Ẩm thực là một trong những hoạt động đặc sắc tại Ngày hội Văn hóa các dân tộc miền Trung lần thứ IV năm 2023. Đồng bào Dân tộc Ba Na Kriêm tỉnh Bình Định đã mang đến Ngày hội, giới thiệu với du khách những món ăn thông dụng, được sử dụng hằng ngày nhưng không kém phần hấp dẫn.

Món ăn đặc trưng thường ngày của đồng bào Ba Na Kriêm chủ yếu là các loại rau xanh, củ quả hái ở nương rẫy, núi rừng; ốc, cua, ếch, nhái bắt từ sông, suối; chim, chuột bắt trên rừng. Bằng bàn tay khéo léo của người phụ nữ Ba Na Kriêm, đã tạo ra những món ăn đặc sắc, hằng ngày cho gia đình.

Ban Giám khảo chấm các món ăn tại gian hàng của đồng bào các dân tộc tỉnh Bình Định

Đó là món gỏi cây chuối với kiến vàng, đây là món ăn được chế biến kỳ công, bởi không phải lúc nào kiến vàng cũng có vì kiến vàng làm tổ và đẻ trứng vào mùa khô, trên cây cao, nên lấy được tổ kiến là khá khó khăn. Để tạo nên món ăn này, cần phải sơ chế kiến vàng bằng nước ấm để loại bỏ tạp chất, sau đó để khô; thân cây chuối non được thái mỏng, trộn với kiến vàng cùng gia vị, rau thơm… trở thành món ăn hấp dẫn, dễ ăn với hương vị chua, ngọt từ kiến, trứng kiến vàng hòa quyện với sự thanh mát của cây chuối non, giúp người ăn sảng khoái và thanh nhiệt.

Măng le luộc chấm với trái trám rừng, đây là món ăn được các dân tộc ưa chuộng nhiều nhất. Bởi măng le dễ chế biến, có thân đặc ruột, vị ngọt, dễ ăn. Cùng với trái trám được bà con lượm trên rừng, sau khi tách vỏ và hạt, lấy phần ruột bên trong, rang vàng, giã nhuyễn, cùng với gia vị, bột ngọt… trộn đều trở thành món chấm thông dụng. Sự ngọt bùi của măng le, hòa với hương vị của trái trám rừng tạo cảm giác mới mẻ, thanh đạm, mang hương vị thiên nhiên.

Món gà đồi nướng muối tiêu rừng cũng được giới thiệu tại Ngày hội, gà được chế biến được nuôi thả trên rừng, vì thế chất lượng của thịt gà thường săn chắc. Sau khi gà được chế biến, nướng vàng, vị ngọt, thơm của thịt gà được chấm với gia vị cay nồng của hạt tiêu tạo cảm giác khó quên đối với người thưởng thức.

Món ăn dân giã, quen thuộc đối với người dân Ba Na Kriêm, đó là ốc đá um nước dừa. Ốc đá thường bám vào các tảng đá ở dưới suối, nên rất sạch sẽ, được um với nước dừa, tạo cho món ăn có vị ngọt thanh của nước dừa, cùng với sự giòn, béo của ốc, vì thế rất được người dân ưa chuộng.

Những món ăn đặc sắc của đồng bào dân tộc Ba Na Kriêm

Một trong những đặc sản của dân tộc Ba Na Kriêm đó là món ăn bông đu đủ, lá mì nấu với thịt ba chỉ. Để chế biến món này, người dân chọn lá mì non, rửa sạch, vò qua lá; đồng thời, những bông hoa đu đủ non cũng được lựa chọn, rửa sạch với nước, ngâm trong nước muối để loại bỏ nhựa hoa; thịt heo ba chỉ, nhiều mỡ, cắt khúc vừa, được chao vàng, vừa phải; sau khi phi hành, xả được băm nhuyễn, thịt, hoa đu đủ, lá mì cũng được đảo đều, cho gia vị vừa phải, trở thành món ăn ngon, hấp dẫn.

Cùng với đó, đồng bào Ba Na Kriêm cũng giới thiệu các món ăn đặc sản của dân tộc như: heo gác bếp cuốn là cay bay, cá niên với rau dớn, nhái khô rim nước mắm, đọt mây nấu canh xương heo là những món ăn được đồng bào yêu thích. Các món ăn không chỉ được sử dụng hằng ngày, mà còn được chế biến trong những ngày quan trọng của làng, nhâm nhi cùng với rượu cần tạo cảm giác ấm cúng, chân thành, cởi mở và hòa nhập.

Các món ăn của người Ba Na Kriêm được chế biến thiên về nướng, luộc, nấu canh, đó là một trong những nét văn hóa ẩm thực của tộc người này. Với sự chế biến đơn giản, không quá nhiều gia vị, nên hầu hết các món ăn đều giữ được hương - vị gốc của nguyên liệu chế biến, vì thế bản sắc ẩm thực truyền thống vẫn được bảo toàn.

Bài, ảnh: NGỌC BÍCH