài trợ cho hàng trăm tác phẩm ở các thể loại. Hỗ trợ các tác giả phát hành một số công trình nghiên cứu văn hóa. Công tác phát triển, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, các công trình nghệ thuật gắn với thu hút đầu tư và du lịch từng bước được đẩy mạnh; đồng thời, huy động các nguồn lực ngoài ngân sách nhà nước phục vụ cho phát triển VHNT.

Đặc biệt, nhằm tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng đối với công tác báo chí, hoạt động VHNT, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của đội ngũ các nhà báo, văn nghệ sĩ, tạo điều kiện để hoạt động báo chí, VHNT phát huy vị trí, vai trò trong công cuộc đổi mới đất nước, hằng năm, nhân dịp đầu xuân mới, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đều tổ chức gặp mặt các cơ quan báo chí, đại biểu văn nghệ sĩ và nhà báo. Cuộc gặp mặt đã động viên, khích lệ văn nghệ sĩ, nhà báo cống hiến, sáng tác, quảng bá các tác phẩm VHNT, báo chí về truyền thống lịch sử, văn hoá, cách mạng, ca ngợi quê hương, đất nước, “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, hình ảnh con người Hòa Bình; chú trọng nhân rộng và biểu dương những điển hình tiên tiến; chủ động đấu tranh chống các quan điểm sai trái trong VHNT, diễn biến hòa bình trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa.

Tỉnh Hòa Bình đã lãnh đạo, tạo điều kiện để Sở VHTTDL; Hội VHNT tỉnh phát triển cả về tổ chức bộ máy, cán bộ, nội dung hoạt động, phát triển các chi hội VHNT; định hướng nội dung tư tưởng sáng tác; ban hành các chủ trương, cơ chế, chính sách để xây dựng và phát triển VHNT của tỉnh. Để kịp thời động viên, khuyến khích các tập thể, cá nhân đạt thành tích cao, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 118/2015/NQ-HĐND, ngày 3/7/2015 quy định mức tiền thưởng đối với tập thể, cá nhân đạt giải cao tại các cuộc thi thuộc lĩnh vực: giáo dục - đào tạo, thể dục thể thao và nghệ thuật.

Hòa Bình còn có nhiều chủ trương, biện pháp chỉ đạo các đơn vị tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ văn học nghệ thuật có chất lượng, số lượng phù hợp, cơ cấu hợp lý. Trong đó, chú trọng quy hoạch, bồi dưỡng đội ngũ lãnh đạo, thủ trưởng các cơ quan, đơn vị VHNT, đặc biệt là các cơ sở đào tạo VHNT, những cán bộ vừa có trình độ chuyên môn giỏi, kinh nghiệm và năng lực sáng tạo vừa có phẩm chất chính trị đạo đức tốt, luôn tâm huyết, yêu nghề, gắn bó với ngành VHNT; đổi mới chính sách nhằm thu hút, giữ gìn và phát triển mạnh mẽ nguồn nhân lực văn học nghệ thuật. Công tác tổ chức, quản lý nhà nước về VHNT trên địa bàn tỉnh đã tạo không khí thi đua sôi nổi trong sáng tạo VHNT. Hiện nay, Ban Chấp hành Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Hòa Bình có 17 thành viên, Ban Thường vụ có 6 thành viên. Hội hiện có 235 hội viên sinh hoạt tại 7 chi hội chuyên ngành gồm: Văn học, Âm nhạc, Mỹ thuật, Nhiếp ảnh, Múa, Văn nghệ dân gian và Sân khấu. Cơ quan Văn phòng Hội có 13 cán bộ, viên chức. Trong đó có 10 viên chức, 1 hợp đồng 68, 2 cán bộ nghỉ hưu tham gia lãnh đạo Hội.

Hằng năm, tỉnh Hòa Bình cử cán bộ tham gia lớp tập huấn nghiệp vụ văn hóa, văn nghệ do Hội đồng Lý luận, phê bình VHNT Trung ương tổ chức. Các lớp tập huấn nhằm tiếp tục nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức; bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cơ bản trong triển khai thực hiện các văn bản, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về văn hóa, công tác quản lý, tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ tại cơ sở; công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số... Đồng thời, chỉ đạo Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy mở lớp bồi dưỡng về công tác văn hóa văn nghệ tại Trung tâm Chính trị các huyện, thành phố.

