Sáng 27-12, tại Hà Nội, đã diễn ra Tọa đàm “Di sản với giới trẻ” do Trung tâm Lưu trữ quốc gia I phối hợp với trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn tổ chức. Tọa đàm nhằm chia sẻ những kinh nghiệm của các cơ sở giáo dục, truyền thông, văn hóa nhằm thức tỉnh và thay đổi tư duy của người trẻ về việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản.

Tọa đàm với chủ đề “Di sản với giới trẻ” hướng tới kỷ niệm Ngày truyền thống ngành lưu trữ Việt Nam (3-1) và giới thiệu khái lược nguồn tài liệu lưu trữ và di sản tư liệu do Trung tâm Lưu trữ quốc gia I quản lý, các hoạt động phát huy giá trị di sản của Trung tâm trong những năm qua đã góp phần quảng bá di sản tư liệu đến với đông đảo công chúng, đặc biệt là giới trẻ. Qua đó, trao đổi về các định hướng và mong muốn để kết nối chặt chẽ hơn nữa giữa giới trẻ với di sản thông qua nhiều kênh và hoạt động hợp tác.

Toàn cảnh Tọa đàm

Đến với buổi tọa đàm, có sự góp mặt của các chuyên gia trong các lĩnh vực lưu trữ, giáo dục, quản lý di sản, truyền thông đã cùng trao đổi, bày tỏ quan điểm, góc nhìn về tài liệu lưu trữ nói chung và di sản tư liệu thế giới nói riêng, giúp buổi Tọa đàm thêm nhiều quan điểm để kết nối chặt chẽ hơn nữa giới trẻ với tài liệu lưu trữ và di sản.

Phát biểu tại tọa đàm, Cục trưởng Cục Văn thư lưu trữ Nhà nước Đặng Thanh Tùng cho biết: Tuyên ngôn quốc tế về tài liệu lưu trữ, được thông qua tại phiên họp thứ 36, Hội nghị toàn thể của UNESCO năm 2011, đã ghi nhận vai trò của tài liệu lưu trữ trong việc cung cấp bằng chứng xác thực về mọi mặt hoạt động, đảm bảo nền hành chính minh bạch cũng như gìn giữ ký ức chung của xã hội loài người. Đảng và Nhà nước cũng khẳng định "Tài liệu lưu trữ quốc gia là di sản của dân tộc, có giá trị đặc biệt đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa".

Cục trưởng Cục Văn thư lưu trữ Nhà nước Đặng Thanh Tùng phát biểu tại Tọa đàm

Ông Đặng Thanh Tùng cho biết, hệ thống các di sản của dân tộc Việt Nam rất đa dạng và phong phú như: di sản thiên nhiên, di sản văn hóa và những di sản mà ngành lưu trữ đang giữ gìn được gọi là di sản tư liệu. Bên cạnh ba di sản tư liệu được thế giới công nhận, hiện nay Việt Nam còn sở hữu một kho tàng “đồ sộ” các di sản tư liệu đang được lưu trữ trong các Trung tâm Lưu trữ quốc gia I, trung tâm di sản, thư viện, bảo tàng, đình chùa, đền miếu...

Các tài liệu, tư liệu được lưu trữ qua nhiều thời kỳ khác nhau là một minh chứng hùng hồn về một đất nước Việt Nam anh hùng với nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. Những người lưu trữ phải có trách nhiệm đưa các di sản tư liệu đó đến với công chúng, đặc biệt là giới trẻ. “So với trước đây, việc bảo tồn, lưu giữ di sản văn hóa nói chung, di sản tư liệu nói riêng ngày càng được quan tâm, điều đó trở thành động lực lớn lao đối với những người làm công tác lưu trữ. Điều đó là một bước chuyển quan trọng trong tư duy, nhận thức cũng như cách tiếp cận đối với di sản văn hóa nói chung, di sản tư liệu nói riêng” - ông Đặng Thanh Tùng nhấn mạnh.

Khách mời tại Tọa đàm

Chia sẻ tại tọa đàm, Giám đốc Trung tâm Lưu trữ quốc gia I Trần Thị Mai Hương cho biết: “Trung tâm Lưu trữ quốc gia I đang lưu trữ khối tài liệu rất lớn, đặc biệt trong đó có những di sản tư liệu được UNESCO công nhận như di sản tư liệu “Châu bản Triều Nguyễn”, nên chúng tôi mong muốn công chúng được biết đến nhiều hơn, tiếp cận gần với những tư liệu quý giá này, đặc biệt là đối với các bạn trẻ".

