Ngành VHTTDL đã trải qua nửa nhiệm kỳ thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, với nhiều dấu ấn nổi bật, được Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Nhân dân ghi nhận. Cùng với những thành tựu đạt được, nhiều bài học kinh nghiệm quý báu được rút ra, là tiền đề, động lực quan trọng để ngành VHTTDL tiếp tục phát huy, phấn đấu, tiếp tục hoàn thành tốt nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó.

Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021

Bài học kinh nghiệm đầu tiên được rút ra, đó là việc bám sát, thực hiện tốt các Nghị quyết của Đảng về văn hóa như: Nghị quyết số 03-NQ/TW ngày 16/7/1998 của  Trung ương 5 khóa VIII về Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc , Nghị quyết số 33-NQ/TW, ngày 9/6/2014 về Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.

Cùng với đó, là việc triển khai có hiệu quả Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, trong đó Đảng xác định, phát triển nhanh và bền vững đất nước dựa chủ yếu vào việc: “Phát huy tối đa nhân tố con người, coi con người là trung tâm, chủ thể, nguồn lực quan trọng nhất và mục tiêu của sự phát triển; lấy giá trị văn hóa, con người Việt Nam là nền tảng, sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững” .

Toàn ngành VHTTDL đã thực hiện tốt Kết luận của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng với 6 nhóm nhiệm vụ và 4 nhóm giải pháp để tiếp tục xây dựng, giữ gìn, chấn hưng và phát triển nền văn hoá của dân tộc, là kim chỉ nam để toàn ngành triển khai thực hiện.

Cụ thể hóa các Nghị quyết, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, ngành VHTTDL đã tập trung chuyển đổi từ làm văn hóa sang quản lý nhà nước bằng văn hóa thông qua công cụ pháp luật. Để thực hiện điều đó, Bộ VHTTDL đã tập trung rà soát lại những khoảng trống về mặt pháp lý, kịp thời tham mưu cho Chính phủ, báo cáo với Quốc hội hoàn thiện công tác thể chế. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Bộ VHTTDL đã xây dựng, trình Chính phủ và đã được Quốc hội thông qua 2 luật là Luật Điện ảnh (sửa đổi) và Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi) , phối hợp trình 1 dự án luật; 9 Nghị định của Chính phủ, 10 quyết định, 2 Chỉ thị của Thủ tướng. Bộ VHTTDL cũng  ban hành hơn 30 Thông tư trên các lĩnh vực: tổ chức cán bộ, điện ảnh, di sản văn hóa, du lịch… đã góp phần kiện toàn cơ quan chuyên môn VHTTDL cấp tỉnh, huyện, tạo đà cho các lĩnh vực của ngành phát triển.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và các đại biểu chúc mừng Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng sau phiên trả lời chất vấn tại Phiên họp thứ 14, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội khoá XV

Hai bộ luật và các Thông tư được ban hành là những dấu ấn nổi bật trong việc tích cực rà soát những “khoảng trống” pháp lý để tháo gỡ những điểm nghẽn , các rào cản chính sách, từ đó khơi thông nguồn lực, thúc đẩy sáng tạo, khuyến khích sự tham gia tích cực của xã hội vào công cuộc xây dựng và phát triển văn hóa…

 Cùng với đó, công tác xây dựng môi trường văn hóa cơ sở đã lan tỏa mạnh mẽ, được các bộ, ngành, các địa phương nhiệt tình hưởng ứng. Bộ VHTTDL đã chủ động phối hợp với một số bộ, ngành Trung ương để ký kết các chương trình giai đoạn 2021-2025 như phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương; các Bộ: Giáo dục và Đào tạo, Công an, Quốc phòng; Tổng LĐLĐVN…

Môi trường văn hóa ở các địa phương đã thấm sâu, nhiều mô hình, điển hình về gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa, được hình thành và nhân rộng. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” đạt nhiều kết quả tích cực; nếp sống văn hóa, đạo đức, lối sống đã phát huy hiệu quả; giữ gìn, phát huy di sản đi vào chiều sâu; hoạt động của các thiết chế văn hóa ngày càng được nâng cao chất lượng.

Những điều đó cho thấy, việc bám sát, tuân thủ thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước luôn là hướng đi đúng đắn, đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý nhà nước. Đồng thời, sự phối hợp nhịp nhàng với các cấp, ngành, địa phương đã đưa văn hóa lan tỏa, thấm sâu, góp phần giữ gìn, chấn hưng và phát triển nền văn hóa của dân tộc.

