Thúc đẩy Hà Nội trở thành trung tâm sáng tạo về nhiếp ảnh

Đông đảo các nghệ sĩ đã gặp nhau tại các hoạt động của Photo Hanoi '25

Hướng tới chất lượng, tầm vóc quốc tế

Biennale Nhiếp ảnh quốc tế Photo Hanoi ’25 diễn ra từ 1/11 đến hết ngày 30/11/2025 trên địa bàn thành phố Hà Nội. Photo Hanoi ‘25 đã vượt ra khỏi khuôn khổ một liên hoan ảnh thông thường để trở thành sự kiện văn hóa nghệ thuật tiêu biểu, một diễn đàn đối thoại chuyên môn sắc sảo của giới làm nghề và là một bữa tiệc thị giác đa chiều dành cho công chúng. Với việc kiến tạo một sự kiện mang tầm vóc quốc tế, Hà Nội đã góp phần định vị lại vai trò của nhiếp ảnh trong công nghiệp văn hóa sáng tạo và đối thoại liên văn hóa tại khu vực. Tầm nhìn thúc đẩy Hà Nội thành trung tâm sáng tạo về nhiếp ảnh châu Á được củng cố bằng chất lượng và quy mô tổ chức của Photo Hanoi ’25.

Photo Hanoi ’25 khẳng định tầm vóc quốc tế thông qua những con số ấn tượng: quy tụ hơn 170 nghệ sĩ, nhiếp ảnh gia, giám tuyển và chuyên gia đến từ 21 quốc gia, cùng với sự đồng hành của 25 tổ chức chuyên môn. Với 22 triển lãm miễn phí và 29 sự kiện bên lề diễn ra tại hơn 20 địa điểm trên khắp thành phố, sự kiện tạo ra một không gian nghệ thuật khổng lồ, biến Hà Nội thành một “gallery” mở trong suốt một tháng.

Sự tham gia của các tổ chức quốc tế uy tín như Viện Pháp Paris, Pro Helvetia, Magnum Photo, Photo Phnom Penh Festival, và các Đại sứ quán, Phái đoàn Liên minh châu Âu, cùng các trung tâm văn hóa như Japan Foundation, Viện Goethe, cho thấy Biennale đã thành công trong việc tạo ra một bức tranh chung tay, cộng hưởng và kết nối mạnh mẽ. Sự hợp tác này không chỉ đảm bảo sự đa dạng về góc nhìn nghệ thuật mà còn là cầu nối quan trọng để giới thiệu các tác phẩm Việt Nam ra quốc tế và ngược lại.

Đưa nghệ thuật ra không gian công cộng

Một yếu tố then chốt khẳng định tầm vóc của sự kiện là việc đưa các triển lãm chất lượng cao ra khỏi các thiết chế văn hóa truyền thống để đến với không gian công cộng. Việc trưng bày các tác phẩm tại các địa điểm mang tính biểu tượng của Thủ đô như bờ hồ Hoàn Kiếm, tường Văn Miếu - Quốc Tử Giám hay mặt tiền Đại sứ quán Pháp đã thực hiện hai mục tiêu quan trọng.

Thứ nhất, nó thể hiện cam kết đưa nghệ thuật chất lượng đến gần hơn với mọi tầng lớp công chúng, biến nghệ thuật trở thành một phần sống động của đời sống thường nhật. Thứ hai, nó sử dụng nhiếp ảnh như một phương tiện đối thoại liên văn hóa, kiến tạo ký ức và bản sắc đô thị ngay tại các điểm nút lịch sử. Các triển lãm như Phong cảnh dọc tại Hồ Hoàn Kiếm, hay các tác phẩm ghi lại hình ảnh kỳ thi Hương cuối thế kỷ 19 tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, hay hình ảnh Việt Nam những năm 1970-1980 tại tường Đại sứ quán Pháp, là những ví dụ điển hình cho việc sử dụng nhiếp ảnh để kể câu chuyện về ký ức, lịch sử và sự chuyển mình của Hà Nội trong bối cảnh toàn cầu.

