Sáng 8-11, tại phiên chất vấn kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã báo cáo một số vấn đề mà đại biểu quan tâm, cập nhật tình hình kinh tế - xã hội của tháng 10, đồng thời giải trình và trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính báo cáo về kinh tế, xã hội trong tháng 10 tại Quốc hội

Báo cáo giải trình, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, Qua báo cáo của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các báo cáo thẩm tra của các cơ quan của Quốc hội, thảo luận tại Tổ, Hội trường và các phiên chất vấn của Quốc hội, các vị đại biểu Quốc hội với kinh nghiệm của mình đã có nhiều ý kiến phân tích, đánh giá, chia sẻ, đóng góp sâu sắc, trí tuệ, tâm huyết, sát thực tiễn với tinh thần xây dựng, trách nhiệm cao về tình hình kinh tế - xã hội (KTXH) của đất nước và việc thực hiện các Nghị quyết về giám sát chuyên đề, chất vấn của Quốc hội thời gian qua.

Trong tháng 10, tình hình KTXH tiếp tục xu hướng tích cực, tháng sau cao hơn tháng trước, đạt được những kết quả quan trọng trên các lĩnh vực

Hầu hết các ý kiến đánh giá cao sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự đồng hành của Quốc hội, sự nỗ lực chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, các cấp, các ngành, các địa phương và những kết quả quan trọng, khá toàn diện trên các lĩnh vực trong bối cảnh tình hình thế giới, trong nước có nhiều khó khăn, thách thức, góp phần củng cố, tăng cường niềm tin của Nhân dân với Đảng, Nhà nước và nâng cao uy tín, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Cùng với việc khẳng định kết quả đạt được là cơ bản, nhiều vị đại biểu Quốc hội với tinh thần trách nhiệm cao đã đồng hành với Chính phủ, thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, bất cập và đóng góp, gợi mở cho Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương những định hướng, giải pháp quan trọng, khả thi, sát thực tiễn trên các lĩnh vực.

Nghiêm túc tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội và đồng bào, cử tri cả nước, thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ báo cáo, làm rõ thêm một số vấn đề được các vị đại biểu Quốc hội và đồng bào, cử tri quan tâm.

Về cập nhật tình hình KTXH, Thủ tướng cho biết, đầu kỳ họp, Chính phủ đã báo cáo Quốc hội về đánh giá tình hình, kết quả phát triển KTXH 9 tháng và dự báo cả năm 2023. Trong tháng 10, tình hình KTXH tiếp tục xu hướng tích cực, tháng sau cao hơn tháng trước, đạt được những kết quả quan trọng trên các lĩnh vực.

Lạm phát tiếp tục được kiểm soát; chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 10 tháng tăng 3,2%. Khu vực công nghiệp phục hồi tích cực; chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 10 tăng 5,5% so với tháng trước và tăng 4,1% so với cùng kỳ... Tuy nhiên, tình hình KTXH vẫn còn những hạn chế, bất cập; sản xuất kinh doanh tiếp tục gặp khó khăn; thị trường lao động, việc làm trong một số lĩnh vực suy giảm; tỷ lệ thất nghiệp trong thanh niên còn cao; thiên tai, bão lũ, sạt lở đất tiếp tục ảnh hưởng lớn đến khu vực miền Trung…

Trong thời gian còn lại của năm 2023, Chính phủ tiếp tục chỉ đạo thực hiện quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp trên các lĩnh vực, vừa giải quyết những vấn đề trước mắt, vừa chuẩn bị cơ sở, tiền đề cho những năm tiếp theo...

Về rà soát, hoàn thiện pháp luật, cơ chế, chính sách, cải cách thủ tục hành chính, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, Thủ tướng nhấn mạnh, đây là vấn đề rất quan trọng, góp phần khơi thông nguồn lực, hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn, thúc đẩy tăng trưởng, tạo việc làm, sinh kế cho người dân, bảo đảm đời sống cho người lao động, được Đảng, Nhà nước, Quốc hội và đồng bào, cử tri cả nước đặc biệt quan tâm. Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tập trung rà soát, phát hiện, xử lý kịp thời những bất cập, khó khăn, vướng mắc, cả về quy định pháp luật, cơ chế, chính sách và tổ chức thực hiện. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, đã tập trung triển khai nhiệm vụ này và cần phải đẩy mạnh hơn nữa trong thời gian tới. Tiếp tục đề xuất các cấp có thẩm quyền, ban hành kịp thời các chính sách tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, nhất là về tài khoá, tiền tệ, xử lý vướng mắc của các thị trường bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp, hỗ trợ người lao động, cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh…

Thời gian tới, Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tiếp tục rà soát, giải quyết vướng mắc pháp lý, nhất là về định giá đất, nhà ở, đất đai, bất động sản, quy hoạch, đấu thầu, đầu tư, xây dựng…; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực cấp dưới và tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực, đề cao trách nhiệm người đứng đầu; phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo của các bộ, ngành, địa phương; tiếp tục hoàn thiện quy định để khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung; đồng thời xử lý nghiêm các trường hợp né tránh, không phối hợp, đùn đẩy trách nhiệm, làm chậm, kém hiệu quả...

