Ngày 19-10 tại Nhà Văn hóa Thanh niên TP.HCM, trong khuôn khổ chuỗi hoạt động Những ngày văn học nghệ thuật TP.HCM đã diễn ra chương trình gặp gỡ, giao lưu với GS, TS, nhà văn Trình Quang Phú về tác phẩm truyện ký “Theo dấu chân Người”.

Đại tá Nguyễn Mạnh Cương (bên trái), GS Trình Quang Phú (giữa) và đại tá Trần Thế Tuyển giao lưu tại chương trình

GS, TS, nhà văn Trình Quang Phú năm nay đã 85 tuổi, tại chương trình giao lưu, ông đúc kết rằng, viết về Bác Hồ là một thử thách lớn với ba khó khăn chính. Thứ nhất, mỗi người Việt đều có hình ảnh riêng về Bác, nên người viết phải thể hiện sao cho ai cũng thấy đó là Bác Hồ của mình - gần gũi mà vẫn đáng học hỏi. Thứ hai, tư liệu về Bác rất nhiều nhưng không thống nhất, đòi hỏi chọn lọc kỹ lưỡng từ hàng ngàn trang tài liệu mật và nhiều nguồn khác. Thứ ba, Bác là một huyền thoại nên không cần hư cấu, chỉ cần viết đúng đã đủ hấp dẫn. Muốn làm được điều đó, ông phải nhập vai, hiểu sâu ngôn ngữ, cách nói và đặc biệt là tư tưởng yêu nước, vì dân của Bác.

“Vậy làm sao để cân bằng giữa sử liệu và tính lãng mạn của truyện ký? Viết về cuộc đời Bác là một công việc lớn, không thể viết hết trong hàng vạn trang. Vì vậy, tôi chọn lọc những khoảnh khắc đặc biệt nhất, làm nổi bật những giá trị quan trọng. Tôi cũng chú ý đến hình ảnh “người thanh niên Nguyễn Tất Thành”, để làm mềm hóa hình ảnh của Bác”- GS Trình Quang Phú cho biết.

Truyện ký Theo dấu chân Người dày 570 trang (Nxb Hội Nhà văn ấn hành) ra mắt nhân kỷ niệm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 năm 2024. Nội dung tái hiện sinh động hành trình 30 năm bôn ba tìm đường cứu nước của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc (1911-1941), kết hợp hài hòa giữa ngôn ngữ văn học và tư liệu lịch sử xác thực mà tác giả thu thập qua nhiều chuyến đi thực tế tại Pháp, Anh, Mỹ, Nga, Hồng Kông… Đến nay Theo dấu chân Người đã tái bản lần thứ 9 và có 14.000 bản đến tay độc giả. Trong đó lần tái bản thứ 9, tác phẩm dịch sang tiếng Anh, in 1.000 bản. Tác giả ấp ủ sẽ dịch sang tiếng Nga, Pháp, Trung Quốc để tác phẩm đến được với độc giả trên toàn cầu.

Đông đảo độc giả trẻ tham dự chương trình

“Có thể nói, với người viết như chúng tôi không gì hạnh phúc hơn khi tác phẩm được công chúng tiếp nhận. Tôi hạnh phúc khi tác phẩm ra mắt hơn một năm mà đã có 9 lần tái bản. Tuy nhiên, tôi càng hạnh phúc lớn hơn khi thấy được tình yêu bao la của mọi người với Bác Hồ, nhất là các bạn trẻ. Một sự khát khao muốn tìm hiểu về Bác Hồ, hạnh phúc lớn với nhà văn chúng tôi”- GS Trình Quang Phú bày tỏ.

GS Trình Quang Phú kể, truyện ký Theo dấu chân Người được nguyên Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên khởi thảo chương đầu nhân kỷ niệm 100 năm Bác Hồ đến Liên Xô (30/6/1923 - 30/6/2023). Bác Hồ đi vòng quanh thế giới trong 30 năm thì ông cũng mất gần 28 năm - đi qua hơn 20 quốc gia từng in dấu chân Người để nghiên cứu và thực hiện truyện ký này. Trước đây, khi làm công tác ngoại giao, tình báo, mỗi chuyến đi, ông tiếp cận một ít. Nhưng khi chuẩn bị chấp bút thì ông quyết tâm phải trở lại lần nữa những nơi dù chỉ còn là di tích, lưu dấu mờ nhạt trên hành trình cứu nước của Người. May mắn là tất cả các tài liệu mật của Pháp về Bác Hồ đã được giải mật, giúp ông có được nguồn tư liệu dồi dào để đưa vào tác phẩm... Dành trọn tâm huyết cho hành trình tìm lại dấu chân Người từ bến Nhà Rồng năm xưa. Cuốn sách là nén tâm hương ông thành kính tưởng nhớ và tri ân vị lãnh tụ kính yêu đã hiến trọn đời mình cho độc lập, tự do của dân tộc.