Sự kiện không chỉ quảng bá hình ảnh văn hóa - du lịch Thủ đô mà còn tăng cường thúc đẩy giao lưu, hợp tác đầu tư trong lĩnh vực phát triển công nghiệp văn hóa sáng tạo, đặt nền móng vững chắc cho vị thế trung tâm nhiếp ảnh của Hà Nội.

Đối thoại tri thức - Điểm hẹn của các nhà chuyên môn

Photo Hanoi ’25 không chỉ là một bữa tiệc thị giác mà còn là một diễn đàn học thuật chuyên sâu, một “lớp học mở” quy mô lớn dành cho cộng đồng nhiếp ảnh Việt Nam. Việc mời hơn 170 nghệ sĩ, giám tuyển và chuyên gia quốc tế tham dự, bao gồm những tên tuổi lớn như Jean-François Spricigo, Antoine d’Agata, José Manuel Ballester, và các chuyên gia từ Magnum Photo, đã tạo ra một nền tảng đối thoại chuyên môn, trao đổi tri thức và kết nối nghề nghiệp vô cùng giá trị.

Điểm nhấn chuyên môn là chuỗi 3 tọa đàm nổi bật với hơn 30 diễn giả, đi sâu vào những vấn đề cốt lõi của nhiếp ảnh đương đại trong nước và quốc tế. Các chủ đề được lựa chọn mang tính thời sự và định hướng cao, bao gồm: Phác họa sự nghiệp nhiếp ảnh trong bối cảnh quốc tế - Tọa đàm này tập trung vào tính thực tiễn và nghiệp vụ, thảo luận về “Làm thế nào để sống bằng nghề”, thực trạng nghề giám tuyển, và tương lai của việc mua bán, sưu tập ảnh nghệ thuật. Đây là cơ hội vàng để người trẻ nhận được lời khuyên trực tiếp từ giám tuyển, đại diện phòng tranh và nhiếp ảnh gia giàu kinh nghiệm, từ đó định hướng sự nghiệp vươn ra thị trường khu vực và quốc tế.

Tái định nghĩa vai trò của nhiếp ảnh trong thời AI - Tọa đàm lấy chủ đề mang tính triết học và công nghệ cao, nhằm đối diện với thách thức lớn nhất của nghệ thuật thị giác hiện đại. Các phiên thảo luận như “Xu hướng giao thoa giữa nhiếp ảnh và các loại hình nghệ thuật khác” và “Xác định lại giá trị của thực hành nhiếp ảnh trong thời đại AI” giúp cộng đồng sáng tạo suy ngẫm về ranh giới của nhiếp ảnh truyền thống và vai trò ý nghĩa của nó trong bối cảnh văn hóa - xã hội đang thay đổi chóng mặt.

Nhiếp ảnh ngày nay có đang trở lại ngày xưa? - Tọa đàm này không chỉ là một bức tranh lịch sử mà còn chỉ ra xu hướng quay về với thực hành nhiếp ảnh analog cổ xưa, kỹ thuật buồng tối, large format và wet plate. Đây là sự kết hợp giữa học thuật và thực hành, tạo điều kiện cho người tham dự làm quen trực tiếp với các thiết bị máy ảnh analog và tìm hiểu về các tiêu chuẩn in ấn, nguyên vật liệu kỹ thuật cao đạt chuẩn sưu tập của bảo tàng.

Chuỗi tọa đàm này, cùng với các hoạt động portfolio review (tư vấn nghiệp vụ ảnh), đã tạo ra một không gian học hỏi đa chiều, thúc đẩy sự trao đổi kinh nghiệm và kiến thức cập nhật, giúp giới nhiếp ảnh Việt Nam thu hẹp khoảng cách về đào tạo và bối cảnh thực hành so với các nước phát triển.

Sự tham gia của các nghệ sĩ quốc tế uy tín là một yếu tố kích thích mạnh mẽ đối với sự phát triển của nhiếp ảnh trong nước. Theo đánh giá của nghệ sĩ Nguyễn Thế Sơn, sự chênh lệch về trình độ nghệ thuật giữa nghệ sĩ Việt Nam và quốc tế tại Biennale là rất ít. Ông khẳng định có một cuộc “bám đuổi” của nghệ sĩ Việt Nam với nghệ sĩ quốc tế trong nhiếp ảnh, đặc biệt là trong lĩnh vực nhiếp ảnh đương đại và nhiếp ảnh ý niệm. Điều này cho thấy môi trường sáng tạo tại Việt Nam đang có những bước tiến vững chắc, và Photo Hanoi chính là nền tảng để các nghệ sĩ Việt Nam thể hiện năng lực sáng tạo của mình ngang tầm khu vực.

Photo Hanoi ’25 không chỉ là một bữa tiệc thị giác mà còn là một diễn đàn học thuật chuyên sâu

Tôn vinh tinh thần đối thoại và khám phá

Photo Hanoi ’25 không chỉ tập trung vào giới chuyên môn mà còn là một bữa tiệc thị giác đa sắc dành cho đông đảo công chúng, thể hiện đúng tinh thần đối thoại và khám phá mà Giám đốc Viện Pháp tại Việt Nam, ông Éric Soulier, đã khẳng định.

Nội dung của các hoạt động triển lãm rất phong phú, trải dài từ ký ức lịch sử, cảnh quan đô thị, đến các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu, mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên. Sự kiện này mang đến những minh chứng thị giác mạnh mẽ về các vấn đề xã hội và môi trường, như triển lãm của nhóm các nhiếp ảnh gia trẻ từ Đông Nam Á về tác động của biến đổi khí hậu tại vườn hoa Diên Hồng.

Tinh thần đối thoại không chỉ được thể hiện qua nội dung mà còn qua việc chọn lọc tác phẩm. Các tác phẩm được lựa chọn đều phải thể hiện giá trị nghệ thuật, tinh thần nhân văn và những góc nhìn mới mẻ. Để kéo công chúng xích lại gần nghệ thuật, Photo Hanoi đã tổ chức các sự kiện đồng hành mang tính tương tác cao. Các hoạt động như thực hành nhiếp ảnh thủ công, chụp ảnh bằng máy kiểu cổ, khám phá kỹ thuật bảng ướt từ thế kỷ 19 (wet plate), workshop in ảnh lumen, làm sách ảnh thủ công đã biến nhiếp ảnh thành một hoạt động gần gũi và thú vị. Người xem không chỉ được chiêm ngưỡng các tác phẩm mà còn có cơ hội trực tiếp tham gia vào quá trình sáng tạo, khám phá chiều sâu tư duy nghệ thuật, từ đó hình thành một cộng đồng yêu nhiếp ảnh lớn mạnh, từ chuyên gia tới người mới nhập môn. Chính sự tham gia tích cực này là minh chứng rõ ràng cho sức sống mãnh liệt của nhiếp ảnh đương đại.

Photo Hanoi ‘25 là một minh chứng cụ thể của Hà Nội trong việc trở thành một trung tâm sáng tạo nhiếp ảnh tại châu Á. Với cấu trúc toàn diện, chất lượng quốc tế, chiều sâu chuyên môn và khả năng tạo đối thoại văn hóa rộng khắp, sự kiện không chỉ góp phần quảng bá, xúc tiến hình ảnh Thủ đô mà còn trực tiếp thúc đẩy sự phát triển của công nghiệp văn hóa sáng tạo trong lĩnh vực nhiếp ảnh. Với nền tảng này, nhiếp ảnh được kỳ vọng sẽ trở thành một phương tiện đối thoại liên văn hóa, kiến tạo ký ức và bản sắc đô thị, định vị vững chắc vị thế của Hà Nội trên bản đồ sáng tạo quốc tế.