Về các dự án hạ tầng quan trọng ngành giao thông, thực hiện các nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã quyết liệt chỉ đạo triển khai các dự án giao thông trọng điểm, quan trọng quốc gia (36 dự án với 83 dự án thành phần). Lãnh đạo Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương thường xuyên kiểm tra, trực tiếp chỉ đạo, đôn đốc, kịp thời tháo gỡ khó khăn, động viên, khích lệ các đơn vị thi công và người lao động “vượt nắng, thắng mưa", “xua tan dịch bệnh”, làm việc “3 ca, 4 kíp”, xuyên lễ, xuyên Tết, nỗ lực hết mình để hoàn thành, sớm đưa công trình vào sử dụng và đạt được những kết quả quan trọng, đáp ứng sự mong mỏi của người dân, doanh nghiệp; đồng thời qua đó tập trung chỉ đạo sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm để bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách…

Về vấn đề bảo đảm an ninh năng lượng, Chính phủ đã tập trung chỉ đạo từ sớm, từ xa về việc cung ứng đủ điện, xăng dầu cho sản xuất kinh doanh và tiêu dùng của Nhân dân. Về cơ bản, an ninh năng lượng được đảm bảo; tuy nhiên trong năm nay đã xảy ra tình trạng thiếu điện cục bộ tại miền Bắc vào cuối tháng 5, đầu tháng 6, đúng như các vị đại biểu Quốc hội đã nêu...

Về đào tạo nhân lực chất lượng cao gắn với phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, theo Thủ tướng Chính phủ, đây là yếu tố có ý nghĩa quyết định đến phát triển nhanh và bền vững, được Đảng, Nhà nước xác định là một trong ba khâu đột phá chiến lược, là quốc sách hàng đầu và đã đạt được những kết quả tích cực. Tuy nhiên vẫn còn những hạn chế, bất cập, như các vị đại biểu Quốc hội băn khoăn, trăn trở; trong đó cơ cấu, trình độ nhân lực chất lượng cao chưa đáp ứng yêu cầu, đặc biệt là đối với các ngành, lĩnh vực mới; thị trường khoa học công nghệ (KHCN) còn bất cập; chưa có nhiều sản phẩm thành công; các hoạt động đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp chưa nhiều…

Thời gian tới, Chính phủ chỉ đạo tiếp tục triển khai đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp: Rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách tạo đột phá phát triển nhân lực chất lượng cao, thu hút, trọng dụng nhân tài, nhất là đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học, lao động trình độ cao cả trong và ngoài nước; Ưu tiên bố trí nguồn lực đào tạo nhân lực chất lượng cao cho các ngành, lĩnh vực mới nổi (như chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, chíp bán dẫn, chuyển đổi năng lượng sạch, hydrogen...);  Đẩy mạnh phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; Phát huy hiệu quả Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC)…

Về giải quyết tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế, các bệnh viện chậm tiến độ, Thủ tướng cho biết, năm 2022, tại một số cơ sở y tế công lập đã xuất hiện tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế; vào bệnh viện phải mua thuốc ngoài, thanh toán bảo hiểm y tế khó khăn, ảnh hưởng đến công tác khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe Nhân dân; tình trạng quá tải bệnh viện chưa được khắc phục hiệu quả. Nguyên nhân chủ yếu là do đại dịch COVID-19 dẫn đến đứt gãy chuỗi cung ứng; các bất cập trong quy định về đăng ký, đấu thầu, mua sắm; còn có tâm lý e ngại, sợ sai tại một số cơ quan, cơ sở y tế; đầu tư phát triển cơ sở khám chữa bệnh còn hạn hẹp...

Với tinh thần bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ Nhân dân là trên hết, trước hết, Chính phủ đã trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung các luật về đấu thầu, giá, khám bệnh, chữa bệnh và các nghị quyết cho phép gia hạn giấy đăng ký lưu hành đối với thuốc hết hiệu lực lưu hành; ban hành Nghị quyết về bảo đảm thuốc, trang thiết bị y tế; chỉ đạo tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động đấu thầu, mua sắm thuốc và thanh toán bảo hiểm y tế. Đến nay, tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế  từng bước được xử lý hiệu quả, trong đó bảo đảm đủ các loại thuốc thiết yếu, phổ biến...

