Bộ phim “Oppenheimer” của đạo diễn tài danh Christopher Nolan đang được coi là một trong những tác phẩm điện ảnh ấn tượng nhất của năm 2023. Bộ phim tiểu sử dài ba tiếng, vẽ lại “bức tranh lịch sử huy hoàng và xúc động” về cha đẻ của bom nguyên tử J. Robert Oppenheimer đã chính thức khởi chiếu tại Việt Nam từ ngày 11-8-2023.

Lan tỏa khát vọng hòa bình

Được chuyển thể từ sách tiểu sử American Prometheus của hai tác giả Kai Bird và Martin J. Sherwin, bộ phim Oppenheimer kể về cuộc đời của nhà vật lý J. Robert Oppenheimer - người được quân đội Hoa Kỳ giao nhiệm vụ đứng đầu nhóm nghiên cứu và chế tạo quả bom nguyên tử đầu tiên.

Những phức tạp xung quanh Oppenheimer là một trong những bi kịch lớn trong các xung đột căng thẳng giữa khoa học và chính trị đầu thế kỷ XX. Bộ phim được nhìn qua lăng kính của nhà vật lý J. Robert Oppenheimer, từ khi ông không biết rằng thứ vũ khí mà ông tạo ra sau này sẽ cướp đi sinh mạng của rất nhiều người, cho đến khi ông công khai chống lại việc phổ biến vũ khí hạt nhân. Ông đã dày vò và đau khổ khi chứng kiến hậu quả khủng khiếp từ thứ vũ khí do mình tạo ra, và tự gọi mình là “kẻ hủy diệt thế giới”. Sau chiến tranh thế giới thứ 2, Oppenheimer trở thành Chủ tịch của Hội đồng Tư vấn chung thuộc Ủy ban Năng lượng nguyên tử Hoa Kỳ, ông đã sử dụng vị trí đó nhằm vận động cho việc kiểm soát quốc tế về năng lượng hạt nhân, để ngăn chặn phổ biến vũ khí hạt nhân, cũng như một cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân trên thế giới.

Trước thềm lễ kỷ niệm 78 năm ngày hai quả bom nguyên tử được ném xuống thành phố Hiroshima và Nagasaki của Nhât Bản, việc bộ phim này ra mắt như một lời cảnh tỉnh nhân loại về hiểm họa của bom hạt nhân, cũng như lan tỏa khát vọng hòa bình của chính cha đẻ bom hạt nhân: Tiến sĩ J. Robert Oppenheimer.

Matt Damon (trái) và Cillian Murphy trong phim

Nhân vật lịch sử làm “rung chuyển” thế giới

Sau khi hai quả bom nguyên tử A thả xuống Nhật Bản và chấm dứt chiến tranh, Robert Oppenheimer bắt đầu hối hận vì phát minh của mình. Ông nhận ra rằng vũ khí nguyên tử không những ảnh hưởng đặc biệt tới quân sự, mà còn trở thành vấn đề liên quan tới đạo đức. Sự tàn phá của bom nguyên tử lúc phát nổ, ảnh hưởng của bụi phóng xạ khi chất này tỏa rộng, lẫn vào trong không khí rơi xuống đại dương, theo gió bay tới các lục địa xa xôi khiến cho mọi người e ngại về sự tồn vong của nhân loại.

Bộ phim Oppenheimer được quay dưới định dạng IMAX kéo khán giả vào guồng quay nghịch lý về người đàn ông làm “rung chuyển” thế giới, người phải chấp nhận “phá hủy thế giới để có thể cứu lấy nó”. Là một nhà vật lý lỗi lạc, Oppenheimer đã lãnh đạo Dự án Manhattan, nỗ lực bí mật của Hoa Kỳ nhằm phát triển bom nguyên tử trong Thế chiến II, nhưng ông cũng là một nhân vật lịch sử phức tạp gây nhiều tranh cãi. Một người yêu nước trung thành nhưng sau này bị buộc tội là một nguy cơ an ninh. Được ca ngợi là cha đẻ của bom nguyên tử, nhưng bị lên án là kẻ hủy diệt thế giới. Phim tiểu sử về Oppenheimer sẽ khắc họa sống động hơn về tính cách và động cơ của nhân vật này, mà không biện minh cho những sai lầm của ông.

Ngoài ra, chủ đề về bom nguyên tử không phải là thứ dễ dàng khai thác trên màn ảnh. Bộ phim sẽ phải mô tả những tác động khủng khiếp của vụ ném bom, cũng như cuộc chạy đua vũ trang và vũ khí hạt nhân sau đó. Nhà làm phim truyền tải tới khán giả nỗi kinh hoàng và bi kịch của chiến tranh hạt nhân, cũng như niềm hy vọng và trách nhiệm đối với hòa bình.

Emily Blunt thủ vai vợ của Oppenheimer

Với bộ phim này, đạo diễn tài danh Christopher Nolan đã rất thành công trong việc giải thích các khái niệm khoa học và bối cảnh lịch sử đằng sau dự án, cũng như hé mở những tình huống khó xử về đạo đức và luân lý mà Oppenheimer và các đồng nghiệp của ông phải đối mặt. Bộ phim cũng sẽ cân bằng giữa tính chính xác của các sự kiện với kịch tính của câu chuyện mà không đơn giản hóa quá mức hoặc giật gân các sự kiện.

Christopher Nolan đã lựa chọn một diễn viên ngôi sao người Ailen đã từng xuất hiện trong 5 bộ phim trước đó của ông - Cillian Murphy - thủ vai cha đẻ của bom nguyên tử. Nữ diễn viên từng thắng giải Quả Cầu Vàng Emily Blunt thủ vai vợ của Oppenheimer là nhà sinh vật học, thực vật học Kitty Oppenheimer. Chủ nhân tượng vàng Oscar - Matt Damon tham gia với vai diễn Leslie Groves - Giám đốc dự án Manhattan Project và nam diễn viên từng nhận đề cử Oscar - Robert Downey Jr thủ vai Lewis Strauss, Ủy viên sáng lập của Ủy ban Năng lượng Nguyên tử Hoa Kỳ.

Christopher Nolan luôn có các cách để thúc đẩy hiệu ứng thực tế trong phim. Một trong những sự kiện lịch sử quan trọng là “Thử nghiệm Trinity” - vụ thử vũ khí hạt nhân đầu tiên do Lục quân Hoa Kỳ thực hiện trong một phần dự án Manhattan. Nolan đã dựng lên một khu vực thử nghiệm Trinity - vốn là một tòa tháp bằng thép cao 100ft (tương đương 30m) - và một boongke tại Belen, New Mexico.

Đại bản doanh của Dự án Manhattan - Phòng thí nghiệm Quốc gia Los Alamos được ê-kíp làm phim kỳ công đầu tư. Ruth De Jong - thiết kế sản xuất từng giúp tạo nên thành công cho Nope, Us và Manchester by the Sea đã thiết kế nên một mô hình 3D lớn tới mức bộ phận phụ trách phải cất giữ nó tại sân sau của văn phòng. Ê-kíp đã xây dựng phần ngoại thất của Los Alamos tại Ghost Ranch - một khu nghỉ dưỡng diện tích 21.000 mẫu nằm ở phía Bắc của New Mexico. Với mong muốn mọi thứ phải chân thực, Christopher Nolan đã đặt ra cho quay phim và đội ngũ dàn dựng một giới hạn: phải nhất quán với yêu cầu về mặt nghệ thuật mà ông đặt ra cho bộ phim. Không sử dụng hình ảnh tạo ra bằng đồ họa máy tính.

NGÔ HỒNG VÂN