Sáng 29-10, trong khuôn khổ Hội chợ mùa Thu 2025 đang diễn ra tại Trung tâm Triển lãm Việt Nam (VEC), giữa không gian ngập sắc màu hàng hóa và dòng người tấp nập, sân khấu nghệ thuật truyền thống bất ngờ trở thành điểm dừng chân đầy cảm xúc. Từ tiếng trống chèo ngân vang, câu vọng cổ ngọt ngào đến những động tác dứt khoát của tuồng cổ, tất cả hòa quyện vào nhịp sống hiện đại, tạo nên một “không gian mềm” của văn hóa giữa lòng thương mại.

Tiết mục của Đoàn nghệ sĩ đến từ Nhà hát Sân khấu truyền thống Quốc gia Việt Nam thu hút đông đảo khán giả đến thưởng thức

Không chỉ dừng ở biểu diễn phục vụ khán giả, lần đầu tiên nghệ thuật truyền thống thực sự “bước ra” khỏi ranh giới của nhà hát, đến gần hơn với thị trường, với công chúng và với doanh nghiệp. Sáng cùng ngày, buổi lễ ký kết hợp tác biểu diễn giữa Nhà hát Múa rối Việt Nam với Công ty TNHH The Stage Việt Nam và Công ty Cổ phần Tập đoàn HTD đã được tổ chức ngay tại khuôn viên hội chợ, dưới sự chứng kiến của Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hồ An Phong. Sự kiện đánh dấu một bước đi quan trọng trong hành trình đưa nghệ thuật truyền thống hòa nhập vào không gian kinh tế sáng tạo - một trong những mục tiêu trọng tâm mà Bộ VHTTDL đang thúc đẩy trong chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2030.

Lễ ký kết Hợp đồng biểu diễn có sự chứng kiến của Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hồ An Phong

Những tiết mục biểu diễn tại khu vực sân khấu văn hóa của các Nhà hát đã thu hút đông đảo du khách dừng lại thưởng thức. Giữa những gian hàng rực rỡ, hình ảnh các nghệ sĩ tuồng trong lớp hóa trang cầu kỳ, các đào chèo duyên dáng trong tà áo tứ thân hay các nghệ nhân rối nước điều khiển những con rối gỗ nhảy múa trên mặt nước nhỏ, trở thành điểm nhấn thị giác và cảm xúc mạnh mẽ. Nhiều khán giả chia sẻ, họ cảm thấy như được trở về với một phần ký ức văn hóa thân thuộc nhưng được tái hiện trong bối cảnh rất mới.

Bà Nguyễn Thị Thu Hà, một du khách đến từ Hải Phòng, xúc động nói: “Tôi không ngờ lại được xem tuồng và múa rối ngay giữa hội chợ thương mại. Xung quanh là các gian hàng sản phẩm hiện đại, nhưng khi tiếng trống tuồng vang lên, mọi người đều dừng lại, im lặng và xem say mê. Tôi thấy rất tự hào, vì giữa bao đổi thay, văn hóa truyền thống vẫn được trân trọng và có chỗ đứng”.

Tiết mục đặc sắc của các nghệ sĩ đến từ Nhà hát Nhạc Vũ Kịch Việt Nam

Không chỉ khán giả, chính các nghệ sĩ cũng xem đây là cơ hội quý để nghệ thuật của mình “chạm” được đến công chúng rộng hơn. Một nghệ sĩ trong đoàn của Nhà hát Múa rối Việt Nam chia sẻ: “Trước đây, chúng tôi thường biểu diễn trong nhà hát hoặc phục vụ các đoàn khách văn hóa, nhưng khi được mời biểu diễn tại hội chợ, cảm giác hoàn toàn khác. Khán giả là người mua sắm, người trẻ, người nước ngoài, họ không đặt mình vào vị trí người xem nghệ thuật truyền thống, chính vì thế, mỗi tràng pháo tay họ dành lại khiến chúng tôi rất xúc động. Tôi nghĩ đây là cách để múa rối và các loại hình nghệ thuật cổ truyền bước ra khỏi "vỏ ốc" của mình”.

Theo Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn Nguyễn Xuân Bắc, việc tổ chức các không gian biểu diễn nghệ thuật truyền thống trong sự kiện thương mại cấp quốc gia như Hội chợ mùa Thu là một bước cụ thể hóa chủ trương của Bộ VHTTDL về “đưa văn hóa vào đời sống, biến di sản thành tài sản”. Ông cho biết: “Chúng ta không chỉ trưng bày, biểu diễn cho có mà hướng tới xây dựng mô hình hợp tác bền vững giữa nhà hát và doanh nghiệp. Khi có doanh nghiệp đồng hành, nghệ thuật truyền thống sẽ có thêm nguồn lực để đầu tư, sáng tạo, và điều quan trọng hơn là có khán giả thực sự”.

Tiết mục mang tên "Việt Nam trong tôi là" mang lại nhiều cảm xúc cho khán giả

Thực tế, sự kiện ký kết giữa Nhà hát Múa rối Việt Nam với hai doanh nghiệp trong lĩnh vực tổ chức sự kiện và giải trí đã mở ra hướng hợp tác cụ thể: đưa các chương trình nghệ thuật dân gian vào hệ thống sân khấu thương mại, khu vui chơi, sự kiện văn hóa - du lịch trên toàn quốc. Điều này không chỉ giúp nghệ thuật truyền thống có thêm không gian biểu diễn mà còn giúp doanh nghiệp tăng tính khác biệt trong sản phẩm dịch vụ của mình. Một mô hình “win-win” đang được hình thành, trong đó văn hóa trở thành chất liệu sáng tạo cho kinh tế, còn kinh tế trở thành nguồn lực nuôi dưỡng văn hóa.

Giữa nhịp sống hiện đại, khi công nghệ, quảng cáo và giải trí số chiếm lĩnh phần lớn sự chú ý của công chúng, việc Bộ VHTTDL chủ động đưa nghệ thuật truyền thống tham gia vào không gian thương mại là bước đi mang tính chiến lược. Nó khẳng định vai trò của văn hóa như một thành tố nội sinh của phát triển, là sức mạnh mềm, làm nên sự khác biệt của  thương hiệu Việt.

Rất nhiều bạn sinh viên đứng xem say mê, giơ điện thoại ghi hình và chia sẻ lên mạng xã hội. Những clip về nghệ sĩ rối nước hay đào chèo duyên dáng trong tiếng nhạc dân gian đã nhanh chóng lan truyền, nhận được hàng nghìn lượt yêu thích. Đó chính là tín hiệu đáng mừng: khi nghệ thuật truyền thống được “sống” giữa không gian hiện đại bằng cách tự nhiên nhất, chạm đến cảm xúc và truyền cảm hứng cho công chúng.

Từ câu chuyện của Hội chợ mùa Thu 2025, có thể thấy một hướng đi mới đang mở ra cho nghệ thuật truyền thống Việt Nam: không đứng ngoài nhịp sống hiện đại mà đồng hành cùng nó, trong một hành trình vừa giữ gìn cội nguồn, vừa tìm kiếm hình thức biểu đạt mới. Khi văn hóa được nhìn nhận như một nguồn lực phát triển, mỗi điệu hát, mỗi làn điệu tuồng, chèo, cải lương không chỉ là di sản mà còn là “sản phẩm tinh thần” có thể lan tỏa, kết nối và làm giàu thêm cho nền kinh tế quốc gia.

Bài, ảnh: NGÔ HUYỀN