Về các chỉ tiêu dự kiến khó đạt kế hoạch, Chính phủ đã báo cáo Quốc hội, dự kiến có 5 chỉ tiêu khó đạt kế hoạch đề ra, gồm: Tốc độ tăng tổng sản phẩm trong nước (GDP); GDP bình quân đầu người; Tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo trong GDP; Tốc độ tăng năng suất lao động xã hội; Tỷ trọng lao động nông nghiệp trong tổng lao động xã hội...

Thủ tướng nhấn mạnh, thời gian tới, Chính phủ chỉ đạo tập trung thực hiện quyết liệt, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp: tiếp tục ưu tiên thúc đẩy các động lực tăng trưởng (đầu tư, tiêu dùng, xuất khẩu); tập trung phát triển mạnh thị trường trong nước; mở rộng xuất khẩu; đẩy mạnh hơn nữa giải ngân vốn đầu tư công, đồng thời tăng cường thu hút các nguồn vốn đầu tư xã hội, đầu tư tư nhân, đầu tư nước ngoài…; tập trung đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, thúc đẩy liên kết vùng, phát huy vai trò của 6 vùng KTXH, tạo các động lực mới cho phát triển nhanh, bền vững.

Về tăng năng suất lao động xã hội, Thủ tướng nêu rõ, năng suất lao động xã hội (được tính bằng GDP/tổng số lao động làm việc bình quân trong nền kinh tế) là một trong những thước đo quan trọng đánh giá trình độ phát triển kinh tế của một quốc gia. Trong nhiều năm qua, năng suất lao động xã hội của Việt Nam tăng trưởng liên tục và cao hơn so với bình quân của khu vực, thế giới. Tuy nhiên, chỉ tiêu này vẫn chưa đạt mục tiêu Quốc hội đề ra.

Thực trạng này có nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân trực tiếp là do tăng trưởng GDP không đạt mục tiêu đề ra; đồng thời, do đại dịch COVID-19, nhu cầu quốc tế suy giảm dẫn đến sự chuyển dịch lao động từ các khu vực công nghiệp, dịch vụ có năng suất lao động cao hơn sang khu vực nông nghiệp, khu vực phi chính thức có năng suất lao động thấp hơn và tình trạng làm việc tạm thời, lao động bán thời gian tăng lên. “Trong khi đó, chất lượng nguồn nhân lực và trình độ KHCN còn hạn chế; năng lực quản trị doanh nghiệp, quản lý lực lượng lao động còn bất cập và một số nguyên nhân khác cũng đã ảnh hưởng đến tốc độ tăng năng suất lao động xã hội trong thời gian qua” – Thủ tướng cho biết.

Thời gian tới, Chính phủ tập trung chỉ đạo: Thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nhất là khu vực công nghiệp gắn với chuyển dịch cơ cấu lao động, đặc biệt là thu hút lao động nông nhàn, phi chính thức sang các khu vực công nghiệp và dịch vụ. Đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng dựa vào KHCN, đổi mới sáng tạo và nguồn nhân lực chất lượng cao; phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, thương mại điện tử, các ngành, lĩnh vực mới nổi; sớm hoàn thiện, ban hành Chương trình quốc gia về tăng năng suất lao động. Tạo bước chuyển biến thực chất trong đào tạo đại học và đào tạo nghề; nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng nguồn nhân lực; hoàn thiện hệ thống thông tin thị trường lao động, phát triển các sàn giao dịch việc làm, kết nối cung cầu lao động. Tập trung đầu tư hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, nhất là hệ thống hạ tầng giao thông, hạ tầng số, hạ tầng đô thị, hạ tầng xã hội về giáo dục, y tế... Tăng cường hợp tác quốc tế, nhất là về đào tạo nguồn nhân lực; hợp tác chặt chẽ với các quốc gia, tổ chức quốc tế, doanh nghiệp để tranh thủ các nguồn lực về vốn, công nghệ, quản trị quốc gia; qua đó góp phần thúc đẩy nâng cao năng suất lao động xã hội, khả năng cạnh tranh và tiềm lực kinh tế của đất nước…

Đầu tư trọng tâm nhằm phát triển hạ tầng du lịch

Sau khi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính báo cáo tình hình kinh tế - xã hội trong tháng 10, Thủ tướng đã trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội.

