Nằm trong chuỗi các hoạt động của Liên hoan trình diễn di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại: nghi lễ và trò chơi kéo co năm 2023, chiều ngày 17-11-2023, tại đến Trấn Vũ (phường Thạch Bàn, quận Long Biên, Hà Nội) đã diễn ra khai mạc Triển lãm “Chung một sợi dây” và Tọa đàm quốc tế: “Bảo vệ và phát huy nghi lễ và trò chơi kéo co trong đời sống đương đại”.

Các đại biểu tham quan Triển lãm “Chung một sợi dây”, trưng bày các pano bài viết và hình ảnh giới thiệu giá trị, ý nghĩa, hình thức nghi lễ và trò chơi kéo co tại 4 nước: Campuchia, Philippines, Hàn Quốc và Việt Nam

Sự kiện do Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Hà Nội, UBND quận Long Biên, Hội Di sản văn hóa Việt Nam phối hợp tổ chức, nhằm tổng kết những thành tựu đạt được, đánh giá những khó khăn, thách thức trong thực hành, trao truyền và bảo vệ di sản nghi lễ và trò chơi kéo co tại cộng đồng sau 8 năm được ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Từ thực tiễn bảo vệ, phát huy di sản ở các địa phương trong thời gian qua, tọa đàm sẽ đề xuất các khuyến nghị và giải pháp phù hợp nhằm bảo vệ và phát huy di sản bền vững trong đời sống đương đại.

Bà Đinh Thị Thu Hương phát biểu chào mừng

Trong phát biểu chào mừng, Phó Chủ tịch UBND quận Long Biên Đinh Thị Thu Hương khẳng định: “Trước xu thế toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế, hệ thống các di sản văn hóa phi vật thể được bảo tồn và phát huy ở mỗi địa phương muốn phát triển cần phải tiếp thu và chia sẻ kinh nghiệm, tăng cường quan hệ hợp tác giữa các cơ quan quản lý nhà nước cũng như các trung tâm nghiên cứu, các tổ chức, cá nhân. Với tinh thần hợp tác, giao lưu, triển lãm “Chung một sợi dây” được tổ chức nhằm kết nối, trao đổi kinh nghiệm, đề xuất các giải pháp bảo tồn, phát huy, xây dựng các tour tuyến liên kết phát triển với các tỉnh Lào Cai, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, đặc biệt là các nước Hàn Quốc, Campuchia, Philippines”.

TS Lê Thị Minh Lý, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, Phó Chủ tịch Hội Di sản văn hóa Việt Nam: “Hy vọng sự kiện này sẽ mở ra cơ hội mới để kết nối các cộng đồng kéo co, mở rộng hồ sơ ghi danh vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại”.

Tại tọa đàm, ông Ngô Quang Khải, Trưởng Ban Quản lý di tích đền Trấn Vũ (phường Thạch Bàn, quận Long Biên) nhắc lại lịch sử ngôi đền, lễ hội truyền thống và nghi lễ kéo co ngồi độc đáo. Ông cũng nêu lên những thách thức trong quá trình bảo tồn di sản: giá trị di sản dần mai một; tác động của quá trình đô thị hóa: thay đổi về mặt quản lý hành chính, thành phần dân cư, không gian kiến trúc của làng…

Đồng thời, ông đưa ra những đề xuất bảo tồn di sản hết sức thiết thực, như: đầu tư tu bổ, tôn tạo tổng thể di tích; bố trí quỹ đất phục vụ việc xây dựng Bảo tàng Kéo co Việt Nam; kết nối với các tour du lịch; đào tạo đội ngũ hướng dẫn viên tại chỗ; có cơ chế hỗ trợ kinh phí những người làm công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa, lập hồ sơ công nhận nghệ nhân trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể; tiếp tục tuyên truyền về giá trị di sản văn hóa đền Trấn Vũ, nghi thức kéo co ngồi bằng các phương tiện thông tin đại chúng, hội nghị chuyên đề; đưa chương trình kéo co vào trường học, thực hành trong các tiết học thể chất, trước hết áp dụng đối với trường học của phường Thạch Bàn…

Ông Ngô Quang Khải, Trưởng Ban Quản lý di tích đền Trấn Vũ phát biểu tham luận

Từ thực tế công tác bảo tồn nghi lễ và trò chơi kéo co của dân tộc Tày, Giáy, TS Dương Tuấn Nghĩa, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Lào Cai cho rằng: “Khó khăn lớn nhất hiện nay là vai trò chủ thể di sản của đồng bào đang bị chính đồng bào xem nhẹ, do đó, một số yêu cầu mang tính bắt buộc trong truyền thống được đơn giản hóa đi”.

TS Dương Tuấn Nghĩa cũng đưa ra một số đề xuất trong tham luận: Đầu tư, hỗ trợ kinh phí thực hiện các dự án nghiên cứu, sưu tầm, truyền dạy, phổ biến di sản; tăng cường tổ chức các chương trình giao lưu trình diễn di sản văn hóa; có chính sách đãi ngộ đối với nghệ nhân tiêu biểu…

Đại diện các cộng đồng thực hành nghi lễ và trò chơi kéo co nhận quà lưu niệm từ Ban Tổ chức

Liên hoan trình diễn di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại: nghi lễ và trò chơi kéo co năm 2023 diễn ra đồng thời với Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2023. Ngày 18-11, các đoàn kéo co tham gia “Chương trình giao lưu trình diễn nghi lễ và trò chơi kéo co Việt Nam - Hàn Quốc”, gồm có: Đoàn kéo co ngồi đền Trấn Vũ (Hà Nội), Đoàn kéo mỏ thôn Ngải Khê (Hà Nội), Đoàn kéo mỏ Xuân Lai (Hà Nội), Đoàn kéo song Thị trấn Hương Canh (Vĩnh Phúc), Đoàn kéo co của cộng đồng người Tày (Lào Cai), Đoàn kéo co Hòa Loan (Vĩnh Phúc), Đoàn kéo co Hữu Chấp (Bắc Ninh), Đoàn kéo co Gijisi (Hàn Quốc).

Bài, ảnh: VÂN ANH