Chiều 8-10, tại Nhà Quốc hội (Hà Nội), Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) khai mạc phiên họp thứ 50. Phiên họp đã xem xét, cho ý kiến về dự án Luật Báo chí (sửa đổi). Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì phiên họp. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành phiên họp. Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân tham dự phiên họp.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu khai mạc phiên họp thứ 50 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Đại diện cho cơ quan soạn thảo dự án Luật Báo chí (sửa đổi) có: Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng; Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ VHTTDL Lê Hải Bình.

Phát biểu khai mạc phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, đây là phiên họp thường kỳ trước khi khai mạc Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV. Theo đó, công tác lập pháp tiếp tục là nhiệm vụ trọng tâm, với thời lượng lớn nhất tại phiên họp này.

Chủ tịch Quốc hội cho biết, UBTVQH xem xét, cho ý kiến về 22 dự án luật, nghị quyết để trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 10; trong đó có nhiều nội dung liên quan trực tiếp đến những lĩnh vực then chốt như hoàn thiện các chính sách thuế, tổ chức bộ máy, quyền con người, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. 

“Cần thực hiện đúng tinh thần mà Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại Đại hội Đảng bộ Quốc hội lần thứ nhất: Công tác lập pháp không chỉ dừng lại ở việc khắc phục chồng chéo, mâu thuẫn, điểm nghẽn, mà còn phải đi trước, mở đường, dẫn dắt cho phát triển của đất nước, khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức lao động, khơi thông mọi nguồn lực cho phát triển” - Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Do đó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các thành viên UBTVQH khi thảo luận cần thể hiện tư duy đổi mới, tầm nhìn dài hạn, tạo khuôn khổ pháp lý đồng bộ, hiện đại, có tính đột phá, tạo động lực và không gian mới cho phát triển đất nước.

Thúc đẩy phát triển kinh tế báo chí; mở rộng hoạt động báo chí trên không gian mạng

Báo cáo nội dung cơ bản của Luật Báo chí (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng cho biết: ngày 16-9-2025, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ VHTTDL đã có tờ trình số 797/TTr-CP trình UBTVQH Dự án Luật Báo chí (sửa đổi).

Luật Báo chí (sửa đổi) được xây dựng nhằm hoàn thiện quy định của pháp luật, để thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng về báo chí, điều chỉnh hoạt động của báo chí kịp thời, phù hợp trong bối cảnh sự phát triển mạnh mẽ, nhanh chóng của khoa học công nghệ của truyền thông hiện đại, khắc phục những hạn chế, bất cập trong quy định của pháp luật về báo chí hiện hành.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, Luật Báo chí (sửa đổi) được xây dựng theo hướng có bố cục hợp lý và được kết cấu có 4 chương, 50 điều (giảm 2 chương, 11 điều so với Luật Báo chí hiện hành), trong đó: Giữ nguyên nội dung 9 điều, sửa đổi nội dung của 38 điều, bổ sung mới 3 điều, lược bỏ 6 điều. Bố cục của Dự thảo Luật như sau: Chương I: Những quy định chung (13 điều); Chương II: Tổ chức báo chí (16 điều); Chương III: Hoạt động báo chí (20 điều); Chương IV: Điều khoản thi hành (1 điều).

Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng trình bày nội dung cơ bản của dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi)

Về nội dung cơ bản và những điểm mới, dự án Luật Báo chí (sửa đổi) đã bám sát 4 nhóm chính sách được thông qua tại Nghị quyết 148 của Chính phủ và những vấn đề phát sinh trong thực tiễn theo chủ trương của Đảng và Nhà nước về sắp xếp tinh gọn bộ máy, trong đó có sắp xếp, tinh gọn cơ quan báo chí, về phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp với 4 nhóm chính sách gồm: Tăng cường công tác quản lý đối với hoạt động báo chí (7 nhóm vấn đề); Nâng cao chất lượng người làm báo, lãnh đạo cơ quan báo chí (5 nội dung); Thúc đẩy phát triển kinh tế báo chí (4 nội dung); Điều chỉnh hoạt động của cơ quan báo chí trên không gian mạng.

“Dự thảo Luật lần này cần phải đảm bảo quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận trên báo chí của công dân đảm bảo các quy định hiện hành của Hiến pháp” – Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh.

