Thông tin tư liệu > Chân dung văn hóa

Với đôi mắt tinh anh, đôi chân dẻo dai và một tinh thần bền bỉ, ông đã đi khắp chân trời góc bể, ở khắp nơi trên đất nước Việt Nam, dường như không có nơi nào khiến ông ngại đặt chân đến, dù phải đi bộ hằng ngày đường và phải ăn uống kham khổ cùng với lũ học trò mà thân mật gọi là “cửu vạn”. Đồng nghiệp gọi ông bằng cái tên trìu mến: Giáo sư bụi, học trò gọi ông bằng Cụ và các học giả nước ngoài gọi ông bằng cái tên tôn kính: Giáo sư Trần. Người tôi muốn nói đến ở đây là Giáo sư Trần Quốc Vượng.

Nguyễn Thiện Thuật (1844-1926) là lãnh tụ cuộc Khởi nghĩa Bãi Sậy - một trong các cuộc khởi nghĩa của phong trào Cần Vương chống pháp cuối TK XIX. Tương truyền, tại xã Xuân Dục, Mỹ Hào, Hưng Yên, nghĩa quân Bãi Sậy đã tế cờ khởi nghĩa, dấu tích vẫn còn lại cây bồ đề - vọng gác tiền tiêu khi đó. Năm 1888, pháp cho quân đàn áp, Nguyễn Thiện Thuật trao quyền chỉ huy nghĩa quân cho em trai là Nguyễn Thiện Kế rồi sang Trung Quốc gặp Tôn Thất Thuyết bàn cách tăng viện, nhưng việc không thành. Năm 1926, ông mất vì bạo bệnh và được an táng trên quả đồi ngoại vi thành phố Nam Ninh, Quảng Tây, Trung Quốc. Việc đưa mộ ông về Việt Nam đã được thực hiện từ năm 2004. Đầu năm 2005, sau khi làm các thủ tục pháp lý, hài cốt của ông đã được đưa về an táng tại quê hương Xuân Dục, Mỹ Hào, Hưng Yên và được công nhận là di tích. Hiện nay, Huyện ủy, UBND huyện Mỹ Hào đã quy hoạch một quỹ đất cho việc quy hoạch, xây dựng khang trang khu tưởng niệm và mộ chí của tướng công Nguyễn Thiện Thuật.

Là một trong những hiệu trưởng đầu tiên, thày Chu Văn An đã có nhiều đóng góp cho việc gây dựng, mở mang và phát triển Trường Quốc Tử Giám, đồng thời còn trực tiếp đào tạo, giảng dạy cho hai vị vua tương lai là Thái tử Trần Vượng (vua Trần Hiến Tông) và Thái tử Trần Hạo (vua Trần Dụ Tông). Trải qua gần 30 năm làm Tư nghiệp Quốc Tử Giám, thày Chu Văn An luôn nêu cao gương sáng mẫu mực, nghiêm túc, chỉn chu từ việc dạy dỗ các thái tử đến biên soạn Tứ thư thuyết ước (sách giáo khoa dạy ở Quốc Tử Giám), đề xuất các tiêu chí chọn người vào học, lập chương trình giảng dạy, thi cử để đào tạo và tuyển chọn nhân tài cho đất nước.

Trong bài viết nhỏ này, tác giả chỉ muốn kể câu chuyện về một nhóm họa sĩ nữ đương đại, trẻ, cùng độ tuổi, có những tác phẩm đáng xem, góp một phần nhỏ bé vào dòng chảy nghệ thuật đương đại Việt Nam. Họ là bạn của nhau nhưng mỗi người đều luôn cố gắng kiến tạo một hành trình rõ ràng và độc lập giữa thế giới nghệ thuật mênh mông.

