Ngày 15-2-2023, Nhà hát Kịch Việt Nam chính thức khởi công vở diễn Người đi dép cao su, tác phẩm nằm trong chuỗi các hoạt động Kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Algeria.

Tham dự buổi lễ, có Đại sứ Algeria tại Việt Nam - ngài Abdelhamid Boubazine, Đại sứ Palestin tại Việt Nam - ngài Saadi Salama cùng đại diện Ban Tuyên giáo Trung ương, Cục Hợp tác quốc tế của Bộ VHTTDL...

Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Algeria tại Việt Nam và Lãnh đạo Nhà hát Kịch Việt Nam trao kịch bản cho các diễn viên tham giả vở diễn

Việt Nam và Algeria là hai quốc gia thuộc hai châu lục khác nhau nhưng có mối  quan hệ hữu nghị từ lâu đời và có truyền thống lịch sử. Tuy cách xa nhau về khoảng cách địa lý nhưng hai đất nước có nhiều điểm tương đồng, đặc biệt trong công cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, thoát khỏi ách đô hộ thực dân và tiến tới nền độc lập thống nhất. Năm 1962, hai nước chính thức thiết lập mối quan hệ ngoại giao, từ đó đến nay, trải qua 60 năm thiết lập và củng cố, mối quan hệ giữa hai quốc gia ngày càng được mở rộng thông qua sự hợp tác trên nhiều lĩnh vực như chính trị, kinh tế, văn hóa và xã hội.

Tháng 4-2021, Đại sức đặc mệnh toàn quyền Algeria tại Việt Nam đến thăm và làm việc với Ban Lãnh đạo Nhà hát Kịch Việt Nam, từ đây, một chương trình giao lưu văn hóa góp phần gắn kết tình hữu nghị giữa hai quốc gia chính thức được họp bàn, trao đổi. Cũng nhân dịp này, Đại sứ đã trao tặng Nhà hát Kịch Việt Nam tác phẩm kịch thơ Người đi dép cao su của tác giả nổi tiếng người Algeria - Kateb Yacine, và mong muốn Nhà hát Kịch Việt Nam sẽ phối hợp dàn dựng vở kịch này nhân kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Algeria.

Trang bìa tác phẩm "Người đi dép cao su" do GS Phùng Văn Tửu dịch và giới thiệu

Kateb Yacine là nhà văn Algieria (1929-1989) sống nhiều năm ở Pháp, ông là người sáng tác thơ, viết tiểu thuyết và kịch. Năm 1967, Kateb Yacine đến Việt Nam, những điều tai nghe mắt thấy về Chủ tịch Hồ Chí Minh, về cuộc kháng chiến chống Mỹ ác liệt trên đất nước Việt Nam đã thôi thúc ông tìm hiểu lịch sử, con người Việt Nam và vị lãnh tụ kính yêu. Chính bởi tình yêu, sự kính trọng đối với dân tộc Việt Nam và lãnh tụ Hồ Chí Minh đã truyền cảm hứng sáng tạo cho nhà văn. Kịch thơ Người đi dép cao su ra đời và đã thành công trên nhiều sân khấu thế giới trong những năm đầu thập niên 70, nhưng chưa được dàn dựng, công chiếu ở Việt Nam. Tập thơ gồm 8 hồi, khoảng 150 nhân vật có lời thoại. Nội dung vở kịch trải dài theo trật tự thời gian của tiến trình lịch sử đất nước Việt Nam, từ cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, trải qua các cuộc đấu tranh gìn giữ đất nước qua các thời kỳ, đến khi Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời năm 1969. Đan kết vào trục chính ấy là các hành động kịch diễn ra ở các nước như: Pháp, Mỹ, Trung Hoa…

Tác phẩm là một cuộc trình diễn lịch sử đấu tranh của dân tộc Việt Nam bằng nghệ thuật sân khấu. Tinh hoa của quá trình phát triển lịch sử dân tộc Việt Nam được khắc họa vô cùng độc đáo qua nhiều tuyến nhân vật trong tác phẩm, đặc biệt là hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu.

