Sáng 31-5, tại TP Hải Phòng, Bộ VHTTDL phối hợp với Đài Truyền hình Việt Nam và UBND thành phố Hải Phòng tổ chức Diễn đàn "Vai trò của báo chí trong việc thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, năm 2025". Đây là sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động hướng đến kỷ niệm 100 năm ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025).

Tham dự Diễn đàn có: Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh; Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản Hoàng Trung Dũng; Ủy viên Dự khuyết Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ VHTTDL Lê Hải Bình; Tổng Giám đốc Đài Truyền hình Việt Nam Nguyễn Thanh Lâm; cùng đông đảo đại biểu là lãnh đạo các cơ quan báo chí Trung ương và địa phương, các chuyên gia, nhà nghiên cứu, phóng viên, biên tập viên cùng tham gia sự kiện.

Các đại biểu tham dự Diễn đàn

Diễn đàn được tổ chức để các cơ quan báo chí, truyền thông và các đơn vị hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp văn hóa gặp gỡ, chia sẻ, lắng nghe và trao đổi về cơ hội và thách thức đối với truyền thông, báo chí trong việc thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp văn hóa; Kinh nghiệm thực tiễn từ các cơ quan truyền thông báo chí, các doanh nghiệp, nhà sáng tạo trong việc thúc đẩy các ngành công nghiệp văn hóa hiện nay. Đồng thời, đề xuất giải pháp, chính sách nhằm nâng cao hiệu quả phối hợp giữa báo chí, truyền thông với các ngành công nghiệp văn hóa trong giai đoạn mới.

Sự gắn kết giữa công nghiệp văn hóa và báo chí là chìa khóa để thúc đẩy sáng tạo, quảng bá giá trị văn hóa Việt Nam vươn tầm thế giới

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Tổng Biên tập Báo Nhân dân Lê Quốc Minh nhấn mạnh: Các ngành công nghiệp văn hóa được xác định là một trong những động lực tăng trưởng quan trọng, đóng góp lớn vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, gìn giữ và lan tỏa những giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc Việt Nam. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập sâu rộng, chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, những sản phẩm sáng tạo, nghệ thuật, giải trí… đã trở thành biểu tượng cho sức sống, bản lĩnh và trí tuệ dân tộc.

Theo ông Lê Quốc Minh, Việt Nam với tiềm năng văn hóa phong phú, đậm đà bản sắc, chúng ta có đủ điều kiện thuận lợi để phát triển các ngành công nghiệp văn hóa thành “ngành công nghiệp mũi nhọn” mới, đóng góp ngày càng lớn vào GDP quốc gia, tạo ra nhiều việc làm, nâng cao đời sống tinh thần của nhân dân, quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ra thế giới.

Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh phát biểu khai mạc Diễn đàn

“Để phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, cần sự chung tay, đồng thuận và thúc đẩy của toàn xã hội, trong đó, báo chí giữ vai trò đặc biệt quan trọng. Báo chí là cầu nối truyền cảm hứng, quảng bá giá trị văn hóa; là lực lượng tiên phong lan tỏa những sáng kiến, giá trị mới đồng thời lên án mặt trái, bảo vệ bản sắc; là diễn đàn phản biện, góp ý chính sách, thúc đẩy đổi mới sáng tạo” – Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhấn mạnh.

Thực tiễn thời gian qua đã ghi nhận nhiều thành công qua sự đồng hành của báo chí: Nhiều chương trình nghệ thuật, mùa du lịch, lễ hội được xây dựng thương hiệu qua lăng kính truyền thông, báo chí, trở thành sự kiện văn hóa - du lịch lớn, thu hút đông đảo công chúng trong nước và quốc tế; Các loại hình nghệ thuật truyền thống như Tuồng, Chèo, Cải lương, Ca trù, Quan họ… hay các nghệ sĩ trẻ tài năng vươn tầm quốc tế chính là nhờ sự lan tỏa, quảng bá của truyền thông, báo chí;

Những sản phẩm điện ảnh, nhạc trẻ, thời trang do truyền thông, báo chí giới thiệu đã trở thành xu hướng, giúp mở rộng thị trường tiêu thụ, phát triển sáng tạo, đưa văn hóa Việt Nam hội nhập sâu rộng với thế giới; Các chương trình truyền hình thực tế, gameshow, talkshow về văn hóa, nghệ thuật, sáng tạo đã góp phần phát hiện, bồi dưỡng tài năng trẻ, tạo sân chơi lành mạnh, hấp dẫn cho giới trẻ và công chúng.