Theo bà Trần Thị Mai Hương, với lượng tư liệu di sản lớn như hiện nay, trong tương lai không xa, Trung tâm sẽ là một điểm đến văn hóa thú vị. Ở đây sẽ có những câu chuyện hấp dẫn xung quanh tài liệu lưu trữ với tính chất đầy đủ, chính xác và mang ý nghĩa lịch sử. Bà Mai Hương cũng cho rằng “Để có được điều đó phụ thuộc nhiều vào giới trẻ nhưng cũng rất cần kinh nghiệm của những người đi trước. Đặc biệt, với thời đại cộng nghệ 4.0, giới trẻ chủ yếu tiếp cận thông tin qua công nghệ, nên rất cần xây dựng những hoạt động có yếu tố công nghệ. Những câu chuyện lịch sử, văn hóa, di sản được kể trong đó có sự kết hợp với công nghệ sẽ nhanh chóng tiếp cận gần  hơn với giới trẻ”.

Nhấn mạnh về yếu tố lịch sử trong các tư liệu lưu trữ, TS Vũ Đức Liêm – Trường Đại học Sư phạm Hà Nội chia sẻ, “Trong cách tiếp cận mới về giáo dục lịch sử và di sản, tôi cho rằng “văn bản gốc” đóng vai trò trung tâm. Nếu trước đây, các em học sinh, sinh viên chủ yếu học tập theo các mốc thời gian lịch sử, thì hiện nay chúng tôi đưa vào giáo trình các văn bản gốc, hình ảnh, tài liệu gốc để các em học sinh tiếp cận và cảm nhận rõ hơn về lịch sử của dân tộc Việt Nam”.

Các bạn trẻ chia sẻ ý kiến về cách tiếp cận cũng như giữ gìn, phát huy di sản tư liệu

Là Trưởng phòng Giáo dục Truyền thông, Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám, nơi có nhiều hoạt động với các cách thức phong phú nhằm giới thiệu di sản đến với công chúng, bà Đường Ngọc Hà cho biết: “Chúng tôi đã tổ chức các hoạt động thu hút người xem như triển lãm trưng bày kết hợp hình thức kể các câu chuyện để tránh sự khô khan; tổ chức tour đêm Văn Miếu... Đặc biệt chúng tôi có áp dụng ứng dụng công nghệ thông tin, không diễn giải lịch sử theo cách truyền thống mà trình chiếu các nội dung về lịch sử theo cách hiện đại. Qua đó, dần dần tiếp cận được sự quan tâm của các bạn trẻ”.

Bạn Nguyễn Thị Kim Oanh, sinh viên năm thứ 4 (Khoa Lưu trữ học và quản trị văn phòng Trường Đại học KHXH&NV) chia sẻ: đến với cuộc Tọa đàm ngày hôm nay tôi cảm thấy rất có ý nghĩa và thấy rằng di sản văn hóa nói chung, di sản tư liệu nói riêng do cha ông ta để lại rất đồ sộ, và tôi cũng mới chỉ tìm hiểu được một phần rất nhỏ trong đó. Trong quá trình tiếp cận, tìm hiểu, tôi cảm thấy rất lý thú vì ở trong đó có rất nhiều bài học quý báu, đặc biệt là về lịch sử, nghiên cứu khoa học cũng như các mặt của đời sống xã hội.

“Là một người trẻ, còn là sinh viên khoa lưu trữ tôi luôn có ý thức trong việc gìn giữ những di sản có giá trị đó. Tôi cũng mong muốn, các tư liệu quý đó đến gần với giới trẻ hơn, để các bạn thêm hiểu, yêu và trân quý những gì ông cha đã tạo dựng. Tôi cho rằng, bên cạnh trưng bày, giới thiệu thì việc sử dụng công nghệ sẽ góp phần lan tỏa di sản nhanh, hiệu quả và tiếp cận giới trẻ dễ dàng hơn” – Kim Oanh bày tỏ.  

NGỌC BÍCH - Ảnh: NGUYỄN TRUNG