Đại sứ Algeria tại Việt Nam phát biểu về tác giả Kateb Yacine và tác phẩm "Người đi dép cao su"

Đây không chỉ là một tác phẩm lên án chiến tranh, mà còn truyền tải một tư tưởng triết học. Đại sứ Algeria tại Việt Nam - ngài Abdelhamid Boubazine cho biết: “Trong tác phẩm này, nhân dân Việt Nam đang tiến hành cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc. Họ hiện diện một cách rất sống động. Họ đứng lên chiến đấu quả cảm và anh hùng. Kateb Yacine thực sự thể hiện nỗi thống khổ mà người dân Việt Nam đang phải chịu đựng, cùng lòng can đảm, những câu chuyện lịch sử và nỗi đau giằng xé của họ, sự vĩ đại, huy hoàng và cả điểm yếu của họ. Từ đó nói lên rằng ông đã thực hiện rất nhiều công trình nghiên cứu nghiêm túc, hàng loạt các tài liệu lịch sử, tên người, địa danh, sự kiện và sau đó tất cả đều được thể hiện thông qua sự chọn lọc khắt khe từng câu từ của Kateb Yacine”.

Bản nguyên tác Người đi dép cao su có 1.800 lời thoại, vở kịch rất khó để dàn dựng nếu theo nguyên tác. Vì vậy, TS, NSƯT Lê Mạnh Hùng đã gia công biên tập lại ngắn gọn, súc tích, với mong muốn “khắc họa một phần nhỏ không gian lịch sử dân tộc, với những chặng đường đấu tranh giành độc lập dưới góc nhìn của một nhà văn người nước ngoài. Tuy nhiên, vở diễn vẫn giữ được không gian kịch đồ sộ với hình tượng Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh, để khán giả có thể cảm nhận được nội dung xuyên suốt vở kịch”.

NSƯT Xuân Bắc - Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam phát biểu khai mạc lễ khởi công vở diễn

NSƯT Xuân Bắc - Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam chia sẻ: “Nhìn một cách tổng quan và sâu rộng, Người đi dép cao su của tác giả nổi tiếng người Algeria Kateb Yacine, không đơn thuần chỉ là một tác phẩm kịch thơ ca ngợi hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, mà như một bản trường ca, khắc họa một cách vô cùng sống động về đất nước và con người Việt Nam qua những thời kỳ lịch sử, cũng như ca ngợi tinh thần chiến đấu kiên cường, anh dũng để bảo vệ và giữ vững nền độc lập hôm qua, hôm nay và mai sau”.

Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam khẳng định: “Khởi công dàn dựng vở diễn Người đi dép cao su là cột mốc đánh dấu sự hợp tác tuyệt vời giữa Nhà hát Kịch Việt Nam và Đại sứ quán Algeria tại Việt Nam trong việc dàn dựng tác phẩm sân khấu, góp phần thúc đẩy quan hệ ngoại giao giữa hai nước Việt Nam - Algeria trên phương diện nghệ thuật, giúp gắn bó, nâng cao đời sống tinh thần cũng như đưa kịch nói Việt Nam đến gần hơn với khán giả yêu mến nghệ thuật sân khấu trên toàn thế giới”.

Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế Bộ VHTTDL Nguyễn Phương Hòa kỳ vọng về sự thành công của vở diễn

Bà Nguyễn Phương Hòa - Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế Bộ VHTTDL kỳ vọng, vở diễn sẽ được dàn dựng thành công, đi vào lòng công chúng, không chỉ ở Việt Nam mà còn có thể tham dự liên hoan sân khấu quốc tế. Đây là món quà hết sức ý nghĩa dành cho công chúng Việt Nam, và vun đắp thêm tình hữu nghị giữa hai quốc gia Việt Nam và Algeria.

Ra mắt êkíp thực hiện vở diễn

Êkíp sáng tạo gồm: Tác giả: Kateb Yacine; Biên tập và Đạo diễn: TS NSƯT Lê Mạnh Hùng; Trợ lý đạo diễn: NSƯT Bùi Phương Nga; Họa sĩ: NSƯT Doãn Bằng; Chọn nhạc: NSƯT Hoàng Lâm Tùng; Biên đạo múa: NSND Kiều Lê; Hướng dẫn thanh nhạc: Ths Huyền Nga; Chỉ đạo nghệ thuật: Giám đốc, NSƯT Xuân Bắc cùng các diễn viên của Nhà hát Kịch Việt Nam. Đặc biệt, vai chính Bác Hồ được giao cho hai diễn viên: Lê Quang Đạo (đóng vai Bác Hồ thời trẻ) và Nguyễn Minh Hải (đóng vai Bác Hồ thời trung niên).

LIÊN HƯƠNG