“Những thành công cho thấy, “Văn hóa là nền tảng - Báo chí dẫn dắt tri thức, tạo niềm tin cho xã hội”. Sự gắn kết giữa công nghiệp văn hóa và báo chí là chìa khóa để thúc đẩy sáng tạo, quảng bá giá trị văn hóa Việt Nam vươn tầm thế giới”- ông Lê Quốc Minh nhấn mạnh.

Phó Chủ tịch UBND TP Hải Phòng Hoàng Minh Cường phát biểu chào mừng tại Diễn đàn

Báo chí đóng vai trò là cầu nối thông tin quan trọng và hiệu quả, định hướng dư luận xã hội và lan tỏa những giá trị tích cực

Phát biểu chào mừng tại Diễn đàn, Phó Chủ tịch UBND TP Hải Phòng Hoàng Minh Cường cho biết, với mục tiêu xây dựng con người Hải Phòng phát triển toàn diện hướng đến Chân – Thiện – Mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học, khai thác phát huy hiệu quả cốt cách của người Hải Phòng trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Thành phố Hải Phòng đã ban hành nhiều chủ trương, cơ chế mới, đột phá, sáng tạo nhằm xây dựng, phát triển văn hóa, nên hoạt động văn hóa ngày càng đi vào chiều sâu, thiết thực, hiệu quả và sôi động hơn.

Chất lượng, hiệu quả hoạt động văn hóa từng bước được nâng cao, xây dựng môi trường văn hóa ngày càng được chú trọng. Nhiều giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc, nhiều di sản văn hóa được bảo tồn và phát huy; đời sống văn hóa của nhân dân không ngừng được cải thiện; hệ thống thiết chế, công trình văn hóa được nâng cấp cải tạo, đảm bảo tổ chức các sự kiện văn hóa – thể thao cấp quốc gia, quốc tế; đẩy mạnh hội nhập quốc tế về văn hóa, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại ngày càng chủ động hơn.

Theo ông Hoàng Minh Cường, cùng với hệ thống các cơ quan báo chí cả nước, trên địa bàn TP Hải Phòng hiện nay có 3 cơ quan báo chí của thành phố và 56 văn phòng đại diện, phóng viên thường trú các cơ quan báo chí Trung ương, tỉnh bạn.

Đồng hành cùng với sự phát triển của thành phố, các cơ quan báo chí luôn đóng vai trò là cầu nối thông tin quan trọng và hiệu quả, định hướng dư luận xã hội và lan tỏa những giá trị tích cực. Qua đó, góp phần tuyên truyền về thành phố và sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội nói chung, quảng bá về những giá trị di sản văn hóa, di tích lịch sử, phát triển du lịch Hải Phòng nói riêng…

Cần đẩy mạnh việc thực hiện chính sách truyền thông, đặc biệt là trong điều kiện phát triển của cách mạng khoa học công nghệ

Trong phiên thảo luận đầu tiên với chủ đề “Vai trò của báo chí trong phát triển các ngành công nghiệp văn hóa”, Vụ trưởng Vụ Pháp chế Bộ VHTTDL Phạm Cao Thái trình bày tham luận “Tháo gỡ điểm nghẽn chính sách để phát triển các ngành công nghiệp văn hóa”. Ông Phạm Cao Thái cho biết, theo Báo cáo tổng kết thực hiện Chiến lược 1755 của Bộ VHTTDL, số liệu ước tính, giá trị tăng thêm (giá hiện hành) của các ngành công nghiệp văn hóa đóng góp vào nền kinh tế tăng mạnh theo từng năm… Đặc biệt, trong năm 2024, công nghiệp văn hóa đã đóng góp kết quả lớn, nâng mức giá trị tăng thêm của khu vực dịch vụ là 7,38%...

Vụ trưởng Vụ Pháp chế nhấn mạnh, để có những thành tựu trên về công nghiệp văn hóa, có thể thấy vai trò rất lớn trong công tác xây dựng và hoàn thiện chính sách giai đoạn 2016-2025… Bên cạnh những kết quả đạt được, trong quá trình thực hiện còn phát sinh những điểm nghẽn về chính sách cần giải quyết để tạo tiền đề và thúc đẩy sự phát triển.

Cụ thể, việc hoạch định chính sách, xây dựng mục tiêu còn nhiều điểm chưa thực sự phù hợp với thực tiễn. Điều này thể hiện trong việc đưa ra các ngành công nghiệp văn hóa phát triển gồm 12 ngành nhưng còn dàn trải, chưa xác định các ngành công nghiệp văn hóa trọng tâm, trọng điểm, là trung tâm kết nối để phát triển cả hệ thống các ngành công nghiệp văn hóa; có những ngành công nghiệp văn hóa chưa phù hợp với hệ thống ngành, nghề Việt Nam hoặc thuộc hai, ba ngành nghề nhưng không có sự liên kết.

