Nhân Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam, ngày 24-4-2024, Nxb Kim Đồng đã tổ chức chương trình giao lưu và ra mắt sách “Con đường văn sĩ” - nhật ký của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng.

Buổi ra mắt sách thu hút đông đảo bạn đọc trẻ tuổi

Cuốn sách Con đường văn sĩ ra đời đúng vào dịp hướng tới kỷ niệm 112 ngày sinh nhà văn Nguyễn Huy Tưởng, cho thấy sức sống của văn chương và tư tưởng của ông. Đặc biệt, những trải nghiệm của ông trên bước đường lập thân lập nghiệp cũng là nguồn cổ vũ cho thế hệ trẻ hôm nay. Cuốn sách đặc biệt này nhắm đến các độc giả trẻ tuổi, những người đang băn khoăn, háo hức bước vào đời với những khát khao lập thân, lập nghiệp giống như bậc tiền nhân Nguyễn Huy Tưởng ở thời điểm cách đây hơn 80 năm.

Phát biểu mở đầu buổi tọa đàm, bà Vũ Thị Quỳnh Liên - Phó Giám đốc, Tổng biên tập Nxb Kim Đồng chia sẻ: “Chúng tôi rất vui vì buổi ra mắt sách hôm nay có rất nhiều bạn trẻ, bởi trong các hoạt động của Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam năm 2024 đã có rất nhiều câu hỏi đặt ra: Hiện nay các bạn trẻ còn đọc sách, đặc biệt là những tác phẩm đồ sộ nữa không? Đây cũng là điều trăn trở của nhà văn Nguyễn Huy Thắng, và ông quyết định biên tập lại để những trang nhật ký của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng trở nên gần gũi hơn với bạn đọc trẻ. Chắc chắn nhiều bạn đọc trẻ chưa đọc cuốn sách này, nhưng tôi tin rằng sau buổi giới thiệu hôm nay, tác phẩm sẽ đến gần hơn với bạn đọc!”.

Phó Giám đốc, Tổng biên tập Nxb Kim Đồng Vũ Thị Quỳnh Liên phát biểu mở đầu buổi ra mắt sách

Với sự tham gia của nhà nghiên cứu Nguyễn Huy Thắng, TS văn học Đỗ Thanh Nga, TS ngôn ngữ Đỗ Anh Vũ, buổi giao lưu đã làm sáng tỏ sự nghiệp và những cống hiến của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng với tư cách một nhà văn, nhà hoạt động cách mạng.

Là một nhà văn, nhà viết kịch nổi tiếng, nhà văn Nguyễn Huy Tưởng là tác giả của những tiểu thuyết lịch sử, vở kịch lớn như: Vũ Như Tô, Đêm hội Long Trì, Bắc Sơn, Sống mãi với Thủ đô… Với các độc giả nhỏ tuổi nhiều thế hệ, ông được nhớ đến qua các tác phẩm thiếu nhi đặc sắc: Lá cờ thêu sáu chữ vàng, Tìm mẹ, An Tư công chúa, Cô bé gan dạ… Ông là một trong những người sáng lập và là giám đốc đầu tiên của Nxb Kim Đồng.

Nguyễn Huy Tưởng đến với công việc viết văn khá muộn. Những năm tháng tuổi trẻ, không cam chịu đời viên chức cạo giấy, ông tham gia các phong trào yêu nước của thanh niên, học sinh ở Hải Phòng; hoạt động truyền bá quốc ngữ, hướng đạo sinh. Năm 1943 ông gia nhập nhóm Văn hóa cứu quốc bí mật. Tháng 8-1945, Nguyễn Huy Tưởng được cử tham dự Đại hội quốc dân ở Tân Trào. Cách mạng Tháng Tám thành công, ông trở thành người lãnh đạo chủ chốt của hội Văn hóa cứu quốc và là đại biểu Quốc hội khóa I - năm 1946. Sau 1954, ông là thành viên sáng lập Hội Nhà văn Việt Nam, Ủy viên Ban chấp hành. Nhà văn Nguyễn Huy Tưởng đã đoạt nhiều giải thưởng, trong đó có Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật, đợt I - năm 1996.

Bìa cuốn sách "Con đường văn sĩ"

Con đường văn sĩ gồm 3 phần, phần 1 là những trang nhật ký từ 1938-1939 với các nội dung chính: Đời công chức, Mộng văn chương, Em bé Hàng Vôi, Truyền bá quốc ngữ và hôn nhân. Phần 2, nhật ký những năm 1940-1943 với các nội dung: Đổi xuống Hải Phòng, Hướng đạo, Tri tân, Đêm hội Long Trì và mẹ mất. Phần 3 là những trang nhật ký từ 1943 đến trước Cách mạng tháng Tám 1945 bùng nổ, với các nội dung chính: Vũ Như Tô, An Tư, Văn hóa Cứu quốc, Tiên Phong. Giữa phần 1 và phần 2 là Một thiên ký sự những trang nhật ký về một tháng tân hôn cũng rất đặc sắc của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng.

