Chiều 7-11, tiếp tục nội dung chương trình làm việc kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, Quốc hội chất vấn về lĩnh vực văn hóa và xã hội. Trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội (ĐBQH), Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh: Bộ VHTTDL đang xây dựng chương trình mục tiêu quốc gia về chấn hưng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam trong giai đoạn 10 năm. Hy vọng, sau khi trình Quốc hội, sẽ được phân bổ nguồn lực, đi trước và vượt qua tư duy nhiệm kỳ, làm cho nhiệm kỳ sau chứ không phải làm cho nhiệm kỳ này.

Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng trả lời chất vấn ĐBQH tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV

Nguồn lực phải bắt đầu từ cơ chế

ĐBQH Trần Thị Thu Hằng (Đắk Nông) chất vấn Bộ trưởng Bộ VHTTDL: Theo báo cáo của Tổng Thư ký Quốc hội về kết quả rà soát thực hiện các nghị quyết của Quốc hội, đã nêu: nguồn lực cho công tác VHTTDL chưa đáp ứng được yêu cầu. Xin Bộ trưởng cho biết giải pháp để khắc phục tình trạng trên?

Trả lời câu hỏi chất vấn trên, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết: ở góc độ này, Bộ VHTTDL nhận thức ở hai cách tiếp cận.

Cách tiếp cận thứ nhất là nguồn lực theo nghĩa rộng: trong nhiệm kỳ này, Đảng, Nhà nước và Quốc hội rất quan tâm đến lĩnh vực văn hóa, thể hiện đặt văn hóa ngang với kinh tế và chính trị. Chính vì vậy, đã tổ chức các hội nghị có liên quan, trong đó, sau thành công của Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021 dưới sự chủ trì của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, đã diễn ra Hội thảo Văn hóa năm 2022: Thể chế, chính sách và nguồn lực cho phát triển văn hóa do Chủ tịch Quốc hội chủ trì. Các hội thảo khác đã làm rõ những nội hàm của các giá trị,  hệ giá trị, đã giúp cho ngành Văn hóa có thêm một niềm tin mới, nguồn lực mới và động lực mới để tập trung cho nhiệm vụ phát triển văn hóa theo tinh thần Nghị quyết  Đại hội XIII của Đảng.

Về góc độ nguồn lực về tài chính, Bộ trưởng cho rằng, đây cũng là vấn đề mà Đảng và Nhà nước hết sức quan tâm. Ngày 20-7-2004, Bộ Chính trị đã có quyết nghị phải chi cho văn hóa đạt ít nhất là 1,8% tổng chi ngân sách của Nhà nước, nhưng kết thúc nhiệm kỳ của khóa XIV, báo cáo của Chính phủ trước Quốc hội cho thấy, tổng chi ngân sách nhà nước cho văn hóa chỉ đạt 1,7%. Nhiệm kỳ này đã có sự quan tâm và Chính phủ đặt ra phải chi cho văn hóa đạt 2% . Chính vì vậy thời gian qua, Chính phủ cũng đã có quyết nghị như đầu tư 1.428 tỷ cho 17 dự án, trùng tu di tích tại 17 địa phương,  do UBND các tỉnh làm chủ đầu tư. Các địa phương khác đã bắt đầu tăng dần mức chi theo Luật Ngân sách cho lĩnh vực văn hóa, như: Vĩnh Phúc đầu tư cho Làng Văn hóa kiểu mẫu trên 2600 tỷ; Hà Nội chi 15.000 tỷ và nhiều địa phương khác đã có sự đầu tư cho văn hóa.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, để có giải pháp căn cơ, sau khi tham mưu đúng và trúng, được Trung ương đồng ý về mặt chủ trương tại Kết luận số 42, được Quốc hội ban hành nghị quyết và Chính phủ giao nhiệm vụ, Bộ VHTTDL đang xây dựng chương trình mục tiêu quốc gia chấn hưng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam trong giai đoạn 10 năm. Trong đó, đặt ra 7 mục tiêu tổng quát và 9 dự án thành phần, và nhấn mạnh về dự án môi trường văn hóa phát triển con người, nâng cao hiệu quả thông tin, bảo tồn, phát huy các giá trị, vấn đề về đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển nguồn nhân lực, hội nhập quốc tế và một số phần trong thiết chế.

“Chúng tôi hy vọng, sau khi trình Quốc hội sẽ được phân bổ nguồn lực, đi trước và vượt qua tư duy nhiệm kỳ, làm cho nhiệm kỳ sau chứ không phải làm cho nhiệm kỳ này. Về giải pháp, như quan điểm chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ, nguồn lực phải bắt đầu từ cơ chế. Chính vì vậy, Bộ VHTTDL cũng sẽ phối hợp với các bộ, ngành để rà soát các bộ luật, tạo điều kiện theo hướng không chỉ quản lý mà tạo sự kiến tạo, để sửa đổi như Luật Đầu tư, Luật Hợp tác công tư, Luật thuế để tạo ra  cơ chế khơi thông các nguồn lực, lấy đầu tư công, dẫn dắt và huy động nguồn lực xã hội để bổ sung cho nguồn lực văn hóa” – Bộ trưởng nhấn mạnh.