Kể từ khi đất nước giành lại độc lập, tự chủ vào TK X, Phật giáo ở Đại Việt đã trở nên thịnh hành và được đề cao. Khi đó, kinh sư Hoa Lư (Ninh Bình) trở thành trung tâm quan trọng của Phật giáo, với các ngôi chùa được nhà nước đứng ra xây cất cùng vai trò tham chính của các thiền sư, bàn định đại sự của đất nước. Trong giai đoạn TK XI - XII, dưới vương triều Lý, các tông phái mới được thiết lập, tạo nên sự đa dạng về quan điểm, tư tưởng trong thiền học, Phật pháp. Các thiền sư vì vậy mà có nhiều điều kiện đóng góp cho xã hội và tạo ra dấu ấn của mình trong dòng chảy lịch sử. Từ Đạo Hạnh và Nguyễn Minh Không là hai trong số những thiền sư có nhiều đóng góp cho không chỉ Phật giáo thời Lý mà còn cho cả đời sống chính trị xã hộI.

Rabindranat Tagore (1861 - 1941), thiên tài thơ ca Ấn Độ TK XX, giải Nobel 1913 cho tập Thơ Dâng. Hình tượng thơ thiên nhiên trong thi phẩm R. Tagore là sự tiếp biến quan niệm thiên nhiên từ văn hóa văn học truyền thống Ấn Độ. Bà mẹ thiên nhiên vĩ đại tròn đầy viên mãn trong thơ R. Tagore. Mối quan hệ Thiên nhiên - Con người trong thơ ông đã diễn tả tinh tế sự kỳ diệu, biến ảo của tâm hồn Ấn Độ mộ đạo.

Bài thơ Cảm hứng của Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491-1585) là bài thơ có giá trị nhân văn xuyên suốt mọi thời đại: lên án sự tàn khốc của chiến tranh và hướng tới niềm mong mỏi, ước vọng về một xã hội hòa bình, người dân được sống yên ấm, hạnh phúc. Bài viết này phân tích về các tầng lớp cảm xúc, cách gieo vần và giá trị nhân văn của bài thơ. Cảm hứng yêu nước và cảm hứng nhân đạo trong bài thơ là nguồn mạch tạo nên sự trường tồn theo thời gian của bài thơ này. Bài viết phân tích Cảm hứng dưới đây là thành quả trung kỳ của Đề tài Giá trị nhân văn của thơ chữ Hán Việt Nam Trường Đại học Ngoại ngữ Ngoại thương Quảng Đông, Trung Quốc.

Nghiên cứu di sản lý luận và cuộc đời hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh có thể khẳng định, các giá trị trong tư tưởng đạo đức của Người để lại sẽ mãi là tài sản vô giá cho thế hệ mai sau. Vai trò của các giá trị này mang tính định hướng, là cơ sở cho việc chuẩn hóa các giá trị đạo đức và được hiện thực hóa trong xây dựng lối sống của con người Việt Nam nói chung và sinh viên Việt Nam nói riêng. Giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong việc xây dựng lối sống cho sinh viên là hoạt động tích cực của chủ thể giáo dục, nhằm tác động một cách có hệ thống các chuẩn mực và nguyên tắc đạo đức cách mạng cho sinh viên, góp phần hình thành ý thức đạo đức, tình cảm đạo đức, hành vi đạo đức phù hợp với lối sống lành mạnh để họ có định hướng đúng về nhận thức và hành động trong quá trình phát triển hoàn thiện nhân cách.

Hằng năm, tới ngày 26 đến 28 - 10 âm lịch, tại thành phố Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp diễn ra lễ giỗ cụ Nguyễn Sinh Sắc - thân sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh. Cụ là người có công dạy học, tuyên truyền lòng yêu nước thương dân, xem mạch ra toa bốc thuốc chữa bệnh cho dân nghèo trong những năm chống Pháp. Để tỏ lòng biết ơn, người dân Đồng Tháp tổ chức lễ giỗ vào ngày mất của cụ. Lễ giỗ cụ trước đây do làng Hòa An (thành phố Cao Lãnh) đứng ra tổ chức, nay phát triển thành lễ hội cấp tỉnh, có giá trị trong toàn khu vực và cả nước, mang đậm nét văn hóa dân gian vùng đồng bằng sông nước.