Bài học kinh nghiệm thứ hai là sự luôn chủ động, tìm tòi, tích cực tham mưu đúng và trúng cho Đảng, Nhà nước trong các sự kiện lớn và hoạt động văn hóa. Trong đó, Bộ VHTTDL đã tham mưu để Bộ Chính trị quyết định tổ chức thành công Hội nghị Văn hóa toàn quốc thành công. Hội nghị đã có sức mạnh lan tỏa rộng rãi, đến mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là đối với những người làm công tác văn hóa, đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ trong việc tiếp tục xây dựng, giữ gìn, phát huy những giá trị bản sắc văn hóa của dân tộc.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng dự và phát biểu tại Hội nghị triển khai công tác văn hóa và thể thao Hà Nội năm 2023

Bộ VHTTDL cũng đề xuất, trình Ban Bí thư chấp thuận chủ trương tổ chức chuỗi chương trình kỷ niệm 80 năm ra đời Đề cương về văn hóa Việt Nam. Các sự kiện trong chương trình kỷ niệm đã được tổ chức sôi nổi khắp cả nước, khẳng định những dấu ấn lịch sử và sức trường tồn, lan tỏa của Đề cương về văn hóa trong suốt chặng đường 80 năm qua. Các hoạt động được diễn ra trong chương trình kỷ niệm có sức lan tỏa sâu rộng, hiệu quả thiết thực, đã góp phần nâng cao vị trí, vai trò, ý nghĩa của văn hóa đối với sự phát triển của đất nước, dân tộc.

Bài học tiếp theo đó là sự quyết tâm, luôn trăn trở tháo gỡ điểm nghẽn nhằm khơi thông nguồn lực VHTTDL; điều này đã nhận được sự ghi nhận, đánh giá cao từ Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các cấp, ngành. Trong đó, Bộ đã tham mưu, báo cáo Trung ương, Chính phủ, Quốc hội các chủ trương về văn hóa trong đó có xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia về chấn hưng, phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam giai đoạn 2026-2030 tầm nhìn đến năm 2045. Nguồn lực cho văn hóa được tăng cường: đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 gấp 4 lần giai đoạn trước.

Lĩnh vực Du lịch đã được ghi nhận khi  du lịch phục hồi sau đại dịch COVID-19 và hoạt động trở lại với nhiều khởi sắc. Kết quả đó là do sự quyết liệt của Bộ VHTTDL trong việc chủ động nghiên cứu, nắm bắt tình hình và tham mưu đề xuất với Chính phủ cho phép mở cửa hoàn toàn du lịch sau đại dịch; sáng tạo, tìm ra những hướng đi để du lịch phục hồi như: đẩy mạnh công tác thông tin, truyền thông trong việc xúc tiến, quảng bá; tổ chức nhiều sự kiện văn hóa, thể thao và du lịch để thúc đẩy du lịch phục hồi; tổ chức chương trình liên kết phát triển thương hiệu du lịch Việt Nam qua điện ảnh năm 2023 tại Nha Trang (Khánh Hòa), nhằm xúc tiến, quảng bá, kích cầu, đẩy nhanh phục hồi - tăng tốc phát triển du lịch Việt Nam… Những cố gắng, nỗ lực và sáng tạo đó không chỉ đưa du lịch Việt Nam trở lại phục hồi với những tín hiệu đáng mừng, đóng góp vào sự phát triển kinh tế của đất nước mà còn góp phần quảng bá hình ảnh đất nước, văn hóa, con người Việt Nam đến với bạn bè thế giới.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị đánh giá kết quả nhiệm vụ năm 2022, triển khai kế hoạch công tác năm 2023 của Bộ VHTTDL

Lĩnh vực Thể thao đã được ghi nhận, đánh giá cao, khẳng định vững chắc vị thế của một trong ba nền thể thao hàng đầu khu vực, và dành được sự yêu mến của nhân dân trong cả nước cũng như bạn bè trong khu vực khi thành công với hai kỳ SEA Games. Thành công đó là do ngành đã tìm ra quyết sách đúng đắn khi đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, chú trọng công tác đào tạo vận động viên.

Cùng với đó, thể dục thể thao quần chúng gắn với cuộc vận động “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại” được Bộ VHTTDL chú trọng quan tâm và phát triển ngày càng lan tỏa rộng rãi, được duy trì và phát triển mạnh mẽ trong cả nước đã góp phần tìm ra những “hạt giống” tài năng trong thể thao, đóng góp vào sự phát triển của nước nhà.

