Một miền đất đẹp không chỉ bởi cảnh quan thiên nhiên ban tặng mà theo thời gian  còn phải mang tới những giá trị mới làm giầu đẹp thêm cho chính vùng đất đó. Giá trị  của vùng đất có thể  đến từ thiên nhiên, phong cảnh, từ nguồn nhân lực địa phương hay các chính sách ưu việt, thu hút. Với tầm nhìn mới, nhiều vùng miền đã trở thành niềm ao ước tìm đến của không ít du khách khi gắn với những câu chuyện, nhân vật  và xây dựng lên những hệ giá trị của riêng mình.

Nhiều miền quê đẹp đã đi vào tranh, ảnh, các bộ phim

Với số lượng sản xuất lên đến hàng nghìn phim mỗi năm, nhu cầu tìm kiếm sự mới mẻ, khác biệt từ đề tài, chủ đề, nhân vật đến thiên nhiên, bối cảnh ngày càng trở nên cấp thiết. Nắm bắt xu thế đó, nhiều quốc gia, vùng miền bên cạnh sự thuận lợi, ưu việt của thiên nhiên, điều kiện địa lý ban tặng đã chủ động tạo ra những quần thể, những phim trường có thể đáp ứng nhiều yêu cầu, đòi hỏi của các đoàn làm phim về không gian, bối cảnh, niên đại lịch sử…

Bên cạnh việc xây dựng phim trường, bối cảnh, nhiều chính sách cùng những ưu đãi về thuế, phí, dịch vụ tiện ích như ăn, ở, thiết bị kỹ thuật, nguồn lực con người cũng được chú trọng gây dựng để thu hút các đoàn làm phim. 

Việt Nam, với ưu thế từ thiên nhiên ban tặng đã từng là điểm đến của một số đoàn làm phim quốc tế. Với các bộ phim như Ðông Dương, Người tình, Ðiện Biên Phủ, Người Mỹ trầm lặng… phong cảnh thiên nhiên, con người, những sinh hoạt, tập quán trong văn hóa Việt Nam đã được quảng bá tới với nhiều bạn bè quốc tế.

Ðầu năm 2017, sự thành công của Kong: Skull Island (Kong: Ðảo đầu lâu) được quay tại nhiều địa danh tại Việt Nam đã quảng bá ra thế giới một Việt Nam với thiên nhiên huyền ảo, kỳ thú. Nhiều bối cảnh của Việt Nam như hang Sơn Ðoòng (Quảng Bình), Vịnh Hạ Long (Quảng Ninh), vùng núi cao Hà Giang cũng được nhiều hãng thông tấn, những kênh du lịch, khám phá của nước ngoài khai thác, quảng bá như những kỳ quan, điểm đến hấp dẫn của thế giới.

Phim trường Chuyện của Pao nay đã thành điểm tham quan

Thực tế đó đặt ra cho ngành Ðiện ảnh, Du lịch Việt Nam nói riêng và các ngành nghề khác nói chung cần có sự chung tay để quảng bá thiên nhiên, phong cảnh, văn hóa, đất nước, con người Việt Nam ra với thế giới một cách mạnh mẽ, bài bản và sâu rộng hơn nữa.

Các cấp quản lý cũng bị đặt trước áp lực cần nhanh chóng xây dựng những chính sách, sự đồng bộ về văn bản, sự ưu đãi về thuế, phí, những tiêu chí trong hợp tác, cung cấp dịch vụ và tiến tới thể hiện chúng một cách rõ ràng trong các quy định, chính sách, văn bản luật, các nghị định… để tạo lợi thế cạnh tranh, thu hút các đoàn làm phim khu vực và quốc tế.

Phim Người Mỹ trầm lặng với nhiều cảnh quay đẹp tại TP Hồ Chí Minh

Cùng với doanh số không ngừng tăng qua các năm, điện ảnh được đánh giá là ngành nghệ thuật - công nghệ có doanh thu tăng trưởng ấn tượng nếu biết khai thác, đầu tư hiệu quả. Trong các nguồn thu đến từ điện ảnh, việc đầu tư phim trường, điểm quay cũng đóng góp một phần không nhỏ. Thực tế chứng minh, nhiều địa danh trên thế giới đã trở nên nổi tiếng, thu hút hàng ngàn lượt khách du lịch sau khi xuất hiện trong các bộ phim bom tấn. Du lịch qua những địa điểm phim trường hàng năm cũng thu hút nhiều lượt du khách. Kết hợp phim trường và du lịch đã tạo ra nguồn thu không nhỏ với các địa phương, quốc gia có nhiều phong cảnh, điểm đến, phim trường hấp dẫn. Ngoài giá trị về kinh tế, nguồn nhân lực tại chỗ cũng sẽ dần cải thiện khi được đào tạo, làm việc trong những chuỗi công việc liên quan đến phim ảnh, du lịch hay công nghệ, các mảng kỹ thuật cao… Với những lợi ích đó, ngoài những phim trường lớn trên thế giới, vài năm gần đây, ngay tại châu Á nhiều quốc gia đã xây dựng những chính sách đón đầu với những ưu đãi hấp dẫn để cạnh tranh, thu hút mà điển hình là Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan… Những con số mà Thái Lan thu được từ các đoàn phim quốc tế gần đây là một minh chứng. Năm 2022,  Thái Lan  thu về khoảng 6,39 tỉ baht (172 triệu USD) từ 348 tác phẩm điện ảnh. Doanh thu trong năm 2023 đạt 6,75 tỉ baht (182 triệu USD), tăng khoảng 5,3% khi Thái Lan chào đón các đoàn làm phim từ 40 quốc gia trên thế giới đến quay 466 tác phẩm điện ảnh.

