Trong những ngày thu tháng Tám này, Điện ảnh Quân đội nhân dân (QĐND) kỷ niệm 63 năm thành lập (17/8/1960 – 17/8/2023). Đồng hành cùng dân tộc qua kháng chiến chống Mỹ và các cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc cho đến những năm hòa bình, Điện ảnh QĐND luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, góp phần vào công cuộc bảo vệ và xây dựng đất nước.

Tôn vinh hình tượng người lính

Là cơ quan văn hóa nghệ thuật, tuyên truyền của Quân đội, Điện ảnh QĐND có chức năng nghiên cứu, sáng tác, sản xuất, phổ biến, lưu trữ các tác phẩm điện ảnh, báo chí và truyền hình về đề tài lịch sử quân sự, chiến tranh cách mạng, lực lượng vũ trang và xây dựng nền Quốc phòng toàn dân.

Thời chiến tranh, các tác phẩm của Điện ảnh QĐND đi sâu phản ánh tình hình chiến trận, các vấn đề ở hậu phương, khắc họa hình tượng người lính Quân đội nhân dân Việt Nam. Các bộ phim đã kịp thời tôn vinh tinh thần dũng cảm và sự hy sinh của người lính trong chiến đấu, đóng góp vào việc hun đúc, bồi đắp lòng yêu nước, góp phần đẩy mạnh tinh thần đoàn kết của toàn quân, toàn dân trong sự nghiệp giải phóng và thống nhất đất nước. Đất nước hòa bình, các tác phẩm của Điện ảnh QĐND vẫn tiếp tục tỏa sáng hình tượng người lính trong việc tham gia xây dựng đất nước, khắc phục hậu quả chiến tranh. Nhìn lại những “quả ngọt” đã đạt được trong 63 năm qua, Điện ảnh QĐND đã luôn phát huy truyền thống của đơn vị, tiếp tục hướng tới một “mùa mới” với nhiều tác phẩm chất lượng.

Tại các kỳ Liên hoan Phim Việt Nam, Giải thưởng Hội điện ảnh Việt Nam, Giải Báo chí Quốc gia… tên tuổi Điện ảnh QĐND ngày càng được khẳng định thông qua các giải thưởng cao quý đã đạt được. Các tác phẩm phim truyện, phim tài liệu, phim khoa học quân sự đem đến cái nhìn đa chiều, chân thực về người lính.

Trong lĩnh vực phim truyện, một số bộ phim tiêu biểu của Điện ảnh QĐND đã xây dựng thành công hình tượng người lính, để lại dấu ấn đẹp trong lòng khán giả. Đó là nhân vật Mây (diễn viên Lã Thanh Huyền đóng) trong bộ phim Người trở về (Giải Cánh diều Bạc năm 2015). 

Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Chủ tịch Hồ Chí Minh và các thế hệ cha ông đi trước, người lính ngày hôm nay luôn cố gắng rèn luyện, phát huy sức trẻ, lòng nhiệt huyết trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tinh thần ấy đã giúp nhân vật Duy Nghĩa trong phim truyện Con đường có mặt trời trưởng thành, có được những bài học về tình người, tình đồng chí, đồng đội. Bộ phim cũng giành được Bằng khen và giải Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất tại Giải Cánh diều năm 2020.

Nhắc đến hình tượng đẹp về người lính, không thể thiếu hình ảnh những người lính trẻ vui vẻ, hài hước nhưng không kém phần dũng cảm trong các phim Em nữa là 12, Tiểu đội hoa hồng...

Phim tài liệu "Chư Tan Kra" đạt giải Bông sen Bạc LHP Việt Nam năm 2019

Trong lĩnh vực phim tài liệu, hình ảnh người lính được khắc họa rõ nét trong nhiều câu chuyện cảm động. Đó là những cựu chiến binh của Trung đoàn 209 (Trung đoàn Mũ sắt Hà Nội), hàng chục năm đi tìm hài cốt đồng đội hy sinh tại dãy núi Chư Tan Kra (huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum) trong bộ phim tài liệu Chư Tan Kra (phim đạt giải Cánh diều Vàng năm 2019, Bông sen Bạc năm 2019).

Tri ân những người lính đã hy sinh xương máu vì độc lập, tự do cho Tổ quốc, những thương, bệnh binh vẫn đang ngày đêm chiến đấu với di chứng chiến tranh để vươn lên, bộ phim tài liệu Ngày về đã mang đến cho khán giả bao niềm cảm động dâng trào. Bộ phim đã đạt giải Cánh diều Vàng năm 2017 và Bông sen Bạc năm 2017.

Những anh hùng thời chiến nay lại trở thành một cầu nối hàn gắn vết thương chiến tranh, bình thường hóa quan hệ với các nước đối lập, đó là những người lính xuất hiện trong bộ phim tài liệu Hóa giải - Phim giành Giải B Giải Báo chí “Vì sự nghiệp Đại đoàn kết toàn dân tộc” lần thứ XV.

