Trong khuôn khổ Ngày hội Văn hóa dân tộc Mường lần thứ II, năm 2025, đoàn nghệ nhân, diễn viên quần chúng Mường thành phố Hà Nội mang đến với khán giả Thủ đô chương trình biểu diễn và trình diễn trang phục mang chủ đề “Âm vang ngàn năm văn hóa dân tộc Mường”, qua đó người xem được khám phá về con người cảm nhận trọn vẹn tinh hoa văn hóa Mường.

Trống hội “Âm vang trống hội chiêng mường” của các nghệ nhân, diễn viên vang lên trong Ngày hội, đó là tiếng trống, tiếng chiêng từ bao đời luôn là linh hồn của lễ hội, là nhịp đập của non sông, vang vọng hào khí Việt Nam. Tiếng trống là sức mạnh của người Kinh, tiếng chiêng là lời ca mời gọi của người Mường. Mỗi nhịp trống, tiếng chiêng là nhịp đập của khối đại đoàn kết, là hình ảnh đẹp đẽ của sự hòa quyện, sự sẻ chia và vun đắp, để xây dựng một tương lai ngày càng giàu đẹp và văn minh.

Tiết mục biểu diễn của nghệ nhân Mường đến từ đoàn Hà Nội

Tiếp nối là điệu hát “Câu Da hời” chứa đựng những lời dặn dò huyền bí của người Thầy Mo trong nghi lễ cúng lên trời thiêng liêng. Đặc biệt, khi một gia đình có người thân khuất núi, “Câu Da hời" lại vang lên lời căn dặn ý nghĩa, thấm đẫm triết lý sống: "Xuống suối tắm không được vùng vẫy, lên rừng không được huýt sáo". Đây là lời nhắn nhủ con người phải sống tôn trọng thiên nhiên, khiêm nhường trước đất trời, và giữ trọn sự thanh tịnh trong tâm hồn khi bước vào thế giới tâm linh.

Trong các tiết mục của đoàn Hà Nội, khán giả được thưởng thức màn múa “Cầu an”. Đây là nghi lễ dân gian tái hiện lại tích xúc vía của Bà Mụ. Tín ngưỡng này được thực hiện khi gia đình có trẻ nhỏ hay quấy khóc. Người ta tin rằng, việc thỉnh Bà Mỡi về thực hiện nghi thức làm vía sẽ giúp vía của bé an ổn, từ đó trẻ sẽ ngừng khóc và ngủ ngoan trở lại. Nghi thức này với sự mong cầu che chở của thần linh thể hiện trọn vẹn nét đẹp tâm linh và tình yêu thương con trẻ của người Việt.

Màn múa “Cầu an” - nghi lễ dân gian tái hiện lại tích xúc vía của Bà Mụ

Đặc biệt, các nghệ nhân đã mang đến  bản giao hưởng với những màu sắc của âm thanh đậm bản sắc núi rừng “Lưu thủy Mường”, là bức tranh âm thanh sống động về phong tục và bản sắc dân tộc Mường. Bản nhạc là sự kết hợp tuyệt vời giữa các nhạc cụ truyền thống độc đáo và bộ gõ đặc trưng của người Mường. Sự phối hợp nhịp nhàng này đã tạo nên một dòng chảy âm thanh vừa mộc mạc, vừa hùng vĩ, mang đậm âm hưởng đặc trưng của núi rừng và cuộc sống tâm linh của người Mường.

Cùng với các tiết mục biểu diễn dân ca, dân vũ, các diễn viên quần chúng đoàn Hà Nội đã giới thiệu với khán giả những nét độc đáo trong trang phục của Mường. Dân tộc Mường, một trong những cộng đồng lâu đời và giàu bản sắc nhất, đã khéo léo lưu giữ vẻ đẹp của mình qua từng đường kim, mũi chỉ. Trang phục của họ không chỉ đơn thuần là vải vóc, mà còn là bản ghi chép sống động về phong tục, tín ngưỡng và tình yêu thiên nhiên.

Một trong những thiết kế truyền thống nổi bật của trang phục, đó là từ chiếc váy cạp hoa văn thêu dệt tinh xảo, với màu sắc rực rõ, tượng trưng cho sự gắn kết và phồn thịnh, đến chiếc áo cánh ngắn và khăn đội đầu thể hiện sự duyên dáng, mộc mạc của người phụ nữ Mường.

Cùng với đó là những tà váy dài duyên dáng, chiếc áo giản dị nhưng tinh tế, cùng điểm nhấn là chiếc khăn đội đầu trang nhã. Đặc biệt, vẻ đẹp rực rỡ nằm ở phần cạp váy được dệt thêu những hoa văn đặc sắc, tượng trưng cho thiên nhiên, cuộc sống và tín ngưỡng thiêng liêng của người Mường. Mỗi bộ trang phục là một tác phẩm nghệ thuật thủ công, phản ánh sự mộc mạc, bền bỉ và kiêu hãnh của người phụ nữ Mường.

Các diễn viên quần chúng trình diễn trang phục

Những chiếc vòng cổ, vòng tay bằng bạc lấp lánh, không chỉ mang giá trị thẩm mỹ mà còn là vật phẩm tâm linh, cầu mong sự may mắn và che chở cho người đeo là một trong những điểm nhấn trên trang phục của người Mường. Từ chiếc xà tích duyên dáng đeo bên hông, đến cách người phụ nữ Mường tỉ mỉ đính kết, tất cả đều tạo nên sự hài hòa tuyệt đối giữa trang phục và trang sức. Trang phục Mường là sự hòa quyện tuyệt vời giữa màu sắc tự nhiên và kỹ thuật thủ công tinh xảo, mang đến một vẻ đẹp bình dị nhưng vô cùng quý phái.

Thích thú với các làn điệu dân ca Mường do các nghệ nhân, diễn viên đoàn Hà Nội biểu diễn, bà Phạm Thị Thương (Bắc Ninh) cho biết: Vì biết ở Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam có tổ chức Ngày hội Văn hóa Mường lần thứ II, tôi cùng với các chị em trong khu dân cư đến đây tham quan. Được xem những tiết mục biểu diễn trang phục và nghe các làn điệu dân ca Mường, tôi thấy rất hay độc đáo. Văn hóa Mường mang đến cho tôi sự hấp dẫn và huyền bí, nhưng đầy cuốn hút. Dù có nhiều đồng bào Mường ở các tỉnh khác nhau đến tham dự Ngày hội, nhưng mỗi đồng bào vẫn có nét riêng và đó là bản sắc độc đáo của người Mường”. 

Vẻ đẹp của những họa tiết, trang sức đã khắc họa nên một câu chuyện về đất và người, về sự kiên cường và tinh tế của một dân tộc luôn giữ gìn bản sắc ngàn đời. Trang phục hay các làn điệu dân ca nói riêng, văn hóa Mường nói chung không chỉ là di sản vật chất, mà còn là hồn cốt, là niềm tự hào của chính cộng đồng.

AN NGỌC - Ảnh: TUẤN MINH