Trả lời chất vấn của đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (Hải Dương) về phát triển du lịch, cũng như những định hướng và giải pháp, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, tài nguyên du lịch của đất nước ta rất phong phú với nhiều di tích lịch sử có bề dày truyền thống, cùng với đó là nhiều giá trị văn hóa đặc sắc, cảnh quan thiên nhiên, đặc biệt có chiều dài bờ biển trên 3.000km trải dài từ Bắc đến Nam; người dân Việt Nam thân thiện, mến khách, cần cù, yêu lao động, đó là những lợi thế của ngành Du lịch nước ta. “Chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước  rất quan tâm trong phát triển du lịch. Tuy nhiên, ngành Du lịch của chúng ta cũng chưa phát triển tương xứng với tiềm năng, thế mạnh cũng như mong đợi của đồng bào, cử tri cả nước” – Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng cũng đã nêu lên những nguyên nhân, đó là liên quan đến vấn đề về chính sách, thể chế, lãnh đạo, chỉ đạo, nguồn nhân lực, bố trí quy hoạch, phát triển ngành du lịch, trong khi đây là ngành mới nhưng có tính hội nhập cao. Vì thế, sẽ gặp những thách thức, khó khăn, cả chủ quan và khách quan, theo Thủ tướng, nguyên nhân chủ quan là chính. Nêu lên một số giải pháp, Thủ tướng cho biết: Thứ nhất, triển khai hiệu quả các chủ trương của Đảng về ngành Du lịch, đây là một ngành kinh tế mũi nhọn; Thứ hai, thể chế hóa, cụ thể hóa các chủ trương này bằng các luật pháp nhằm triển khai có hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Lãnh đạo, chỉ đạo tập trung để xác định rõ trọng tâm phát triển; Thứ ba, đầu tư trọng tâm, làm rõ nguồn lực phát triển hạ tầng du lịch; Thứ tư, quan tâm nguồn nhân lực đào tạo phù hợp, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế; Thứ năm, đây là một ngành kinh tế tương đối tổng hợp, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, các ngành từ trung ương đến địa phương.

Tiếp tục hoàn thiện thể chế cho chuyển đổi số

Trả lời về vấn đề giải pháp đột phá nhằm phát triển kinh tế số, xã hội số của đại biểu Văn Thị Bạch Tuyết (TP.HCM), Thủ tướng cho biết, về phát triển công nghệ số, hiện nay trong kinh tế số chúng ta đang đề ra là tăng trưởng trung bình khoảng 20%/năm. Kinh tế số năm 2023 đạt được 17%, năm 2024 chúng ta dự kiến đạt khoảng 20%, nếu đạt được 20% là chúng ta về đích trước 1 năm, đó cũng là mục tiêu được đặt ra trong năm 2025.

Nêu các giải pháp mang tính đột phá, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, Chính phủ cũng đã ban hành chương trình chuyển đổi số quốc gia; chiến lược về kinh tế số, xã hội số và công dân số; thành lập Ban chỉ đạo quốc gia về chuyển đổi số do Thủ tướng Chính phủ đứng đầu. “Hiện nay, chúng ta đang tiếp tục hoàn thiện thể chế cho chuyển đổi số, tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo. Đây là một xu thế, một phong trào không thể không tham gia và cần phải có sự lãnh đạo, chỉ đạo thống nhất trong toàn hệ thống chính trị” – Thủ tướng nhấn mạnh.

Đồng thời, cần phải bố trí nguồn lực để phát triển hạ tầng số; đặc biệt coi trọng phát triển nguồn nhân lực cho chuyển đổi số. Thủ tướng cho biết, “Năm nay gọi là năm dữ liệu số, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia, kết nối cơ sở dữ liệu dân cư với các ngành, các cấp để chúng ta tiến hành chuyển đổi số trong nền kinh tế của chúng ta”.

Ngoài ra, theo Thủ tướng, cần phải chú ý 3 điểm: Một là, hạ tầng công nghệ thông tin, đặc biệt là quan tâm đến đào tạo nguồn nhân lực trong ngành công nghệ thông tin; Hai là, cần phải chuyển đổi nền tảng số trong toàn dân, để người dân được tham gia, người dân là chủ thể, là trung tâm trong chuyển đổi số này; Ba là, tập trung vào chuyển đổi số cho các ngành mới nổi như chuyển đổi xanh, chuyển đổi kinh tế tuần hoàn. Đáng lưu ý một điểm là về an sinh xã hội trên 200 điểm thiếu sóng, thiếu điện, vấn đề này cần phải thực hiện và hoàn thành…

NGỌC BÍCH - Ảnh: Cổng thông tin điện tử Quốc hội