“Giải pháp tháo gỡ điểm nghẽn vấn đề này, cần xác định lại các ngành công nghiệp văn hóa và xác định ngành trọng tâm, trọng điểm là cầu nối và cần được ưu tiên phát triển…” – ông Phạm Cao Thái nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, một số chính được ban hành nhưng chưa thực hiện được hoặc thực hiện chưa hiệu quả, chưa có quy định, cơ chế rõ ràng để thực hiện. Nêu giải pháp cho vấn đề này, ông Phạm Cao Thái cho rằng, cần đẩy mạnh việc thực hiện chính sách truyền thông, đặc biệt là trong điều kiện phát triển của cách mạng khoa học công nghệ để tạo làn sóng lớn trong xã hội, thu hút sự chú ý của các tổ chức, cá nhân tham gia phát triển. Các hoạt động truyền thông cần nhấn mạnh vào các giá trị xã hội, giá trị kinh tế, giá trị phát triển bền vững do phát triển các ngành công nghiệp văn hóa đã mang lại và các chính sách ưu tiên, khả năng phát triển trong lĩnh vực này…

Với tham luận “Giải pháp để báo chí phát huy vai trò trong thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp văn hóa ở Việt Nam”, ông Phạm Quốc Thắng – Phó Tổng Biên tập Thời báo VTV cho rằng cần xây dựng đội ngũ phóng viên, biên tập viên chuyên trách về công nghiệp văn hóa; Đầu tư các tuyến bài điều tra, phân tích sâu về xu hướng, thị trường, chính sách phát triển công nghiệp văn hóa; Phát triển các định dạng nội dung sáng tạo; Tăng cường vai trò phản biện, kiến tạo chính sách qua báo chí chuyên sâu…

Bên cạnh đó, cần quan tâm về hình thức và công nghệ, đó là ứng dụng công nghệ số, AI, dữ liệu lớn để phân tích xu hướng văn hóa và cá nhân hóa nội dung; Sản xuất các sản phẩm báo chí đa nền tảng; Xây dựng cộng đồng trực tuyến; Sử dụng AI để phân tích sở thích của độc giả và Thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR). Đồng thời, cần kết nối chặt chẽ với các nghệ sĩ, nhà sản xuất, doanh nghiệp sáng tạo để hỗ trợ quảng bá sản phẩm văn hóa; đồng hành cùng các liên hoan, sự kiện văn hóa lớn để tăng độ lan tỏa; Hợp tác với các tổ chức quốc tế, hãng truyền thông lớn để giới thiệu sản phẩm văn hóa Việt ra thế giới…

Mỗi tác phẩm báo chí chính là sản phẩm văn hóa

Tại Phiên thảo luận thứ 2 với chủ đề “Đối thoại giữa báo chí, doanh nghiệp và nhà quản lý”; chia sẻ về vấn đề trong những năm gần đây, sự vào cuộc mạnh mẽ của báo chí và truyền thông đã góp phần đẩy mạnh phát triển công nghiệp văn hóa, Thứ trưởng Thường trực Bộ VHTTDL Lê Hải Bình nhấn mạnh, đất nước ta có tiềm năng to lớn để phát triển công nghiệp văn hóa, dựa trên nền tảng có bề dày về văn hóa của dân tộc, cùng với sức sáng tạo của người Việt Nam.

Theo Thứ trưởng Thường trực Lê Hải Bình, Việt Nam là một trong những nước có số lượng người sáng tạo số đứng hàng đầu trong khu vực.

“Với sự quyết tâm và tầm nhìn chiến lược, đặc biệt là sự quan tâm của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước về vai trò của công nghiệp văn hóa, vai trò của văn hóa đối với sự phát triển lâu dài của đất nước, thì những hiện tượng, những nhà sáng tạo sẽ ngày càng xuất hiện nhiều thêm. Những sáng tạo đó không chỉ có được sự ủng hộ của công chúng trong nước mà sẽ tiến xa hơn đến các nước trong khu vực và quốc tế” – Thứ trưởng Thường trực nhấn mạnh.

Chia sẻ về vấn đề này, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Tổng Biên tập Báo Nhân dân Lê Quốc Minh cho biết, trên thế giới, báo chí bên cạnh nhiệm vụ công tác tuyên truyền, cũng là nơi sản xuất các sản phẩm văn hóa. Một bài báo, một bài phóng sự trên báo in, phát thanh, truyền hình… cũng chính là sản phẩm văn hóa; hay các cơ quan báo chí cũng đã tổ chức các chương trình, sự kiện văn hóa quy mô với sức sáng tạo ngày càng lớn… Nếu các cơ quan báo chí, bên cạnh việc thực hiện các sứ mệnh mang tính chuyên môn là tuyên truyền, quảng bá về văn hóa, thì với việc trực tiếp tham gia các hoạt động nghệ thuật sẽ có sự tác động vô cùng to lớn.