Ban hành quy tắc ứng xử của đội ngũ làm công tác nghệ thuật có tính chất hướng dẫn về mặt đạo đức

Liên quan đến lĩnh vực văn hóa, ĐBQH Tô Thị Bích Châu (TP.HCM) đặt câu hỏi chất vấn: Tôi xin có câu hỏi đối với Thủ tướng Chính phủ, câu hỏi này liên quan tới Bộ TTTT, Bộ Công an và Bộ VHTTDL. Giải pháp nào để bảo vệ cá nhân và tổ chức khi bị cộng đồng mạng xem như là bạo hành? Ví dụ, hoa hậu Ý Nhi và phim Đất rừng phương Nam thì cộng đồng mạng dập cho tơi bời, lúc đó ai bảo vệ họ và cách bảo vệ như thế nào? Hay phải chờ họ khiếu nại, kiến nghị và làm đơn? Với kiểu bạo hành góp ý xây dựng theo kiểu “đập cho chết” thì rất nguy hiểm.

Về vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết: Về quản lý không gian mạng, trách nhiệm chính về quản lý nhà nước thuộc Bộ TTTT. Thời gian qua, Bộ VHTTDL đã có sự phối hợp chặt chẽ với Bộ TTTT để tháo gỡ và ngăn chặn các thông tin xấu, độc, ảnh hưởng đến văn hóa, thuần phong mỹ tục của Việt Nam và đang bàn định để xem xét, xử lý. Ở góc độ khác là tác động của đội văn nghệ sĩ thì Bộ VHTTDL cũng đã ban hành quy tắc ứng xử của đội ngũ làm công tác nghệ thuật, có tính chất hướng dẫn về mặt đạo đức để tổ chức thực hiện.

Về nội dung có liên quan đến bộ phim Đất rừng phương Nam, Bộ trưởng nhấn mạnh, theo quy định của Luật Điện ảnh, hội đồng thẩm định phim đã họp và  xem xét, cấp phép để hoạt động. Bộ phim này, theo đánh giá của hội đồng là không vi phạm pháp luật về điện ảnh.

"Còn chuyện dư luận cho rằng, có những biểu hiện này, biểu hiện khác đó là những dư luận chưa thật chuẩn xác, cần phải được xem xét và tính toán để xử lý theo quy định. Nếu như có vấn đề xúc phạm, bôi xấu thì theo các quy định hiện hành để xử lý"- Bộ trưởng nói.

Cần xây dựng văn hóa số

Trả lời chất vấn của ĐBQH Tô Thị Bích Châu (Đoàn TP.HCM), về bảo vệ bảo vệ sự xâm hại nói chung trên không gian mạng, Bộ trưởng Bộ TTTT Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, đầu tiên phải nói đến thể chế, các quy định của pháp luật. Hiện nay, quản lý mạng xã hội sẽ được sửa đổi tại Nghị định 72 mà Chính phủ sẽ ban hành trong tháng 11 hoặc tháng 12 này. Đây là một nghị định căn bản để quản lý các mạng xã hội, trong đó có việc xâm hại đời tư thì xử lý như thế nào, sau khi có thể chế thì cũng phải có các thiết chế để hỗ trợ người dân.

Bộ trưởng Bộ TTTT Nguyễn Mạnh Hùng trả lời chất vấn ĐBQH

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, hiện nay, Bộ TTTT đã thành lập trung tâm xử lý tin giả, xử lý các thông tin xâm hại người dân ở mức quốc gia, gọi là trung tâm xử lý tin giả quốc gia, khá nhiều quốc gia cũng đã làm cách này. Bộ trưởng cho rằng, cần phải thành lập các trung tâm xử lý ở mức sâu hơn, tức là ở mức các tỉnh, vì hiện nay chúng ta “di chuyển” lên không gian mạng hầu hết các hoạt động của cuộc sống. “Chúng tôi đang cân nhắc có thể sẽ ban hành trong năm nay” – Bộ trưởng cho hay.

Bộ trưởng nhấn mạnh: Để thực thi pháp luật nghiêm minh, Bộ TTTT cũng phối hợp với Bộ Công an để xử lý nghiêm, xử lý hình sự một số vụ việc mang tính xâm hại trọng điểm như trường hợp xử lý  bà Phương Hằng. Những vụ việc xử lý một cách nghiêm minh bằng hình sự như thế này mang tính răn đe rất cao.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, giải pháp căn cơ hơn, đó là xây dựng văn hóa số. “Không gian mạng là một môi trường hoàn toàn mới với chúng ta. Chúng ta sống trong thế giới thực nhiều năm rồi mà vẫn còn rất nhiều vấn đề, huống chi là chúng ta mới “di chuyển” qua không gian mạng được cỡ khoảng hơn 20 năm” – Bộ trưởng chia sẻ.

Bộ trưởng cho rằng, cần xây dựng văn hóa ứng xử, cùng với việc đưa vào trong các chương trình đào tạo phổ thông, lồng ghép vào chương trình công nghệ thông tin.

“Bộ TTTT còn hình thành một nền tảng đào tạo kỹ năng số cơ bản cho người dân để tự bảo vệ mình, để tăng sức đề kháng, cũng biết cách ứng xử. Nền tảng này là toàn dân và hiện nay mới ra chưa được một năm nhưng số lượng người vào để học, vào để lấy kỹ năng được khoảng hơn 20 triệu” – Bộ trưởng cho biết.

 Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, câu chuyện không gian mạng hiện nay mới mẻ với khá nhiều người và cũng có nhiều tệ nạn ở trên đó. Cho nên cần đẩy mạnh truyền thông  để  người dân biết được những hiện tượng xấu, như bạo hành, xâm hại trên không gian mạng, để người sử dụng biết cách xử lý và tránh.

NGỌC BÍCH - Ảnh: Cổng thông tin điện tử Quốc hội