Làm phim phục vụ lợi ích của Tổ quốc, của Đảng, của Quân đội

Các đề tài chính trong sáng tác thời gian qua của Điện ảnh QĐND bao gồm các đề tài về: lịch sử và chiến tranh cách mạng;  Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; xây dựng Đảng trong cuộc sống; người lính hôm nay; thương binh, liệt sĩ và hậu chiến, đề tài chủ quyền biên giới biển đảo…

Với đề tài lịch sử và chiến tranh cách mạng, các tác phẩm của Điện ảnh Quân đội mang đến nhiều tư liệu quý, những hình ảnh, tư liệu lịch sử được quay trực tiếp trên chiến trường xuất hiện trên màn ảnh, gợi nên bao xúc động và tự hào. Bộ phim tài liệu Phim đỏ (giải Bông sen Bạc LHP Việt Nam năm 2021) kể về những phóng viên chiến trường quả cảm - những người không ngại hy sinh để có được những hình ảnh tư liệu quý giá ấy. Trong bộ phim tài liệu dài tập Con đường đã chọn, khán giả được chứng kiến nhiều hình ảnh tư liệu quý về những cuộc kháng chiến trường kỳ chống Pháp, chống Mỹ của quân và dân ta. Bộ phim giành được các giải thưởng: Giải Cánh diều Bạc năm 2021, giải B Giải Báo chí Quốc gia lần thứ XVI.

Điện ảnh QĐND cũng đạt được nhiều giải thưởng trong sáng tác, quảng bá tác phẩm văn học, nghệ thuật, báo chí về chủ đề "Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh". Giai đoạn I năm 2016 - 2018, phim tài liệu Như hạt phù sa đạt giải A, đã khắc họa đậm nét hình ảnh cựu chiến binh, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, Đại tá Nguyễn Văn Hoàng. Giai đoạn II 2018 - 2020, hai bộ phim tài liệu Người kể chuyện Bác Hồ và Người truyền cảm hứng của Điện ảnh QĐND đạt được 2 giải B.

Các nhà làm phim của Điện ảnh Quân đội nhân dân và các văn nghệ sĩ nhận giải thưởng của Bộ Quốc phòng

Ở thể loại phim khoa học - giáo khoa quân sự, Điện ảnh QĐND cũng tập trung phản ánh những tiến bộ mới mà người lính đạt được trong nghiên cứu, ứng dụng công nghệ có tính lưỡng dụng như cứu hộ cứu nạn, phòng cháy chữa cháy, y sinh học… Phim khoa học mang tính đặc thù, cần sự nghiên cứu kỹ lưỡng, nghiêm túc để mang đến những thông tin chính xác, kịp thời. Đó cũng chính là một trong những thế mạnh của Điện ảnh QĐND. Nhiều tác phẩm có giá trị thực tiễn cao đã giành được giải thưởng như: Nuôi cấy tinh tử trong điều trị vô tinh nam đạt giải A - Giải thưởng 5 năm Bộ Quốc Phòng 2014 - 2019; Ghép tạng đạt giải Cánh diều Bạc năm 2019; Tắc mạch xạ trị đạt Giải Cánh diều vàng năm 2020, Bông sen Bạc năm 2020.

Những thành quả đã đạt được trong thời gian vừa qua chính là minh chứng cho sự đoàn kết, sáng tạo, tinh thần cống hiến của các nghệ sĩ - chiến sĩ Điện ảnh QĐND. Đơn vị luôn đảm bảo hoàn thành các nhiệm vụ được giao với những tác phẩm có chất lượng cao về nội dung và nghệ thuật. Thời gian tới, những nhiệm vụ mới, thách thức mới, Điện ảnh QĐND đã xác định những hướng đi mới phù hợp với thời kỳ mới.

Trước hết, vẫn giữ vững tôn chỉ, mục đích, quan điểm sáng tác, xây dựng các bộ phim trên cơ sở đường lối về văn hóa nghệ thuật của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng. Làm phim phục vụ lợi ích của Tổ quốc, của Đảng, của Quân đội, để đóng góp vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân. Đó là kim chỉ nam cho mọi hoạt động của đơn vị trong 63 năm qua.

Trong sáng tạo tác phẩm, tiếp tục làm rõ nét hơn nữa những giá trị gắn với tôn chỉ hoạt động và sứ mệnh của Điện ảnh QĐND. Đó là những truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam và của QĐND Việt Nam, sự lớn mạnh của QĐND, tình đoàn kết quân dân, sự gắn bó giữa Quân đội với Nhân dân. Đó là những phẩm chất của người lính “Bộ đội Cụ Hồ” trong tình hình mới, được nêu trong Nghị quyết số 847-NQ/QUTW ngày 28-12-2021 của Quân ủy Trung ương. Đồng thời, nghiên cứu các thủ pháp mới, ứng dụng tiến bộ công nghệ để đổi mới hình thức thể hiện tác phẩm, nhằm tăng tính mới, tính hấp dẫn của tác phẩm; Xây dựng tốt ngân hàng kịch bản đảm bảo có đề tài phong phú và chất lượng để nâng cao chất lượng nội dung và nghệ thuật; Tập trung sản xuất phim truyện điện ảnh chào mừng 50 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, đảm bảo   chất lượng để phát hành rộng rãi trên các rạp phim; Cơ bản hoàn thành các nhiệm vụ được giao trong Kế hoạch phát triển văn hóa trong Quân đội đến năm 2030 và đẩy mạnh tuyên truyền các tác phẩm của Điện ảnh QĐND;Tiếp tục thực hiện tốt việc sản xuất phim thuộc Đề án phim chân dung tướng lĩnh trong QĐND Việt Nam.

NGÔ HỒNG VÂN