Tối ngày 26-8, tại Trung tâm Nghệ thuật Âu Cơ, đã diễn ra lễ Bế mạc và trao giải “Cuộc thi Tài năng Múa Rối toàn quốc - 2022”, “Cuộc thi Tài năng Múa toàn quốc - 2023” và “Cuộc thi Tài năng Diễn viên Kịch nói toàn quốc - 2023”.

Các cuộc thi do Bộ VHTTDL phối hợp với UBND thành phố Hà Nội, giao Cục Nghệ thuật biểu diễn chủ trì, cùng với Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam, Hội Nghệ sĩ Múa Việt Nam, Sở VHTT thành phố Hà Nội, Nhà hát Ca Múa Nhạc Việt Nam, Nhà hát Múa Rối Việt Nam, Nhà hát Tuổi trẻ và các cơ quan, đơn vị có liên quan tổ chức.

Thứ trưởng Bộ VHTTDL Tạ Quang Đông phát biểu tại lễ bế mạc và trao giải các cuộc thi

Tham dự buổi Lễ có: Thứ trưởng Bộ VHTTDL, Trưởng Ban chỉ đạo các Cuộc thi, PGS, TS Tạ Quang Đông; Vụ trưởng Vụ Văn hóa Văn nghệ, Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Minh Nhựt; Phó Chủ tịch chuyên trách Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam, NSND Vương Duy Biên; Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam, NSND Trịnh Thúy Mùi; Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Múa Việt Nam, NSND Phạm Anh Phương; Quyền Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn, thành viên Ban Chỉ đạo, NSƯT Trần Ly Ly; Phó Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn, Trưởng Ban Tổ chức các cuộc thi Trần Hương Dương; Phó Cục trưởng Cục công tác chính trị nội bộ (A03) Đại tá Nguyễn Huy Khích; Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Đồng Nai Lê Thị Ngọc Loan; Phó Giám đốc Sở VHTT thành phố Hà Nội Phạm Thị Mỹ Hoa…

Phát biểu tại Lễ Bế mạc, Thứ trưởng Bộ VHTTDL, PGS, TS Tạ Quang Đông, cho biết: “Trải qua 6 ngày đêm biểu diễn tranh tài, các nghệ sĩ, diễn viên đã mang đến cho khá giả Thủ đô nói riêng, khán giả các nước nói chung nhiều cảm xúc, cái nhìn đa sắc màu, hàm chứa trong đó nhiều giá trị lịch sử, văn hóa quý báu của dân tộc và tinh hoa văn hóa của nhân loại từ những sản phẩm nghệ thuật đặc sắc, độc đáo của nền nghệ thuật biểu diễn Việt Nam.

Thứ trưởng Tạ Quang Đông nhấn mạnh, đây là những cuộc thi rất quan trọng, cần thiết cho sự phát triển của mỗi loại hình nghệ thuật. Với gần 200 tiết mục, trích đoạn, tiểu phẩm và phần biểu diễn của gần 140 diễn viên đăng ký tham gia tranh tài tại 3 Cuộc thi tìm kiếm tài năng nghệ thuật chuyên nghiệp lần này có nhiều tiết mục, trích đoạn, tiểu phẩm và phần biểu diễn đặc sắc; Các tác phẩm khắc họa sâu sắc về đời sống văn hóa tinh thần, phong tục tập quán và sự tinh tế trong văn hóa nghệ thuật. Đã xuất hiện nhiều nghệ sĩ, diễn viên tài năng đạt trình độ cao về kỹ thuật biểu diễn và kỹ năng diễn xuất. Nhiều tiết mục đã có sự tìm tòi các phương thức thể hiện mới đã đạt được vẻ đẹp, tính kỹ thuật của tiết mục, đảm bảo đúng phong cách, giữ được hồn cốt của loại hình nghệ thuật mà thí sinh dự thi. Nhiều tiết mục có được bố cục hoàn chỉnh, logic về ý tưởng đã thực sự chinh phục được ban giám khảo và khán giả. Tôi đề nghị lãnh đạo các Nhà hát, các đoàn nghệ thuật, các cơ sở đào tạo tiếp tục đầu tư nâng cấp các tiết mục biểu diễn, bồi dưỡng, tạo điều kiện cho các diễn viên tiếp tục những sáng tạo của mình để chinh phục những đỉnh cao mới trên con đường phát triển tài năng.

