Chiều 15-6, với tỷ lệ 90,16% tổng số đại biểu tán thành, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Điện ảnh (sửa đổi). Luật Điện ảnh (sửa đổi) gồm 8 chương 50 điều, quy định về hoạt động điện ảnh; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động điện ảnh; quản lý nhà nước về điện ảnh.

Quản lý phim trên không gian mạng: kết hợp “tiền kiểm” với “hậu kiểm”

Một trong những điểm mới của Luật Điện ảnh (sửa đổi) là quy định quản lý phim trên mạng theo hướng kết hợp biện pháp “tiền kiểm” với “hậu kiểm”(Điều 21). Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các biện pháp “tiền kiểm” bao gồm: quy định cụ thể, chặt chẽ hơn về đối tượng được phép phổ biến phim trên không gian mạng; quy định về tiêu chí phân loại phim, kiểm soát việc thực hiện tự phân loại phim, yêu cầu cơ sở điện ảnh phổ biến phim trên không gian mạng phải thông báo cho cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền về danh sách phim, mức phân loại phim trước khi phổ biến. Biện pháp “hậu kiểm” bao gồm các quy định về trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, các tổ chức, cá nhân có liên quan, việc ứng dụng công nghệ, trí tuệ nhân tạo, các giải pháp kỹ thuật để kịp thời phát hiện, ngăn chặn và gỡ bỏ phim vi phạm, xử lý nghiêm minh các tổ chức, cá nhân vi phạm.

Một trong những quy định về phổ biến phim trên không gian mạng, đối với chủ thể phổ biến phim, đó là: “Trước khi phổ biến phim trên không gian mạng, phải bảo đảm điều kiện thực hiện phân loại phim theo quy định của Chính phủ và chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung, kết quả phân loại phim; trường hợp chưa bảo đảm điều kiện thực hiện phân loại phim thì đề nghị Bộ VHTTDL hoặc cơ quan được Bộ VHTTDL ủy quyền thực hiện phân loại đối với phim chưa được cấp Giấy phép phân loại phim hoặc Quyết định phát sóng theo trình tự, thủ tục quy định tại khoản 3 và khoản 4 Điều 27 của Luật này”.

Theo Điều 27: “Bộ VHTTDL cấp Giấy phép phân loại phim phổ biến trong rạp chiếu phim, tại địa điểm chiếu phim công cộng, trên không gian mạng quy định tại điểm b, khoản 2, Điều 21 của Luật này; UBND cấp tỉnh được cấp Giấy phép phân loại phim khi đáp ứng các điều kiện theo quy định của Bộ trưởng Bộ VHTTDL”.

Các vị đại biểu Quốc hội bấm nút biểu quyết thông qua dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi) - Ảnh: quochoi.vn

Cung cấp kịch bản tóm tắt khi cung cấp dịch vụ quay phim sử dụng bối cảnh tại Việt Nam cho tổ chức, cá nhân nước ngoài

Luật Điện ảnh 2009 quy định đối với việc hợp tác, liên doanh để sản xuất phim với tổ chức, cá nhân nước ngoài, việc cung cấp dịch vụ sản xuất phim cho tổ chức, cá nhân nước ngoài, thì trong hồ sơ đề nghị cấp giấy phép  có “Kịch bản văn học bằng tiếng Việt và tiếng nước ngoài”.

Theo Điều 13 của Luật Điện ảnh (sửa đổi), Hồ sơ đề nghị cấp Giấy phép cung cấp dịch vụ quay phim sử dụng bối cảnh tại Việt Nam cho tổ chức, cá nhân nước ngoài bao gồm một số thủ tục, trong đó có “Kịch bản tóm tắt phim và kịch bản chi tiết nội dung quay phim sử dụng bối cảnh tại Việt Nam bằng tiếng Việt”.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trong thực tiễn, nhiều bộ phim nước ngoài chỉ thực hiện một số cảnh quay tại Việt Nam. Do đó, việc đề nghị cung cấp kịch bản tóm tắt và kịch bản chi tiết nội dung quay ở Việt Nam giúp cơ quan quản lý nhà nước bám sát được các yếu tố nhạy cảm, đồng thời tạo thuận lợi, khuyến khích, thu hút tổ chức, cá nhân nước ngoài sử dụng dịch vụ sản xuất phim tại Việt Nam. Đối với phim có phần lớn hoặc toàn bộ cảnh quay tại Việt Nam thì kịch bản chi tiết các cảnh quay ở Việt Nam gần như là kịch bản chi tiết của toàn bộ phim, do đó được kiểm soát chặt chẽ hơn.

Qũy điện ảnh được duy trì với những quy định cụ thể

Luật Điện ảnh (sửa đổi) đã xác định duy trì Qũy Điện ảnh với những quy định cụ thể  tại các Điều 42, Điều 43, Điều 44. Theo đó, luật quy định: “Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách được Nhà nước hỗ trợ vốn điều lệ, thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật; có khả năng tài chính độc lập; có nguồn thu, nhiệm vụ chi không trùng với nguồn thu, nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước; có tư cách pháp nhân, có con dấu, tài khoản riêng, do Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập, phê duyệt Điều lệ tổ chức và hoạt động”(Điều 42). Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh được xác định: “1. Hỗ trợ cho dự án sản xuất phim thể nghiệm, phim đầu tay, phim của tác giả trẻ. 2. Hỗ trợ cho tác giả, dự án sản xuất phim, phim Việt Nam xuất sắc tham gia liên hoan phim, giải thưởng phim, cuộc thi phim, hội chợ phim, chương trình phim, tuần phim tại nước ngoài. 3. Hỗ trợ các hoạt động khác để phát triển điện ảnh” (Điều 43); “Không vì mục đích lợi nhuận; bảo toàn vốn điều lệ và tự bù đắp chi phí quản lý” (Điều 44).

Luật Điện ảnh có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2023, sẽ tạo hành lang pháp lý quan trọng để phát triển điện ảnh thực sự trở thành ngành công nghiệp văn hóa mũi nhọn, “xây dựng nền điện ảnh Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa nghệ thuật của Nhân dân và hội nhập quốc tế”.

PV