Bài học cuối rút ra đó chính là sự nhất quán phương châm công tác của cả nhiệm kỳ: “Quyết liệt hành động, Khát vọng cống hiến” . Lãnh đạo Bộ VHTTDL, mà đặc biệt là vai trò của Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng với sự tâm huyết, trách nhiệm cao, bản lĩnh và quyết liệt trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, đã tạo ra sự chuyển động và truyền cảm hứng, lan tỏa đối với toàn ngành.

Ngày 8/4/2021, tại kỳ họp thứ 11, Quốc hội khóa XIV đã thông qua Nghị quyết phê chuẩn đề nghị của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ nhiệm Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng giữ chức Bộ trưởng Bộ VHTTDL.

Tại Lễ bàn giao nhiệm vụ Bộ trưởng ngày 14/4/2021, đồng chí Nguyễn Văn Hùng đã chia sẻ: “Lãnh đạo Bộ VHTTDL sẽ bước vào nhiệm kỳ mới với khí thế quyết tâm triển khai thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ của ngành theo đúng tinh thần, mục tiêu của Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, trên nguyên tắc kế thừa và phát triển”.

Đồng thời, Bộ trưởng cũng nhấn mạnh: “Cỗ xe tam mã của Bộ là văn hóa, thể thao và du lịch. Chúng ta phải học hỏi, vận dụng để đưa “cỗ xe tam mã” văn hóa, thể thao, du lịch về đích thành công trong nhiệm kỳ 2021-2026”.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng đến thăm Khu di tích lịch sử-văn hóa Tây Sơn Thượng đạo

Tại Hội nghị trực tuyến Sơ kết công tác 6 tháng đầu năm và triển khai nhiệm vụ trọng tâm 6 tháng cuối năm 2021 của Bộ VHTTDL, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng đã lưu ý: “Hơn ai hết, những người làm công tác văn hóa, thể thao và du lịch phải hiểu, văn hóa là lĩnh vực rộng lớn, phong phú và hết sức đa dạng. Văn hóa thấm sâu vào các lĩnh vực của đời sống xã hội. Mặt nào chúng ta cũng nhận thấy sự có mặt của văn hóa. Đặt văn hóa ngang hàng với kinh tế, chính trị, rõ ràng xã hội mong muốn, kỳ vọng vào ngành Văn hóa”. Đồng thời, Bộ trưởng cũng kêu gọi: “Hãy nhóm lên ngọn lửa hồng, từ trái tim từ những người làm văn hóa, lan tỏa tới bạn bè tôi và cho cả cộng đồng”.

Quán triệt tư tưởng chỉ đạo của Bộ trưởng, những người làm công tác VHTTDL cả nước đã đồng lòng, nỗ lực đưa hoạt động VHTTDL trong cả nước đạt nhiều khởi sắc. Hoạt động VHTTDL ngày càng đi vào thực chất và chiều sâu. Cùng với việc phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho các địa phương, Bộ VHTTDL đã tích cực chủ động hướng dẫn các địa phương trong các hoạt động như: công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật gắn chặt với công tác bảo tồn phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; đôn đốc, kiểm tra hoạt động lễ hội tại các địa phương, nên đã giải quyết, khắc phục những tồn tại ở lễ hội; tổ chức các đoàn công tác tới các địa phương để nắm bắt tình hình… Vào cuộc kịp thời cùng với việc chủ động, sát sao trong hướng dẫn, chỉ đạo các địa phương giải quyết tình hình, đã được lãnh đạo các địa phương đánh giá cao, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội ở các địa phương cũng như đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa của người dân .

Nửa nhiệm kỳ của ngành VHTTDL đã qua, những công việc tiếp nối trong thời gian tới vẫn còn nhiều với những khó khăn và thách thức. Hàng loạt những vấn đề đặt ra từ thực tiễn đòi hỏi những người làm công tác văn hóa phải không ngừng học hỏi, cầu thị, trăn trở, tìm tòi, quyết liệt hành động trong đó có việc đồng bộ thể chế, tiếp tục kiến tạo và khơi nguồn lực.

Tin chắc rằng, với những bài học kinh nghiệm quý báu rút ra qua nửa nhiệm kỳ thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, “cỗ xe tam mã”: Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ về đích thành công, không phụ lòng mong đợi của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

NGỌC BÍCH - Ảnh: TRẦN HUẤN