Chiều 6-6, Quốc hội tiếp tục chất vấn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh về nhóm vấn đề thứ hai thuộc lĩnh vực dân tộc.

Nhóm vấn đề thứ hai tập trung vào các nội dung: Trách nhiệm của Ủy ban Dân tộc và công tác phối hợp với các bộ, ngành trong triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; Chính sách thu hút nguồn lực hỗ trợ đầu tư phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn; Giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong chính sách dân tộc liên quan đến phân định các xã, thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, việc giải quyết khó khăn về đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc, khắc phục tình trạng du cư, du canh tự phát và chặt phá rừng.

Toàn cảnh phiên chất vấn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh

Phát biểu về vấn đề chất vấn trước khi các đại biểu nêu câu hỏi, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho biết: Công tác dân tộc là một nhiệm vụ chiến lược, lâu dài, cấp bách của Đảng và Nhà nước ta, được thực hiện thông qua các chủ trương của Đảng, các quy định pháp luật và hệ thống chính sách liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực, góp phần quan trọng trong thực hiện chiến lược đại đoàn kết các dân tộc Việt Nam. Đảng, Nhà nước ta đã ban hành nhiều chính sách cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và người dân tộc thiểu số, cùng với sự vào cuộc của các cấp, các ngành, các địa phương và sự nỗ lực, cố gắng vươn lên của đồng bào các dân tộc, kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã có bước phát triển rõ rệt. Cơ cấu kinh tế chuyển biến tích cực, sinh kế của người dân ngày càng đa dạng, phong phú, thu nhập được cải thiện, an ninh trật tự được giữ vững.

Khối đại đoàn kết các dân tộc được củng cố và tăng cường. Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 được thiết kế với 10 dự án thành phần, có sự tham gia của nhiều bộ, ngành và được triển khai trên địa bàn 51 tỉnh vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên cơ sở tích hợp một số chính sách giai đoạn 2016-2020 và giai đoạn trước đây còn hiệu lực và một số chính sách mới phù hợp với nhu cầu thực tiễn nhằm đạt mục tiêu tích hợp các chính sách thống nhất, thu gọn đầu mối quản lý, phân công nhiệm vụ rõ ràng, đảm bảo đủ nguồn lực tập trung, đầu tư có trọng tâm, trọng điểm cho các vùng khó khăn nhất trong các nhóm dân tộc có điều kiện đặc thù và vùng đồng bào dân tộc thiểu số, phát triển bền vững và phát huy nội lực, lợi thế, tiềm năng của từng vùng và tinh thần tự lực, tự cường của đồng bào dân tộc thiểu số.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh trả lời  chất vấn của các đại biểu

Về những khó khăn, bất cập trong việc thực hiện công tác dân tộc, chính sách dân tộc và đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số, vùng dân tộc thiểu số, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho biết: hệ thống văn bản hướng dẫn để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia và một số chính sách mặc dù đã được ban hành nhưng các văn bản hướng dẫn được triển khai chưa đáp ứng với yêu cầu đặt ra, làm chậm triển khai các chính sách. Đời sống của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và người dân tộc thiểu số còn gặp vô vàn khó khăn. Đứng trước hoàn cảnh là đồng bào dân tộc thiểu số sống ở những vùng hết sức khó khăn nhất của cả nước, là vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới và vùng có nhiều diện tích rừng cũng như vùng có các địa hình phức tạp, những nơi chịu những ảnh hưởng nhất của biến đổi khí hậu, của thiên tai, bão lũ, dịch bệnh và đời sống của đồng bào mặc dù, đã được Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành quan tâm nhưng cũng còn rất nhiều khó khăn, cần phải có nhiều chính sách trong giai đoạn mới.

Chất vấn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh, đại biểu Lưu Bá Mạc (Lạng Sơn) nêu câu hỏi: Năm 2020 Quốc hội có ban hành Nghị quyết số 120/QH14 về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc và miền núi. Đây là một chương trình mới và lần đầu tiên dành riêng cho đối tượng là đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Do đó, trong quá trình triển khai cũng không tránh khỏi những khó khăn, nhất là những khâu hoàn thiện quy định và thể chế để vận hành chương trình… Bộ trưởng đánh giá thế nào về tình trạng này và giải pháp của Bộ trưởng trong thời gian tới để đảm bảo chương trình được triển khai có hiệu quả trong thực tiễn và tránh lãng phí nguồn lực?