Tại chương trình giao lưu, nhiều bạn trẻ là học sinh của các trường THCS, THPT và sinh viên các trường cao đẳng, đại học... đã bày tỏ cảm nghĩ, cảm xúc của mình khi đọc Theo dấu chân Người và thấy cảm phục Bác Hồ vì lòng dũng cảm, dám nghĩ dám làm, một mình ra đi tìm đường cứu nước.

GS Trình Quang Phú ký tặng sách cho độc giả

Nhà văn Trịnh Bích Ngân - Chủ tịch Hội Nhà văn TP.HCM nhấn mạnh, truyện ký Theo dấu chân Người vinh dự được giải Nhất lĩnh vực văn học trong Cuộc vận động sáng tác “TP.HCM - 50 năm tự hào bản anh hùng ca”, cho thấy tác phẩm không chỉ kể lại hành trình viết sách, mà còn giúp độc giả hiểu thêm về những tư liệu quý giá được tác giả sưu tầm suốt nhiều năm, mang đến cho bạn đọc góc nhìn sâu sắc về cuộc đời, sự nghiệp và nhân cách vĩ đại của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Khách mời tham dự chương trình giao lưu, đại tá - nhà văn, nhà báo Trần Thế Tuyển cho biết GS, TS, nhà văn Trình Quang Phú là đại tá an ninh và cũng là lính Bộ đội Cụ Hồ, đi suốt dọc dài cuộc kháng chiến giành độc lập mà nay vẫn như “dòng sông cuộn chảy”. Vì giáo sư xuất thân từ gia đình cách mạng, trải qua nhiều khắc nghiệt của cuộc kháng chiến mà vẫn trọn vẹn trở về và ghi chép. Sau giải phóng đến nay, ông vẫn miệt mài với cuộc đời cách mạng của mình. Nhà báo Trần Thế Tuyển cho rằng Trình Quang Phú là một trong những người Việt Nam viết về Bác Hồ nhiều nhất và thành công nhất.

Theo ông, nhà văn đã lan tỏa hình ảnh đẹp về Bác Hồ, giúp độc giả hiểu rõ hơn về những giá trị cao đẹp mà Bác đại diện. Một trong những bí quyết thành công của GS, TS, nhà văn Trình Quang Phú là sự kết hợp giữa tài năng văn học và tư duy khoa học.

Bà Huỳnh Thị Kim Hương- phu nhân của GS Trình Quang Phú tại chương trình giao lưu

“Với thế hệ chúng tôi, là những người đàn em của giáo sư, chúng tôi luôn ngưỡng mộ sức lao động nghệ thuật không ngừng nghỉ của ông, dù giáo sư đã 85 tuổi. Chúng tôi cảm thấy rất may mắn khi được học hỏi và truyền cảm hứng từ những tác phẩm của ông” - Nhà báo Trần Thế Tuyển bày tỏ.

Truyện ký Theo dấu chân Người là tác phẩm thứ 6 mà GS, TS, nhà văn Trình Quang Phú viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trong hơn nửa thế kỷ qua các tác phẩm viết về Bác Hồ của ông đã được tái bản nhiều lần như Miền Nam trong trái tim Người, Người là niềm tin, Đường Bác Hồ đi cứu nước (tái bản 17 lần), Theo Bác Hồ đi kháng chiến (tái bản 17 lần), Từ Làng Sen đến Bến Nhà Rồng (tái bản 22 lần)...

Bà Huỳnh Thị Kim Hương - phu nhân của ông kể, GS có niềm say mê viết về Bác Hồ và viết bằng tư liệu có sẵn trong đầu qua hàng chục năm nghiên cứu, tìm hiểu. Khi ông ngồi viết sách, không thứ gì có thể làm ông phân tâm... Đại tá Nguyễn Mạnh Cương- Trưởng ban đại diện Nxb Quân đội nhân dân tại TP.HCM cho biết, sau cuốn Theo dấu chân Người, ông đang ấp ủ cuốn sách Người đi muôn trùng non nước viết về Bác Hồ, dày khoảng 500 trang, dự kiến ra mắt cuối năm 2025.

XUÂN HƯỚNG, LÊ HỒNG - Ảnh: BTC