Các đại biểu tham dự tại buổi lễ

“Bên cạnh thành công cuộc thi, chúng ta vẫn cần nhìn lại để xác định những hướng phát triển của từng loại hình phù hợp với tình hình mới. Một mặt giữ được hồn cốt của mỗi loại hình, mặt khác có sự tiếp biến phát triển theo xu hướng của xã hội và hội nhập quốc tế. Các đơn vị nghệ thuật, các nhà hát có nghệ sĩ, diễn viên dự thi cần tiếp tục quan tâm, đầu tư kỹ lưỡng cả về con người và vật chất cho các phần thi. Đặc biệt phải xử lý tốt hơn nữa các vấn đề liên quan tới chuyên môn, từ việc chọn vai diễn, chọn tác phẩm, chọn người dàn dựng cho đến phần âm nhạc, trang phục, ánh sáng. Tránh tình trạng trao vai diễn quá khó so với khả năng của diễn viên hoặc chưa xác định đúng thể loại dự thi. Nhiều diễn viên có tố chất tốt nhưng chưa có đất diễn làm tiết mục chưa có sức thuyết phục, chưa thể hiện được hết khả năng của mình. Đối với các cuộc thi đòi hỏi có nhiều bài thi, các thí sinh cần có sự tính toán kỹ để có được trình độ đồng đều của cả 2 tác phẩm” – Thứ trưởng Tạ Quang Đông nêu rõ.

Thay mặt Hội đồng Giám khảo, NSND Vương Duy Biên, Chủ tịch Hội đồng Giám khảo Cuộc thi Tài năng Múa Rối toàn quốc - 2022 đánh giá tổng kết: Qua cuộc thi lần này đã hé lộ những tài năng, mặc dù có muôn vàn những khó khăn nhưng sự say mê với sự miệt mài trong sáng tạo của nghệ sĩ, diễn viên đã thể hiện tốt, đặc biệt có những nghệ sĩ rất trẻ. Mong rằng tài năng nghệ thuật múa rối sẽ là một cú hích để nhiều nghệ sĩ đầu quân cho loại hình này.

Ban Giám khảo trao giải Nhất cho các nghệ sĩ đoạt giải tại Cuộc thi Tài năng Múa Rối toàn quốc -2022

Múa rối hiện nay có nhiều thể loại, ngoài thể hiện giọng thoại biểu cảm thuần thục thì người biểu diễn múa rối rất vất vả, nếu có sự quan tâm, đầu tư thì mới phát triển được. Tôi xin lưu ý với các nghệ sĩ một điều chúng ta phải luôn say mê, luôn luôn phải tìm cách sáng tạo điều khiển hiệu quả nhất, cá tính nhân vật để đọng lại ấn tượng với người xem”.

Thay mặt Hội đồng Giám khảo, NSND Phạm Anh Phương, Chủ tịch Hội đồng Giám khảo Cuộc thi Tài năng Múa toàn quốc - 2023 đánh giá: “Bảng A: Múa Cổ điển châu Âu và Neo Classic. Nhìn chung, chất lượng thí sinh ở bảng này khá tốt. Các thí sinh đã thể hiện sự tinh tế, điêu luyện trong kỹ thuật và phong cách, cùng sự tự tin thể hiện vai diễn của mình. Đồng thời, thấy rõ được bước tiến mới trong sự tiếp cận quy chuẩn hàn lâm của ngôn ngữ múa ballet cổ điển. Các thí sinh ở bảng A đã cho thấy họ là những hạt giống tích cực cho sự phát triển ballet Việt Nam trong tương lai. Ở bảng B: Múa Đương đại, có sự đa dạng của nhiều xu hướng ngôn ngữ. Các thí sinh đã biểu lộ được sự giải phóng của cơ thể, sự khoáng đạt, tự do trong thể hiện ngôn ngữ của dòng múa này. Tuy nhiên, cần nâng cao hơn nữa tính chuyên nghiệp trong sáng tạo và biểu diễn, tránh hiện tượng phát triển ngôn ngữ múa một cách tự do, vô lối và thiếu tính thẩm mỹ. Nhìn chung, các thí sinh ở dòng ngôn ngữ này cũng thể hiện được tính tích cực trong cách tiếp nhận múa đương đại thế giới đưa vào đời sống nghệ thuật múa Việt Nam hôm nay.

Bảng C: Múa Dân gian dân tộc, múa Dân gian đương đại và múa Truyền thống. Chúng tôi thấy rằng, từ góc độ về bản sắc văn hóa múa các dân tộc Việt Nam, các thí sinh đã biểu lộ khá tốt sự tinh tế trong cách vận dụng các chất liệu Múa dân gian nhằm thể hiện được những sắc thái đặc trưng của mỗi dân tộc. Tuy nhiên, cũng cần phải tiết chế những kỹ thuật, kỹ xảo cá nhân không xuất phát từ yêu cầu của nội dung tác phẩm đặt ra, khiến vô tình làm mất đi những giá trị bản sắc múa dân tộc.