Về các nội dung bổ sung, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, có 3 điều mới được thể hiện trong Dự án Luật. Cụ thể, thu hồi giấy phép hoạt động báo chí (Điều 20), dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) quy định các trường hợp thu hồi giấy phép, thẩm quyền thu hồi giấy phép và giao Chính phủ quy định chi tiết; cơ quan báo chí phải chấm dứt hoạt động khi bị thu hồi giấy phép.

Lý do, cơ sở đề xuất bổ sung mới: (1) Quy định quản lý giấy phép hoạt động báo chí chưa đầy đủ (còn thiếu quy định các trường hợp thu hồi giấy phép hoạt động báo chí, chấm dứt hoạt động cơ quan báo chí khi thu hồi giấy phép; (2) Điều 59 Luật Báo chí 2016 quy định hình thức thu hồi giấy phép, song chưa có quy định cụ thể các trường hợp bị thu hồi khi vi phạm; (3) Quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính không có hình thức thu hồi giấy phép, nên chưa có chế tài xử lý mang tính răn đe cao hơn, ngăn chặn triệt để hành vi vi phạm; (4) Dự thảo Luật quy định các trường hợp thu hồi giấy phép hoạt động báo chí, chấm dứt hoạt động khi bị thu hồi giấy phép là cụ thể hóa Chính sách 1 của Đề nghị xây dựng Luật.

Về hoạt động báo chí trên không gian mạng (Điều 30); trách nhiệm của cơ quan báo chí khi mở kênh nội dung trên không gian mạng (Điều 31), Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) quy định các nguyên tắc quản lý hoạt động báo chí trên không gian mạng, trách nhiệm của cơ quan báo chí khi mở kênh nội dung trên không gian mạng, trách nhiệm của cơ quan vận hành nền tảng số báo chí quốc gia; giao Chính phủ quy định chi tiết việc tích hợp hoạt động dịch vụ trực tuyến trên báo chí và việc thực hiện kết nối trực tuyến với hệ thống lưu chiểu của cơ quan quản lý nhà nước về báo chí để phục vụ việc đo kiểm xu hướng thông tin trên không gian mạng theo quy định của Chính phủ.

Lý do, cơ sở đề xuất bổ sung mới: (1) Quy định hiện hành chỉ điều chỉnh các phương thức hoạt động báo chí truyền thống, thiếu quy định về phương thức hoạt động báo chí mới; (2) Các cơ quan báo chí có kênh nội dung trên không gian mạng là một xu thế tất yếu của quá trình chuyển đổi số báo chí để lan tỏa nội dung báo chí đến người đọc, khai thác nguồn thu quảng cáo số; (3) Thực tế đã có nền tảng số báo chí  đăng, phát sản phẩm báo chí của các cơ quan báo chí chưa được thể chế hóa trong Luật; (4) Cơ quan báo chí có hành vi vi phạm tên miền được cấp phép sẽ xử lý theo quy định pháp luật về báo chí, còn hành vi vi phạm về thông tin trên các phương thức hoạt động báo chí mới trên không gian mạng được xử lý theo quy định pháp luật về thông tin điện tử; (5) Chính sách của Nhà nước về phát triển báo chí cũng không áp dụng đối với phương thức hoạt động báo chí mới trên không gian mạng; (6) Dự thảo Luật quy định về hoạt động báo chí trên không gian mạng là cụ thể hóa Chính sách 4 về Đề nghị xây dựng Luật.

Quang cảnh phiên họp

Đối với các vấn đề mới của dự án Luật, Bộ trưởng cho biết: Về những vấn đề Luật giao Chính phủ, bộ, ngành, địa phương quy định để bảo đảm tính linh hoạt, phù hợp với thực tiễn: Dự thảo Luật giao Chính phủ quy định chi tiết tổng số 19 điều, Bộ VHTTDL quy định chi tiết tổng số 6 điều. Bộ VHTTDL dự kiến có 5 Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật và 3 Thông tư của Bộ trưởng Bộ VHTTDL.

Về phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương, có thêm thêm 10 thủ tục hành chính đối với cơ quan báo chí, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp của địa phương được phân cấp cho địa phương quản lý.

Về thủ tục hành chính trong dự thảo Luật, Dự kiến trong quá trình xây dựng Nghị định, Thông tư quy định chi tiết Luật sẽ cắt giảm 20 thủ tục hành chính, theo đó dự thảo Luật còn quy định tổng số 48 thủ tục hành chính; đơn giản hóa, giảm điều kiện, giảm thời gian giải quyết, giảm chi phí tuân thủ thủ tục hành chính.