“Không nhất thiết là tổ chức các sự kiện mang tính quy mô lớn, mà bản thân mỗi cơ quan báo chí đóng góp vào hoạt động văn hóa theo khả năng của mình. Mỗi người góp sức một chút sẽ góp phần lan tỏa văn hóa Việt Nam mạnh mẽ hơn” – Chủ tịch Hội Nhà báo chia sẻ.

Chia sẻ về vấn đề báo chí góp sức cùng với các sáng kiến văn hóa, Nhà báo Nguyễn Vọng Ngàn - Trưởng Ban Văn nghệ Đài THVN cho biết: Trong thời gian gần đây các chương trình được nhiều người xem quan tâm như “Chị Đẹp đạp gió rẽ sóng”, “Anh trai vượt ngàn chông gai”… Sự thành công của chương trình đó là nỗ lực của nhà sản xuất khi quy tụ được nhiều ê-kíp mạnh, trong đó có Đài Truyền hình Việt Nam, đã tạo nên một chương trình nổi bật. Chương trình đã vượt ra ngoài một show giải trí trên truyền hình, trở thành một điểm sáng của ngành công nghiệp văn hóa. Chuỗi giá trị của chương trình chưa dừng, họ đã tiếp tục khai thác trong việc tổ chức biểu diễn nhiều nơi trong cả nước vẫn tạo được sức hút lớn. Ngoài việc thành công trong format chương trình, thì có tác động rất lớn từ phía truyền thông, trong đó có sự đóng góp quan trọng của báo chí trong việc đồng hành thông tin… Hơn thế nữa, báo chí đã định hướng dư luận, định hướng thẩm mỹ để tạo ra thành công của chuỗi chương trình...  

Thứ trưởng Thường trực Bộ VHTTDL Lê Hải Bình phát biểu tại diễn đàn

Cần chủ động đổi mới về nội dung, hình thức các sản phẩm báo chí 

Phát biểu tổng kết Diễn đàn, Thứ trưởng Thường trực Bộ VHTTDL Lê Hải Bình nhấn mạnh: Việc tổ chức Diễn đàn "Vai trò của báo chí trong việc thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, năm 2025", mặc dù chưa đủ hết các cơ quan báo chí, nhưng cho thấy đội ngũ lãnh đạo các tòa soạn rất tâm huyết, trăn trở với sự phát triển văn hóa và sự nghiệp truyền thông công nghiệp văn hóa.

“Tại Diễn đàn đã có nhiều vấn đề được nêu lên, các ý tưởng thú vị, đây sẽ là sự khởi đầu để về sau sẽ còn nhiều diễn đàn, hội thảo, tọa đàm để chúng ta gặp gỡ, đưa ra những giải pháp thấu đáo để báo chí đóng góp tốt hơn nữa, hiệu quả hơn nữa cho công nghiệp văn hóa” – Thứ trưởng Thường trực bày tỏ.

Thứ trưởng Thường trực Lê Hải Bình đề nghị, các cơ quan báo chí cần chủ động đổi mới về nội dung, hình thức các sản phẩm báo chí, ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số để lan tỏa tinh thần sáng tạo, tôn vinh các giá trị văn hóa, xây dựng thương hiệu văn hóa Việt Nam trên trường quốc tế; tăng cường hợp tác với các tổ chức, doanh nghiệp trong phát triển công nghiệp văn hóa. Bên cạnh đó, trách nhiệm cung cấp thông tin từ các cơ quan, các địa phương cũng cần được quan tâm; đặc biệt, các tòa soạn cần chú trọng bồi dưỡng và đào tạo đội ngũ nhà báo.

Theo Thứ trưởng Thường trực Lê Hải Bình, Bộ VHTTDL sẽ phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Hội Nhà báo Việt Nam và các cơ quan liên quan, các địa phương mở các khóa đào tạo, bồi dưỡng, tiếp tục phát huy nền báo chí cách mạng chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại.

Lãnh đạo các cơ quan báo chí nhận Bằng khen của Bộ trưởng Bộ VHTTDL do có đóng góp xuất sắc, đồng hành cùng sự phát triển các ngành công nghiệp văn hóa ở Việt Nam

AN NGỌC - Ảnh: XUÂN TRƯỜNG