Tối 24-9, tại Sân vận động thị xã Nghĩa Lộ, Yên Bái, Bộ VHTTDL phối hợp với UBND tỉnh Yên Bái và các tỉnh Lai Châu, Điện Biên, Sơn La tổ chức trọng thể Lễ đón nhận Bằng của UNESCO ghi danh "Nghệ thuật Xòe Thái" vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tới dự và phát biểu tại buổi lễ.

Cùng dự, có các đồng chí: nguyên Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng; nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng; Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, lãnh đạo các ban, bộ, ngành, cơ quan Trung ương; lãnh đạo các tỉnh và đại diện Đại sứ quán các nước (Nhật Bản, Hàn Quốc, Lào, Trung Quốc, Ấn Độ, Cộng hòa Pháp), đại diện UNESCO tại Việt Nam và đại diện các tổ chức quốc tế. 

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu tại buổi lễ

Phát biểu tại buổi lễ Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: "Tôn vinh Nghệ thuật Xòe Thái là tôn vinh những giá trị cao đẹp của văn hóa nghệ thuật, của tinh thần đoàn kết, của lòng nhân ái, của tinh thần lạc quan, của tư duy bảo tồn và phát triển; của nét sống hòa hợp với thiên nhiên, của tinh thần trách nhiệm lịch sử không chỉ của các dân tộc Tây Bắc mà của tất cả những người dân Việt Nam. Lời ca: “Không xòe không vui. Không xòe cây ngô không ra bắp. Không xòe cây lúa không trổ bông. Không xòe trai gái không thành đôi” ngân vang giữa rừng hoa ban, hoa mận, hoa đào vùng Tây Bắc, bên dòng sông Mã, sông Chảy, Mường Hung đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu trong những ngày vui của mỗi gia đình hay những ngày lễ lớn của bản làng, của dân tộc...

Chúng ta vui mừng và tự hào khi Xoè Thái là di sản thứ 14 của Việt Nam được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại. Đây là niềm tự hào của dân tộc Thái và của cả cộng đồng 54 dân tộc anh em trên "Dải đất hình chữ S" tươi đẹp; tiếp tục khẳng định sự đóng góp rất quan trọng của kho tàng di sản văn hóa Việt Nam đối với thế giới...".

"Có được niềm vui hân hoan hôm nay, lan tỏa những giá trị tốt đẹp của dân tộc Việt Nam qua nghệ thuật Xòe Thái đến cộng đồng quốc tế, chúng ta rất trân trọng sự đóng góp không ngừng nghỉ của các thế hệ nghệ nhân dân gian, cộng đồng dân tộc Thái đã nâng niu, trao truyền, gìn giữ di sản văn hóa đặc sắc vô giá này. Đồng thời, ghi nhận và biểu dương những nỗ lực của Bộ VHTTDL, Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, các bộ, cơ quan và địa phương liên quan, các nhà sưu tầm, nhà nghiên cứu đã đóng góp tích cực để bảo vệ và phát huy giá trị của nghệ thuật Xòe Thái nói riêng, các di sản văn hóa của Việt Nam và nhân loại nói chung" - Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng cũng nêu rõ: Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là sức mạnh nội sinh, động lực, nguồn lực quan trọng để phát triển đất nước. Đảng, Nhà nước Việt Nam luôn xác định phát triển văn hóa ngang tầm với kinh tế, chính trị, xã hội. Như lời đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: Văn hóa là bản sắc dân tộc, văn hóa còn thì dân tộc còn, văn hóa mất thì dân tộc mất. Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa có ý nghĩa đặc biệt, góp phần phát triển, làm gia tăng giá trị du lịch và trách nhiệm với văn hóa của nhân loại, qua đó gìn giữ truyền thống lịch sử, vun đắp tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Với sự kiện quan trọng hôm nay, nghệ thuật Xòe Thái đã được đón nhận và vinh danh là di sản nhân loại toàn cầu, được cộng đồng quốc tế cùng chung tay bảo vệ và phát huy giá trị. Đây vừa là niềm vinh dự, tự hào đối với mỗi chúng ta nhưng đồng thời cũng là trách nhiệm của quốc gia, các cấp, các ngành, các địa phương, các thế hệ nghệ nhân dân gian dân tộc Thái nói riêng và cộng đồng các dân tộc Việt Nam nói chung.

Để tiếp tục tạo sức sống mới, sự lan tỏa và truyền cảm hứng mạnh mẽ giá trị của nghệ thuật Xòe Thái, Thủ tướng đề nghị:

Thứ nhất, cấp ủy, chính quyền, nhân dân và cộng đồng người Thái ở các tỉnh Tây Bắc, Bộ VHTTDL phối hợp triển khai nghiêm túc, hiệu quả “Chương trình hành động quốc gia bảo vệ và phát huy giá trị của di sản văn hóa phi vật thể nghệ thuật Xòe Thái” theo đúng cam kết với UNESCO. Giá trị cao đẹp của nghệ thuật Xòe Thái cần được bảo tồn, phát huy không chỉ trong nước mà còn ở nước ngoài. Thủ tướng nhấn mạnh: chúng ta hãy làm bằng tâm huyết, bằng trái tim, bằng tấm lòng, bằng niềm tự hào, bằng nội lực và trách nhiệm của mình để những lời ca, âm nhạc của các điệu Xòe khăn, Xòe nón, Xòe quạt, Xòe sạp, Xòe gậy, Xòe hoa... tiếp tục được nuôi dưỡng, phát triển và lan tỏa ra cộng đồng các dân tộc anh em và trên thế giới.

