Đó là mục đích của Trưng bày & Talk show “Nối mạch di sản cộng đồng” do Hội đồng Anh Việt Nam phối hợp cùng Trung tâm Nghiên cứu và Phát huy giá trị Di sản văn hóa (Trung tâm CCH) và Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam tổ chức. Sự kiện diễn ra sáng 30-5 tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, thu hút đông đảo nghệ sĩ thiết kế, các nhà nghiên cứu và công chúng tham gia.

Chương trình là dịp để các cá nhân, cộng đồng thực hành di sản, nhà thiết kế, nhà nghiên cứu, bảo tàng và công chúng gặp gỡ, giao lưu, qua đó lan tỏa hình thức hợp tác giữa cộng đồng thực hành di sản với các cá nhân, tổ chức trong bảo vệ di sản bằng cách khai thác như một nguồn lực, gắn với thiết kế sáng tạo, nhằm củng cố sức sống, nâng cao hình ảnh di sản và góp phần phát triển sinh kế.

Đến dự chương trình có: Chủ tịch Hội Di sản Việt Nam Đỗ Văn Trụ; Ủy viên Hội đồng Di sản Văn hóa quốc gia, Phó Chủ tịch Hội Di sản văn hóa Việt Nam Lê Thị Minh Lý; Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và Phát huy giá trị di sản văn hóa Nguyễn Đức Tăng; Chủ tịch Hiệp hội làng nghề Việt Nam Trịnh Quốc Đạt.

Phát biểu khai mạc sự kiện, ông Nguyễn Đức Tăng - Giám đốc Trung tâm CCH cho biết, trong năm 2025, CCH vinh dự nhận được sự đồng hành cùng Hội đồng Anh tại Việt Nam, hai bên đã thống nhất hỗ trợ về tài chính và kỹ thuật cho 9 dự án bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa cộng đồng do các cá nhân và tổ chức đề xuất triển khai ở nhiều địa phương tại Việt Nam. Trong sự kiện ngày hôm nay, Trung tâm CCH đã đưa ra một vài ví dụ sống động cho sự kết nối giữa truyền thống và hiện đại, là những kết quả bước đầu của các nỗ lực nói trên.

Mỗi dự án đều thể hiện sự hợp tác chặt chẽ và gắn kết giữa các nghệ nhân, người thực hành di sản ở các cộng đồng với nhà nghiên cứu, nhà thiết kế, sáng tạo nghệ thuật, với bảo tàng, học viện, trường đại học, các sinh viên và các cá nhân có tâm huyết ở trong và ngoài nước. Mỗi dự án đều mở ra những nhận thức và cơ hội mới để di sản tiếp tục sống và lan tỏa mạnh mẽ hơn. Từ những kết quả ban đầu này, ông Nguyễn Đức Tăng hy vọng sự kiện hôm nay sẽ mở ra những cuộc đối thoại sâu sắc và chất lượng, với những cam kết mạnh mẽ, và đặc biệt là những hành động thiết thực để di sản văn hóa tiếp tục được bảo vệ, phát triển và thích ứng lâu dài trong cuộc sống đương đại.

Các chuyên gia và diễn giả trao đổi, thảo luận tại Talk show

Phát biểu tại chương trình, Phó Giám đốc Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam - Ngô Duy Ứng chia sẻ: “Là một bảo tàng giới, trực thuộc Hội LHPN Việt Nam, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam không chỉ là nơi lưu giữ ký ức, hiện vật và câu chuyện về người phụ nữ Việt Nam trên khắp mọi miền đất nước mà còn là một không gian kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa cộng đồng và công chúng. Với sứ mệnh bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của phụ nữ các dân tộc ở Việt Nam, chúng tôi luôn hướng về cộng đồng, lấy cộng đồng làm trung tâm trong mọi hoạt động của mình”. 

Trong nhiều năm qua Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam đã tổ chức nhiều sự kiện, hoạt động đồng hành cùng phụ nữ và trẻ em dân tộc thiểu số tại Bảo tàng và trên khắp các vùng miền của Tổ quốc như: chuỗi sự kiện - triển lãm “Khát vọng Phát triển”; “Xanh màu khát vọng”, “Chuyện bên dòng sông Ba”, “Thanh Sơn ngày mới”; “Nắng cao nguyên”; “Nắng trên non”; ‘Vươn xa - Tỏa sáng”; Tọa đàm “Ra khỏi màn sương”, Workshop “Sáp ong sắc chàm”; “Giữ màu di sản” …  

“Và ngày hôm nay sự kiện “Nối mạch di sản cộng đồng” tổ chức tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam tiếp tục là một minh chứng sống động cho hành trình ấy - hành trình bảo tồn và phát huy những di sản văn hóa trong cộng đồng. Hôm nay, chúng tôi cũng rất vui mừng được chia sẻ kết quả của dự án “Nâng cao năng lực cho phụ nữ Mông tại xã Pà Cò, huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình” tại sự kiện “Nối mạch di sản cộng đồng”. Những kết quả đó là sự nỗ lực của chúng tôi và các đồng nghiệp, các em học sinh, đặc biệt đó còn là sự quyết tâm của những người phụ nữ dân tộc Mông, Thái… để có được những cách thức sáng tạo vô cùng đa dạng trên nền tảng di sản, góp phần nâng cao năng lực trong việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa”, ông Ngô Duy Ứng bày tỏ”.

Trưng bày "Nối mạch di sản cộng đồng" giới thiệu đến công chúng 3 dự án, trong đó dự án đầu tiên là “Nâng cao năng lực cho phụ nữ Mông ở Pà Cò, Mai Châu, Hòa Bình từ kỹ thuật thủ công truyền thống” do Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam phối hợp với Học viện Thiết kế và Thời trang London thực hiện. Dự án giới thiệu bộ sưu tập các sản phẩm kết hợp kỹ thuật nhuộm màu và vẽ hoa văn sáp ong truyền thống từ các thiết kế của nhóm sinh viên nhằm nâng cao tính ứng dụng cho các sản phẩm thủ công, đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng. Đồng thời, thông qua đó, dự án mong muốn cải thiện sinh kế cho cộng đồng địa phương, đặc biệt là chị em phụ nữ.

Dự án tiếp theo “Photovoice - Ghi lại văn hóa địa phương của người Thái bản Hoa Tiến” là những lát cắt đời sống sinh động và chân thực qua ánh nhìn của 10 bạn nhỏ về cuộc sống, văn hóa và di sản quê hương tại bản người Thái ở Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An.

Và cuối cùng là dự án “Khôi phục kỹ thuật “Tằm Hục Màn” ở bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An” trưng bày vải dệt cổ, sản phẩm đồng sáng tạo giữa nghệ nhân và nhà thiết kế; đồng thời khám phá câu chuyện văn hóa đằng sau mỗi hoa văn “úp tay thành vân, ngửa tay ra hoa” thông qua việc giao lưu với nghệ nhân.

Một số hình ảnh trưng bày, trình diễn tại sự kiện

Tại Talk show, các chuyên gia và diễn giả đã cùng nhau trao đổi và thảo luận về 3 dự án được Hội đồng Anh hỗ trợ & trưng bày tại sự kiện; Nguyên tắc và cách thức sáng tạo dựa trên nền tảng di sản; Thách thức khi triển khai dự án và thực hành nghệ thuật trên nền di sản; Đề xuất giải pháp bảo tồn và phát huy di sản trong đời sống đương đại.

Tin, ảnh: NGÔ HUYỀN