Đại biểu Lưu Bá Mạc (Lạng Sơn) nêu câu hỏi chất vấn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc

Trả lời chất vấn của đại biểu Lưu Bá Mạc, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc đã đồng tình với đại biểu việc: năm 2020 đề nghị ban hành Nghị quyết 120, nhưng đến năm 2022 mới đưa vào thực hiện trong thực tiễn, nên nhiều chỉ tiêu không còn phù hợp… và cần phải rà soát, điều chỉnh. Bộ trưởng, Chủ nhiệm Hầu A Lềnh cho biết: “Để triển khai việc này, Ủy ban Dân tộc đã có giải pháp và đã báo cáo với Thủ tướng Chính phủ, được Thủ tướng Chính phủ và Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia đã đồng ý giao cho Ủy ban Dân tộc tổ chức Hội nghị đánh giá sơ kết giữa kỳ. Ủy ban Dân tộc đã lập kế hoạch, cuối tháng 6 và đầu tháng 7 năm nay sẽ tổ chức 3 hội nghị ở 3 vùng và đã có văn bản gửi Ủy ban nhân dân các tỉnh đề nghị đánh giá toàn diện tất cả các dự án và khả năng hoàn thành cũng như những dự án có khả năng đã hoàn thành để tổng hợp, thống nhất toàn bộ. Trước ngày 15/7, Ủy ban Dân tộc sẽ có báo cáo tổng hợp để gửi cho Đoàn giám sát tối cao của Quốc hội, đến tháng 10-2023 sẽ báo cáo với Quốc hội đối với những vấn đề cần phải điều chỉnh thuộc phạm vi thẩm quyền của Quốc hội hoặc những vấn đề cần phải điều chỉnh từ dự án này sang dự án khác, hay nói cách khác là điều chỉnh một số nội dung và cơ chế phân bổ”.

Chất vấn Bộ trưởng về tầm quan trọng trong công tác giữ gìn, phát huy, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc đã được nhấn mạnh trong Nghị quyết 88/2019/QH14, đại biểu Quàng Thị Nguyệt (Điện Biên) đặt câu hỏi: Công tác giữ gìn, phát huy, bảo tồn bản sắc văn hóa các dân tộc được thực hiện như thế nào, có những thuận lợi và khó khăn gì trong quá trình thực hiện và Bộ trưởng có giải pháp gì trong thời gian tới?

Quàng Thị Nguyệt (Điện Biên) đặt câu hỏi về công tác bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc

Với câu hỏi này, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc trả lời gồm hai vấn đề: Thứ nhất, về chủ trương bảo tồn, gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc là một chủ trương lớn của Đảng trong tất cả các kỳ đại hội và đặc biệt là sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII thì Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã có các hội nghị chuyên đề về lĩnh vực văn hóa, càng khẳng định thêm là sự lãnh đạo của Đảng, sự quan tâm của Nhà nước, cả hệ thống chính trị đối với lĩnh vực văn hóa nói chung và trong đó có lĩnh vực công tác này.

Trong suốt quá trình vừa qua thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII và các văn bản chủ trương của Đảng thì Chính phủ cũng đã ban hành rất nhiều chính sách để thực hiện, đặc biệt là ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số hỗ trợ để cho nghệ nhân, hỗ trợ cho phát triển các làng văn hóa, gìn giữ các nét đẹp và phong tục tập quán, lễ hội truyền thống của bà con nhân dân... Với trách nhiệm của Ủy ban Dân tộc thì chúng tôi cũng thường xuyên phối hợp với Bộ VHTTDL để triển khai nội dung này. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay qua đánh giá lại thì cũng còn có những vấn đề cần phải tiếp tục hoàn thiện hơn trong giai đoạn tới, đó là những vấn đề về chính sách hỗ trợ đối với nghệ nhân của đồng bào dân tộc thiểu số để gìn giữ bản sắc văn hóa của mình ở từng dân tộc thì cũng cần phải rà soát và bổ sung thêm.

Thứ hai là các chính sách hỗ trợ để xây dựng các thiết chế văn hóa phù hợp với phong tục tập quán và chế độ, chính sách khác liên quan đến hỗ trợ cho bà con để tổ chức các hoạt động văn hóa, để làm sao bà con có cơ hội tự hào với bản sắc văn hóa của mình và chính bà con lại xây dựng ý thức để gìn giữ bản sắc văn hóa của mình, vấn đề này Ủy ban Dân tộc cũng rất mong muốn thực hiện.

Bộ trưởng cũng cho biết, vừa qua, Bộ Chính trị cũng đã giao cho Chính phủ và Chính phủ đã giao cho Bộ VHTTDL xây dựng chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa trong giai đoạn mới. Trong quá trình soạn thảo chương trình mục tiêu này, Ủy ban Dân tộc sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ VHTTDL để đưa các nội dung có liên quan vào trong chương trình mục tiêu,  trình cấp thẩm quyền phê duyệt trong thời gian tới…

NGỌC BÍCH - Ảnh: Cổng thông tin điện tử Quốc hội