Cùng với bối cảnh, thị trường phát hành phim Việt liên tiếp lập kỷ lục mới trong những năm gần đây với doanh thu năm sau cao hơn năm trước. Doanh thu đó, một phần đến từ các bộ phim trong nước, phần còn lại đến từ các bộ phim nước ngoài. Theo số liệu từ Báo cáo trung tâm Hội nghị toàn quốc về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, thì giai đoạn 2018-2022, điện ảnh có xu hướng phát triển nhanh, giá trị sản xuất tăng bình quân 8,03%, giá trị gia tăng đóng góp vào nền kinh tế tăng bình quân 7,94%, nguồn lực lao động tăng 8,05%, số lượng cơ sở kinh tế hoạt động trong lĩnh vực điện ảnh tăng 8,39%. 

Phim Người tình với nhiều bối cảnh đẹp tại miền Tây

Mới đây, Beta Media (Việt Nam) và Aeon Entertainment (Nhật Bản) đã chính thức công bố thành lập liên doanh tại Việt Nam. Liên doanh mới thành lập với đối tác Nhật Bản hướng đến việc phát triển chuỗi rạp chiếu phim cao cấp, đầu tư sản xuất và phát hành phim Việt Nam, Nhật Bản tại thị trường Việt Nam. Dự kiến đến năm 2035, liên doanh này sẽ đầu tư 5.000 tỷ đồng để xây dựng hơn 50 cụm rạp Aeon Beta Cinema trên khắp cả nước. Rạp Aeon Beta Cinema đầu tiên dự kiến khai trương vào năm 2025. 

Sự vào cuộc của các đối tác ngoại vào thị trường phát hành cho thấy sức nóng, độ thu hút của thị trường phát hành phim Việt Nam đang tăng mạnh. Có thị trường phát hành, có những đạo diễn có thể đưa doanh thu phim vượt lên con số hàng trăm và vài trăm tỷ đồng như Trấn Thành, Lý Hải… Phim Việt cũng bắt đầu gây được tiếng vang tại một số Liên hoan Phim khu vực và thế giới. Nền công nghiệp điện ảnh Việt Nam đang trong hành trình tiến tới là một trong những ngành văn hóa mũi nhọn. Ngoài nâng cao hệ thống đào tạo, chuyên nghiệp hóa các khâu trong chu trình sản xuất một bộ phim  thì vấn đề phim trường, sự gắn kết giữa phim ảnh và du lịch để tận dụng tối đa phong cảnh, thiên nhiên, nét đặc sắc của các vùng miền cũng là một trong những vấn đề đang thu hút nhiều sự quan tâm.  

Phim Cánh đồng bất tận với nhiều bối cảnh đẹp như tranh vẽ

Trong các  dự án về phát triển thành phố sáng tạo, các trung tâm công nghiệp văn hóa sự gắn kết của đặc điểm địa hình, phong cảnh tự nhiên với sự phát triển các trung tâm, điểm quay sử dụng công nghệ cao cũng là những gợi ý mang tính thu hút. Nhiều năm nay, cả nhà nước lẫn các công ty tư nhân đều có những dự định, kế hoạch đầu tư phim trường nhân các dự án phim lớn, trong kế hoạch phát triển ngành, thành phố hay vùng miền. Tuy nhiên, vì nhiều lý do những đầu tư trên còn nhỏ lẻ chưa tập trung nên chưa tạo được những trường quay lớn, đủ sức thu hút các đoàn phim cả trong và ngoài nước. Ðiểm sáng là nhiều vùng miền đã được đánh thức nhờ được quảng bá, lăng xê qua phim ảnh. Ðã có thời Phú Yên - xứ hoa vàng cỏ xanh được đông đảo dân phượt, cộng đồng fan tìm đến khi bộ phim Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh gây sốt. Khi bộ phim Mắt biếc ra rạp, cây Cô đơn cùng nhiều địa điểm khác xuất hiện trong phim cũng trở thành điểm check in lý tưởng. Huế thì nổi tiếng sau loạt phim Trăng nơi đáy giếng, Gái già lắm chiêu,  Kiều… Miền Tây từng được biết đến với bộ phim Người tình, sau này có thêm thêm Cánh đồng bất tận, Mùa len trâu… quảng bá về nước - một trong những đặc trưng của không gian miền Tây. Du lịch Hà Giang có thêm các điểm thu hút khách đến như nhà của Pao, các hàng rào đá…  sau bộ phim Chuyện của Pao (phim điện ảnh), Lặng yên dưới vực sâu (phim truyền hình) ra mắt. Phần lớn những địa danh đó đều nổi tiếng khi xuất hiện trên phim và vẫn dựa nhiều vào yếu tố tự nhiên từ thiên nhiên, bối cảnh. 

Trong một tương lai gần, nếu có được sự kết hợp giữa yếu tố tự nhiên với công nghệ, những trung tâm, quần thể văn hóa cộng với những chính sách thuế phí hợp lý thì chắc chắn sẽ có thêm nhiều thành phố sáng tạo, những trung tâm công nghiệp văn hóa. Ðó không chỉ là điểm đến của giới trẻ, các ngành nghệ thuật, khách du lịch mà cả những đoàn phim trong nước và quốc tế. Quan trọng hơn, nhờ các giá trị mới được gắn kết giữa văn hóa, phim ảnh, du lịch và kinh tế mà nhiều vùng đất sẽ  được đánh thức.

TÔN QUẾ

Nguồn: Tạp chí VHNT số 583, tháng 9-2024