Ban tổ chức trao giải Nhất cho các nghệ sĩ tại Cuộc thi Tài năng Múa toàn quốc - 2023

Tổng quan chung, cả 3 bảng đã thể hiện sự phát triển tích cực về mặt kỹ thuật, phong cách biểu diễn múa, cũng như truyền đạt được tư tưởng, nội dung tác phẩm đến với khán giả. Nhiều thí sinh đã biểu lộ được tố chất tài năng và tỏa sáng trong cuộc thi. Vẻ đẹp của tạo hình múa cùng sự chuyển động uyển chuyển của luật động múa đã được khai thác khá tốt qua mỗi tác phẩm, đem đến cho công chúng những dấu ấn riêng biệt và cảm xúc tươi mới. Điều đó cho thấy các thí sinh đã tiếp cận được tính chuyên nghiệp, thể hiện khá nhuần nhuyễn, phong cách chuẩn mực của từng thể loại múa trong cuộc thi.

Thay mặt Hội đồng Giám khảo, PGS, TS Phan Trọng Thành, Chủ tịch Hội đồng Giám khảo Cuộc  thi Tài năng Diễn viên Kịch nói toàn quốc - 2023 đánh giá: Cuộc thi Tài năng Diễn viên Kịch nói toàn quốc – 2023 có đặc điểm khác biệt với các cuộc thi Tài năng trước đây đó là sự mở rộng lứa tuổi từ 18 tuổi đến 45 tuổi. Đây là điều khích lệ lớn cho nhiều diễn viên làm nghề lâu năm vì điều kiện khách quan cũng như chủ quan mà chưa có điều kiện thể hiện những vai diễn kịch đã trăn trở và yêu thích. Diễn viên cao tuổi nhất sinh năm 1978.

Ban Giám khảo chúng tôi cảm nhận được ánh mắt vui mừng của nhiều nghệ sĩ lớn tuổi đã nhiều năm cống hiến cho nghệ thuật mà chưa có cơ hội thể hiện hết tài năng của mình.

Bao nhiêu năm qua với cuộc sống mưu sinh gian truân vất vả, thu nhập thấp từ nghề nhưng những người nghệ sĩ này vẫn không bỏ nghề. Thậm chí trong họ có những người chưa được giải thưởng nào để khích lệ đời sống tinh thần. Ban Giám khảo chúng tôi bày tỏ sự cảm phục.

Một đặc điểm quan trọng nữa cần bàn đến trong cuộc thi này. Đó là việc các tỉnh, thành đã nhập cơ học các loại hình nghệ thuật khác nhau trong một Trung tâm văn hóa, dẫn đến nhiều diễn viên hiện diện trong Cuộc thi Tài năng Diễn viên Kịch nói toàn quốc – 2023 có xuất phát điểm là ca sĩ chuyên nghiệp, diễn viên chuyên nghiệp của các loại hình nghệ thuật truyền thống như Tuồng, Chèo. Chúng tôi biết đây là việc khó khăn vô cùng khi các nghệ sĩ phải thay đổi niềm yêu thích nghề đã chọn lựa, thay đổi tư duy nhận thức về xây dựng hình tượng nhân vật của mình, thay đổi cả những kỹ năng nghề đã được rèn luyện nhiều năm để chuyển sang học tập một ngành nghệ thuật khác hoàn toàn, thậm chí rất khác biệt về phương thức trình diễn - đó là kịch nói. Để tương thích với sự biến đổi lớn này không thể một sớm một chiều được.

Ban tổ chức trao giải cho các nghệ sĩ đoạt giải tại Cuộc thi Tài năng Diễn viên Kịch nói toàn quốc - 2023

Trong đợt thi này Ban Giám khảo đã rất vui mừng nhận thấy một số nghệ sĩ tài năng của các loại hình nghệ thuật khác đã có sự thay đổi khác biệt khi tham gia diễn những vai kịch đó. Tuy nhiên, các nghệ sĩ vẫn còn loay hoay chưa thoát được khỏi ngành nghề cũ. Vì mục đích sáng tạo nghệ thuật chân chính, sự cố gắng lớn lao của các nghệ sĩ trong việc thay đổi mình thật đáng nể phục”.

Kết quả, BTC trao 7 Giải Nhất, 14 Giải Nhì cho Cuộc thi Tài năng Diễn viên Kịch nói toàn quốc - 2023; 2 Giải Nhất và 5 Giải Nhì cho Cuộc thi Tài năng Múa Rối toàn quốc -2022; 5 Giải Nhất và 17 Giải Nhì cho Cuộc thi Tài năng Múa toàn quốc - 2023.

NGỌC BÍCH - Ảnh: BTC