Về bổ sung quy định về vị trí của báo chí, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, Luật Báo chí (sửa đổi) tiếp tục khẳng định “Báo chí ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là báo chí cách mạng...”, để khẳng định tính lịch sử, tính cách mạng của báo chí, hướng đến xây dựng nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại mà Đại hội Đảng XIII đã đề ra.

Bên cạnh đó, Luật bổ sung Quy định về mô hình hoạt động, quy định mở rộng không gian hoạt động của báo chí trên không gian mạng, cơ chế chính sách để phát triển báo chí, thúc đẩy phát triển kinh tế báo chí trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu thông tin, tuyên truyền trong kỷ nguyên mới.

Các quy định để quản lý chặt chẽ hoạt động báo chí, đảm bảo hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý, gồm: Phân định rõ loại hình báo chí để quy định, quản lý phù hợp; Bổ sung quy định điều kiện cấp giấy phép hoạt động báo chí đối với các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp và giao Chính phủ quy định chi tiết; Quy định cơ chế quản lý chặt chẽ báo chí, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước; Quy định cơ chế quản lý chặt chẽ hoạt động của nhà báo, phóng viên, nâng cao chất lượng đội ngũ người làm báo.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, những vấn đề mới trong dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) được ban hành sẽ mở rộng không gian hoạt động của báo chí trên không gian mạng để định hướng, dẫn dắt thông tin; Hình thành các cơ quan chủ lực lớn, mạnh; thúc đẩy các nguồn lực xã hội cho phát triển báo chí; khắc phục được các bất cập, vướng mắc của Luật Báo chí năm 2016 đã được chỉ ra trong 4 chính sách đề nghị xây dựng Luật; phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương, tạo thuận lợi cho các cơ quan, tổ chức thực hiện pháp luật; nâng cao hiệu lực, hiệu năng, hiệu quả quản lý nhà nước về báo chí, tăng cường quản lý tạp chí, hoạt động của phóng viên, hạn chế tình trạng báo chí nhũng nhiễu doanh nghiệp; nâng cao chất lượng đội ngũ người làm báo.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh báo cáo kết quả thẩm tra dự án Luật Báo chí (sửa đổi)

Hồ sơ dự án Luật Báo chí (sửa đổi) được chuẩn bị công phu, nghiêm túc, cơ bản và đầy đủ theo quy định

Báo cáo kết quả thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, ngày 7-10-2025, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội đã gửi Ban Thường vụ Quốc hội Báo cáo số 1181 thẩm tra dự án Luật Báo chí (sửa đổi).

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh nhấn mạnh, Thường trực Ủy ban cơ bản nhất trí với phạm vi, đối tượng điều chỉnh của dự thảo luật. Hồ sơ dự án Luật Báo chí sửa đổi đã được chuẩn bị công phu, nghiêm túc, cơ bản và đầy đủ theo quy định. Đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện Tờ trình, có đánh giá tác động chính sách và rà soát những văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến dự thảo luật và hướng dẫn thi hành luật.

Về các loại hình báo chí, tại các Khoản 3, 4, 5, 6, Điều 3 dự thảo Luật tiếp tục xác định bốn loại hình báo chí. Đồng thời, dự thảo sửa đổi tên gọi thành: báo chí in, báo chí nói, báo chí hình và báo chí điện tử.

Thường trực Ủy ban cho rằng việc thay đổi cách gọi tên trên cần phải xem xét kỹ lưỡng nhằm bảo đảm tính thống nhất với thuật ngữ chuyên ngành, văn phong phổ quát và không gây nhầm lẫn. Đề nghị nghiên cứu sử dụng các khái niệm: in, phát thanh, truyền hình và điện tử để phù hợp với thực tiễn Việt Nam và quốc tế.

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu quy định phù hợp hơn với các loại hình báo chí, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh chóng của báo chí trong nền kinh tế số.

Về cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện, tại Khoản 6, Điều 16, Thường trực Ủy ban cơ bản nhất trí với việc bổ sung các quy định về cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện. Tuy nhiên, cần tiếp tục nghiên cứu làm rõ nội hàm của cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện và quy định cụ thể hơn ở các văn bản dưới luật; cần làm rõ tiêu chí xác định cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện và cơ chế cấp tài chính của các cơ quan này.

Có ý kiến cho rằng, ngoài sáu cơ quan báo chí được xác định theo Quyết định 362 của Thủ tướng Chính phủ về Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí đến năm 2025, thì cần cân nhắc bổ sung cơ quan báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện ở một số địa phương hoặc một số đơn vị đã xây dựng uy tín, có vị trí nhất định trong hoạt động báo chí.