Bố cục cuốn sách đã phác họa “con đường văn sĩ” của Nguyễn Huy Tưởng với mộng văn chương ở phần 1 khi chàng trai Nguyễn Huy Tưởng luôn bị “con ma văn chương ám ảnh”, cho đến phần 2 là khi ông có tác phẩm đầu tay Đêm hội Long Trì được in thành sách và phần 3 khi ông cho ra đời Vũ Như Tô - tác phẩm lớn trong sự nghiệp của mình. Bên cạnh “con đường văn sĩ”, với bố cục 3 phần này, độc giả cũng có thể biết được hành trình tham gia các hoạt động xã hội, các hoạt động yêu nước trước Cách mạng của ông.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Huy Thắng - con trai duy nhất của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng - bộc bạch về quá trình thực hiện cuốn sách Con đường văn sĩ: “Từ những năm 1930 đến khi sắp ra đi, cha tôi đều viết nhật ký. Ông mất đi khi tôi mới 5 tuổi, không còn nhớ nhiều về cha, nhưng nhật ký của cha tôi chính là cánh cửa mở ra thế giới của ông để tôi khám phá. Khi ấy tôi, mới lên 9, lên 10, 30 tập nhật ký ông để lại có những chi tiết rất riêng tư nhưng mẹ tôi vẫn cho tôi đọc. Tôi đã nhận ra được chân dung ông từ năm 18 tuổi đến năm 48 tuổi. Ở đó có thế giới mà cha tôi đã trải qua trong một giai đoạn đặc biệt của lịch sử, xã hội Việt Nam trải qua rất nhiều biến động. Rất nhiều những người đương thời với ông sau này đã trở thành những con người lịch sử, nhà văn, các nhà hoạt động xã hội, các trí thức nổi tiếng. Có rất nhiều sự kiện lớn nhỏ cha tôi đã trực tiếp tham gia, góp phần mình vào đó. Điều thú vị là những trang nhật ký được viết bởi một nhà văn có tay nghề, giàu tâm huyết, chân thành nên có giá trị về tư liệu và về văn chương. Những trang nhật ký của một nhà văn, nhà cách mạng trên bước đường lập thân, lập nghiệp rất gần gũi với các độc giả, đặc biệt là độc giả trẻ lứa tuổi học trò. Bởi vậy chúng tôi đã chia sẻ cuốn sách này đến với bạn đọc yêu văn chương, các nhà nghiên cứu văn học và các bạn độc giả trẻ tuổi”.

Các diễn giả tại buổi ra mắt sách

TS Đỗ Anh Vũ cho biết, trước đây đã hai lần nhật ký của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng được xuất bản thành sách, bao quát gần như toàn bộ quãng đời cầm bút của ông. Tuy nhiên do quy mô của bộ sách là ba tập, dường như chỉ phù hợp với các nhà nghiên cứu chuyên sâu. Con đường văn sĩ được biên tập rút gọn trong giai đoạn những năm 1938-1945, trải dài trong quãng thời gian từ năm 26 đến năm 33 tuổi của Nguyễn Huy Tưởng, hàm chứa những nội dung khá gần gũi với đông đảo công chúng do thấm đẫm những yếu tố nhân văn giàu chất đời. Trong suốt những năm tháng tuổi trẻ đầy nhiệt huyết khao khát cống hiến nhưng cũng băn khoăn tìm đường đó, Nguyễn Huy Tưởng chọn nhật ký là nơi vừa giãi bày vừa luyện viết. Những trang nhật ký giai đoạn này là những trang tư liệu chân thực để tìm hiểu về con đường lập thân, lập nghiệp để trở thành nhà văn, nhà hoạt động xã hội, nhà cách mạng trẻ tuổi Nguyễn Huy Tưởng. Đồng thời là những nét phác họa chân thực một thế hệ nhà văn tiền chiến, những trang sử quý giá về các hoạt động cách mạng và yêu nước trước Cách mạng Tháng Tám của trí thức tiểu tư sản thành thị.

Đồng quan điểm, TS Đỗ Thanh Nga chia sẻ: “Đọc nhật ký của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng, tôi nhận ra chân dung nhà văn Nguyễn Huy Tưởng trong đời thường, một con người trăn trở với văn chương, với lẽ sống, lẽ làm người. Người đọc sẽ nhận ra lý tưởng của ông khi chọn con đường tôn vinh lịch sử dân tộc và làm nên tên tuổi với kịch và tiểu thuyết lịch sử. Xuyên suốt quãng thời gian nhà văn theo đuổi nghề văn, ông còn tham gia các hoạt động xã hội để trở thành một nhà cách mạng thực thụ, một lãnh đạo của phong trào Văn hóa cứu quốc. Các bạn nhỏ khi đọc có thể hình dung được bức tranh bình diện văn hóa xã hội của thời kỳ 1930-1945, ngoài chân dung của Nguyễn Huy Tưởng còn có thể thấy được chân dung các văn nghệ sĩ đương thời. Cuốn nhật ký hấp dẫn bởi cách viết ngắn gọn nhưng sống động, chi tiết chân thực giàu cảm xúc. Những trang nhật ký riêng tư của Nguyễn Huy Tưởng là những tư liệu quý giá, về đời sống xã hội, đời sống công chức và phần nào phác họa bức tranh văn học Việt Nam trước cách mạng Tháng Tám”. 

Bài, ảnh: NGÔ HỒNG VÂN