Hội VHNT tỉnh thường xuyên chăm lo bồi dưỡng, làm tốt công tác định hướng tư tưởng cho đội ngũ văn nghệ sĩ, động viên, khuyến khích các văn nghệ sĩ tích cực sáng tác, phản ánh sinh động, phong phú, đa dạng sự nghiệp dựng nước và giữ nước của dân tộc, công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển của quê hương. Trong những năm qua, hội viên Hội VHNT tỉnh đã sáng tác, xuất bản, quảng bá tới công chúng hàng trăm tác phẩm VHNT gồm tiểu thuyết, truyện ký, thơ, công trình nghiên cứu - phê bình, công trình đạo diễn, tác phẩm âm nhạc, mỹ thuật, nhiếp ảnh với các chủ đề về phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới; chủ quyền biển, đảo quê hương; giới thiệu hình ảnh mảnh đất, con người, những nét văn hóa truyền thống trên quê hương Hòa Bình... Hội VHNT tỉnh đã tích cực củng cố, đổi mới phương thức hoạt động, đưa hoạt động VHNT tỉnh đi vào chiều sâu, ngày càng đa dạng và phong phú. Vị thế, vai trò của Hội tiếp tục được khẳng định, có sức thuyết phục, lôi cuốn và lan toả cao; đạt nhiều thành tựu tại các triển lãm, liên hoan khu vực ở hầu hết các chuyên ngành. Các Trại sáng tác đã giúp hội viên có những trải nghiệm thực tế, phản ánh chân thực, sinh động cuộc sống của nhân dân; một số hội viên đã khẳng định được chỗ đứng trên diễn đàn VHNT trong nước. Việc tổ chức giao lưu, gặp mặt với các nhà thơ, nhà văn, nhà nghiên cứu, tọa đàm về các chủ đề về VHNT là cơ sở để mở rộng biên độ, sự tìm tòi, thể nghiệm các phương pháp sáng tác, khơi nguồn cảm hứng của các văn nghệ sĩ.

Cùng với xây dựng, phát triển đội ngũ văn nghệ sĩ, tỉnh thường xuyên quan tâm công tác đào tạo, bồi dưỡng, phát hiện các tài năng văn nghệ - thể hiện qua các lớp đào tạo chuyên ngành, các trại sáng tác, các cuộc liên hoan, triển lãm khu vực và toàn quốc; phát động cuộc thi sáng tác thơ, văn dành cho thanh, thiếu niên. Những năm gần đây, Hội thường xuyên phối hợp với các trường học trên địa bàn tổ chức kỷ niệm Ngày Thơ Việt Nam. Đây là hoạt động thiết thực, ý nghĩa, đưa VHNT đến gần hơn với thế hệ trẻ, góp phần bồi dưỡng cho các em học sinh lòng yêu quê hương, đất nước, yêu thương con người, bồi đắp lý tưởng sống cao đẹp, trong sáng và nhân văn.

Báo Văn nghệ Hòa Bình là diễn đàn tập hợp những tác phẩm của tác giả trên các lĩnh vực chuyên ngành; tập trung giới thiệu những tác phẩm mới, đưa tác phẩm đến với công chúng, góp phần bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Chế độ nhuận bút từng bước được điều chỉnh, cân đối - đây là một trong những khó khăn được Hội quan tâm tháo gỡ, tạo động lực cho các tác giả, hội viên tích cực sáng tạo và cống hiến. Báo được Ủy ban Toàn quốc Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam đánh giá đẹp về hình thức, phong phú về nội dung, thể hiện được bản sắc riêng.

Đội ngũ công chức, viên chức, nghệ sĩ, diễn viên đã luôn giữ vững định hướng hoạt động trong lĩnh vực VHNT, góp phần xây dựng, “phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”. Anh chị em chủ động tìm tòi, đổi mới trong sáng tạo nghệ thuật, tích cực nghiên cứu và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, tăng cường giao lưu nghệ thuật với nước ngoài và tiếp thu có chọn lọc tinh hóa văn hóa nhân loại, đã đạt được những tiến bộ về trình độ, năng lực biểu diễn và sáng tạo nghệ thuật, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị, đáp ứng đòi hỏi của ngành, của các tầng lớp nhân dân về thưởng thức các tác phẩm nghệ thuật có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật; tích cực xây dựng các tác phẩm nghệ thuật lớn đóng góp vào kho tàng VHNT cách mạng, xứng đáng với niềm tin yêu của nhân dân.

Có thể nói, sau 10 năm thực hiện Quy định số 284-QĐ/TW, nhận thức của các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và tầng lớp nhân dân trên địa bàn tỉnh Hòa Bình về vị trí, vai trò của văn hóa, VHNT đã được nâng lên, là cơ sở quan trọng để địa phương, đơn vị tiếp tục xây dựng và phát triển VHNT thời kỳ mới, vì mục tiêu xây dựng văn hóa, con người tiến bộ, văn minh, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững.

ĐOÀN CẦN

Nguồn: Tạp chí VHNT số 477, tháng 10-2021