Về đối tượng cấp giấy phép hoạt động báo chí, ông Nguyễn Đắc Vinh cho biết, hiện nay, hoạt động của các cơ quan báo chí thuộc tổ chức xã hội và tổ chức xã hội nghề nghiệp còn có những bất cập, gây bức xúc cho người dân, doanh nghiệp và khó khăn cho công tác quản lý nhà nước.

Để khắc phục tồn tại, hạn chế này, Thường trực Ủy ban nhất trí với cơ quan chủ trì soạn thảo (Chính phủ) quy định các điều kiện cụ thể đối với tổ chức chính trị, xã hội, nghề nghiệp, tổ chức xã hội khi đề nghị cấp giấy phép và duy trì hoạt động tại Điều 17. Đồng thời, trong quá trình soạn thảo văn bản hướng dẫn, đề nghị cơ quan chủ trì nghiên cứu về quy định cụ thể theo tinh thần của Đảng để phù hợp hơn với thực tiễn.

Về các nội dung liên quan đến kinh tế báo chí, Thường trực Ủy ban nhất trí với các quy định nhằm tạo điều kiện cho các cơ quan báo chí có thêm nguồn thu, tăng thêm tài chính để bảo đảm và nâng cao chất lượng hoạt động, như trong dự thảo luật.

Tuy nhiên, cần tiếp tục nghiên cứu bổ sung làm rõ hơn khái niệm kinh tế báo chí và các quy định liên quan đến đầu tư công, cơ chế tự chủ. Cần làm rõ quy định về nguồn thu từ hoạt động kinh doanh, hoạt động kinh doanh dịch vụ liên kết của cơ quan báo chí và các đơn vị trực thuộc cơ quan báo chí.

Ông Nguyễn Đắc Vinh nêu rõ, tại điểm c, Khoản 2 quy định cơ quan báo chí sử dụng tài sản công, để thực hiện liên kết phải thực hiện theo quy định pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công.

Các đại biểu tham dự phiên họp

Về hoạt động báo chí trên không gian mạng, Thường trực Ủy ban đề nghị nghiên cứu bổ sung một số nội dung: Bổ sung các quy định nhằm thúc đẩy hoạt động của cơ quan báo chí trên không gian mạng, như đề án hoạt động, cách thức tổ chức, các biện pháp quản lý của Nhà nước đối với hoạt động báo chí trên không gian mạng; Quy định trách nhiệm của các nền tảng xuyên biên giới trong việc phối hợp với các cơ quan báo chí ngăn chặn, gỡ bỏ thông tin xấu, độc; Vấn đề đào tạo, bồi dưỡng nhân lực chất lượng cao để thực hiện xuất bản báo chí trên không gian mạng; Bổ sung quy định về trách nhiệm pháp lý của các nền tảng xã hội nước ngoài trong trường hợp kênh nội dung trên không gian mạng của cơ quan báo chí bị xâm nhập, truyền thông tin và có nội dung vi phạm pháp luật; Làm rõ việc xử lý triệt để khi nội dung vi phạm xuất hiện; Nghiên cứu có quy định nguyên tắc về cơ chế thực hiện thỏa thuận trách nhiệm của cơ quan báo chí và cơ quan chức năng liên quan trong việc bảo đảm quyền tác giả, quyền liên quan tới tác phẩm báo chí trên không gian mạng; Cần bảo đảm quyền định danh pháp lý của cơ quan báo chí đối với tác phẩm báo chí có sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI).

Về quy định Tạp chí khoa học (Khoản 6, Điều 3, Khoản 3, 5, 16 và 2), đa số ý kiến nhất trí với quy định của dự thảo luật, theo đó đưa Tạp chí khoa học vào đối tượng điều chỉnh này. Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị xem xét bản chất thực chất của loại tạp chí này và theo kinh nghiệm của quốc tế, không nên đưa Tạp chí khoa học vào đối tượng điều chỉnh này.

Về chuyển đổi số trong hoạt động báo chí, ông Nguyễn Đắc Vinh nhấn mạnh, cần tiếp tục hoàn thiện, bổ sung các quy định theo hướng tạo ra hành lang pháp lý. Cần có cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển các đề án chuyển đổi số trong nước, phân phối nội dung, thông tin báo chí...

NGỌC BÍCH - Ảnh: Cổng thông tin điện tử Quốc hội