Thứ hai, giá trị cao đẹp của nghệ thuật Xòe Thái cần được bảo tồn, phát huy không chỉ trong nước mà còn quốc tế. Chúng ta cần nhận thức rõ đây là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, đồng thời có hành động ứng xử xứng tầm với di sản. Các cấp, các ngành có liên quan cần có chương trình truyền thông, quảng bá mạnh mẽ để nghệ thuật này mãi mãi trường tồn và phát huy giá trị; để thế giới biết đến nhiều hơn, yêu quý, trân trọng và kết nối chặt chẽ, hiệu quả hơn với đất nước, con người Việt Nam. Xòe Thái là hội tụ của nét đẹp văn hóa, nên quảng bá Xòe Thái là trách nhiệm của tất cả chúng ta; góp phần thúc đẩy giao lưu, kết nối hiệu quả giữa văn hóa truyền thống của dân tộc và văn hóa nhân loại.

Thứ ba, tiếp tục nghiên cứu, có giải pháp thiết thực, cụ thể để giữ gìn và phát huy bản sắc, truyền thống của các dân tộc nói chung và Xòe Thái nói riêng trong phát triển kinh tế - xã hội, nhất là phát triển du lịch gắn kết chặt chẽ với văn hóa, con người và lịch sử, góp phần đưa di sản thành tài sản, biến tiềm lực thành nguồn lực phát triển đất nước, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân.

"Chúng ta hãy cùng nhau dành sự quan tâm xứng đáng đối với đời sống mọi mặt của các nghệ nhân am hiểu và tâm huyết với di sản; đồng thời, tạo các điều kiện thuận lợi về môi trường diễn xướng để thực hành Xòe Thái phù hợp các điều kiện phát triển mới của đất nước" - Thủ tướng nói.

Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương, đại diện Bộ VHTTDL đón nhận Bằng ghi danh “Nghệ thuật Xòe Thái” của UNESCO từ bà Pauline Tamesis, Điều phối viên thường trú của Liên hợp quốc tại Việt Nam

Đáp từ sau bài phát biểu chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Yên Bái Đỗ Đức Duy đã thay mặt Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc 4 tỉnh: Yên Bái, Sơn La, Lai Châu và Điện Biên, trân trọng cảm ơn và xin được tiếp thu nghiêm túc, đầy đủ ý kiến phát biểu chỉ đạo của Thủ tướng.

Ông Đỗ Đức Huy khẳng định: Chúng tôi nhận thức sâu sắc rằng, việc UNESCO ghi danh "Nghệ thuật Xòe Thái” vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại là niềm vinh dự, tự hào; đồng thời cũng đặt ra trách nhiệm lớn lao cho Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các tỉnh có di sản trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản.

Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Yên Bái cam kết: Sẽ tiếp tục chung sức, đồng lòng, thực hiện hiệu quả Chương trình hành động quốc gia bảo tồn, phát huy giá trị di sản "Nghệ thuật Xòe Thái” nói riêng và các di sản văn hóa nói chung theo phương châm "lấy người dân là trung tâm, là chủ thể của các hoạt động”, "biến di sản thành tài sản” phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của mỗi địa phương, với các giải pháp cụ thể, vừa trước mắt, vừa lâu dài để tạo sức sống mới cho di sản; để di sản mãi mãi trường tồn, ngày càng lan tỏa; góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực quan trọng phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế.

Cũng trong buổi lễ, đại diện UNESCO, bà Pauline Tamesis - Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam đã trao Bằng của UNESCO ghi danh "Nghệ thuật Xòe Thái” vào danh sách Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại tới Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương, đại diện Bộ VHTTDL. Tiếp đó, Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hoàng Đạo Cương đã trao Bằng của UNESCO cho Lãnh đạo 4 tỉnh Yên Bái, Sơn La, Điện Biên, Lai Châu; Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, đại diện Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam Phạm Quang Hiệu tặng hoa cho đại diện cộng đồng của 4 tỉnh có di sản.

Bà Pauline Tamesis cho biết, tại Kỳ họp lần thứ 16 (tháng 12-2021) của Ủy ban Liên chính phủ Công ước 2003 của UNESCO đã chính thức ghi danh "Nghệ thuật Xòe Thái” của Việt Nam vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Chúc mừng sự kiện quan trọng này, bà Pauline Tamesis mong muốn cộng đồng đồng bào Thái nói riêng và nhân dân Việt Nam nói chung tiếp tục giữ gìn, phát huy và lan tỏa giá trị Nghệ thuật Xòe Thái; đồng thời đóng góp nhiều hơn nữa cho hoạt động của UNESCO và văn hóa của nhân loại.

Tại buổi lễ được truyền hình trực tiếp trên kênh VTV1, các đại biểu và khán giả cả nước đã được thưởng thức chương trình nghệ thuật đặc sắc "Xòe Thái - Tinh hoa miền di sản" với 3 chương: "Thiên di - Dựng bản lập mường”, "Miền di sản”, "Tinh hoa nghệ thuật Xòe” với sự tham gia của đông đảo nghệ sĩ, diễn viên, nghệ nhân thể hiện nét văn hóa độc đáo của di sản Xòe Thái.

Tin, ảnh: TUẤN MINH