Tiếp tục kỳ họp thứ X, Quốc hội khóa XV, chiều 24-11, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng đã giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu nêu và thảo luận tại Hội trường về dự án Luật Báo chí (sửa đổi).

Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng giải trình những vấn đề đại biểu Quốc hội thảo luận

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, sau khi Bộ VHTTDL được giao nhiệm vụ quản lý nhà nước về lĩnh vực báo chí, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ chủ trì, phối hợp với các cơ quan chức năng xây dựng dự án Luật Báo chí (sửa đổi) để trình Quốc hội.

“Bộ VHTTDL đã tuân thủ quy trình về ban hành văn bản quy phạm pháp luật để xây dựng và trình Quốc hội về dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi). Tại phiên thảo luận tổ, các đại biểu Quốc hội đã đóng góp nhiều ý kiến quý báu, cơ quan soạn thảo đã nghiêm túc tiếp thu và có báo cáo giải trình” – Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bày tỏ sự đồng tình, nhất trí với 22 ý kiến phát biểu và 2 ý kiến tranh luận với nhiều nội dung sâu sắc. Bộ trưởng cho biết, các ý kiến đều bám sát ba yêu cầu: Luật được ban hành phải thể chế hóa kịp thời, đồng bộ các quan điểm, đường lối của Đảng và chính sách của Nhà nước về báo chí. Luật phải đảm bảo cho nền báo chí cách mạng Việt Nam, với truyền thống gần 100 năm, tiếp tục phát triển, đảm bảo tính nhân văn, chuyên nghiệp, hiện đại. Bên cạnh đó, Luật sửa đổi phải tập trung tháo gỡ những điểm nghẽn, những vướng mắc, bất cập nảy sinh sau 8 năm thi hành.

“Các ý kiến của đại biểu đều rất tâm huyết, trách nhiệm. Cơ quan soạn thảo xin trân trọng tiếp thu và cảm ơn các đại biểu đã góp ý” – Bộ trưởng bày tỏ. 

Đề cập đến một số nhóm vấn đề lớn được nhiều đại biểu quan tâm, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết: Đối với việc quản lý thông tin và các sản phẩm trên không gian mạng, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ lo ngại về các sản phẩm do cá nhân, tổ chức sản xuất trên không gian mạng gây tác động tiêu cực, cạnh tranh với thị phần của báo chí và vi phạm bản quyền.

“Dự thảo Luật lần này không điều chỉnh việc đưa thông tin trên không gian mạng của các cá nhân, tổ chức mà chỉ tập trung quy định về tổ chức và hoạt động báo chí; quyền và nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia và có liên quan đến hoạt động báo chí” - Bộ trưởng nêu rõ.

Các nội dung liên quan đến hoạt động của cá nhân, tổ chức trên không gian mạng đã được điều chỉnh đầy đủ tại Luật An ninh mạng và Nghị định 147/2024/NĐ-CP quy định về quản lý, cung cấp, sử dụng internet và thông tin trên mạng, trong đó đã có các chế tài xử lý cụ thể.

Về bảo vệ quyền lợi hợp pháp của nhà báo và quyền tự do báo chí của nhân dân, Bộ trưởng cho biết, trong quá trình xây dựng dự thảo, cơ quan soạn thảo đã xem xét kỹ lưỡng tính tương thích giữa Luật Báo chí với các luật khác như Luật An ninh mạng, Luật Quảng cáo, Bộ luật Hình sự, Luật Khoa học và Công nghệ… Những gì các luật khác đã quy định thì sẽ không đưa lại vào trong Luật Báo chí (sửa đổi) để tránh chồng chéo.

Về mô hình cơ quan truyền thông chủ lực, đa phương tiện, Bộ trưởng cho biết, theo Quyết định 362/QĐ-TTg, hiện cả nước có 6 cơ quan báo chí chủ lực. Các đại biểu Quốc hội đặt vấn đề làm thế nào để các cơ quan báo chí địa phương có điều kiện phát triển, không tạo cơ chế "xin-cho".

Bộ trưởng nhấn mạnh, tinh thần của cơ quan soạn thảo là sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan sớm tổng kết việc thực hiện quy hoạch này, xây dựng chiến lược phát triển báo chí, sau đó báo cáo cấp có thẩm quyền để đưa vào Nghị định của Chính phủ. Điều này sẽ giải quyết được bài toán một cách căn cơ.

Về việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong hoạt động báo chí, theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, dự thảo Luật đã có quy định về vấn đề này. AI trước hết là công cụ hỗ trợ cho quá trình làm báo. Sản phẩm báo chí, dù do con người hay AI tạo ra, khi đăng tải, phát sóng thì người đứng đầu cơ quan báo chí và tác giả phải chịu trách nhiệm về nội dung.

Chính vì vậy, cơ quan soạn thảo đã thiết kế tại dự thảo Luật nội dung: "Cơ quan báo chí, tác giả, tác phẩm báo chí sử dụng AI để hỗ trợ hoạt động báo chí thực hiện quy định của Luật Sở hữu trí tuệ, về đạo đức nghề nghiệp, và cơ quan báo chí phải có quy định cụ thể về việc sử dụng AI".

Về quy định bồi dưỡng nghiệp vụ để cấp thẻ nhà báo lần đầu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, hiện nay cả nước có khoảng 21.000 nhà báo được cấp thẻ. Trong đó, có 31,25% (6.562 người) tốt nghiệp đại học chuyên ngành báo chí, còn lại 68,75% tốt nghiệp các chuyên ngành khác.

Giải thích vì sao phải đào tạo bồi dưỡng nghiệp vụ đối với người được cấp thẻ, Bộ trưởng cho biết, quy định về lớp bồi dưỡng nghiệp vụ được đưa ra sau khi cơ quan soạn thảo lấy ý kiến rộng rãi các cơ quan liên quan và thống nhất với Hội Nhà báo Việt Nam, nhằm mục đích bảo vệ uy tín nghề nghiệp, giữ vững chuẩn mực đạo đức, giúp các nhà báo mới vào nghề tránh được các vi phạm. Đồng thời, tạo điều kiện để các phóng viên được trang bị nghiệp vụ bài bản, giúp phóng viên đủ bản lĩnh tác nghiệp trong môi trường ngày càng phức tạp hiện nay.

Bộ trưởng lấy dẫn chứng với một số ngành nghề khác như luật sư, công chứng viên đều phải qua lớp bồi dưỡng nghiệp vụ để hành nghề. Mục tiêu là để làm tốt hơn, không phải để gây khó khăn hay tạo ra "giấy phép con".

Về kinh tế báo chí, Bộ trưởng cho biết, dự thảo Luật không sử dụng thuật ngữ "kinh tế báo chí", nhưng đã có các quy định liên quan đến liên kết, cơ chế, chính sách cho báo chí. Tới đây, sẽ có các quy định hướng dẫn để làm rõ hơn trách nhiệm của người đứng đầu, tránh tình trạng tư nhân lợi dụng sản phẩm báo chí do cơ quan báo chí sản xuất để làm giàu và trục lợi.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh: Các nội dung thảo luận của các đại biểu rất xác đáng. Sau phiên họp, cơ quan soạn thảo sẽ phối hợp với các Ủy ban của Quốc hội tiếp thu tối đa các ý kiến hợp lý của đại biểu để hoàn thiện dự thảo Luật, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước khi trình Quốc hội xem xét, thông qua.

NGỌC BÍCH - Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội