Hà Nội hiện sở hữu hơn 1.300 làng nghề và làng có nghề, trong đó hàng trăm làng nghề truyền thống vẫn đang lưu giữ những tinh hoa kỹ nghệ và giá trị văn hóa đặc sắc. Trước sức ép của đô thị hóa, toàn cầu hóa và biến động thị trường, nhiều làng nghề đang đứng trước nguy cơ mai một. Việc bảo tồn và phát huy làng nghề trở thành nhiệm vụ quan trọng để phát triển văn hóa Thủ đô, thúc đẩy công nghiệp văn hóa và xây dựng nông thôn mới bền vững. Mô hình du lịch trải nghiệm làng nghề nổi lên như một giải pháp góp phần bảo tồn di sản, thúc đẩy kinh tế cộng đồng và lan tỏa bản sắc văn hóa Hà Nội trong bối cảnh hội nhập.

Những năm gần đây, các địa điểm mang dấu ấn văn hóa – lịch sử đặc biệt hút du đông đảo du khách. Từ Hoàng thành Thăng Long trầm mặc, Thành cổ Quảng Trị với lớp ký ức chiến tranh, đến di sản kinh đô Hoa Lư – Ninh Bình hay không gian nghi lễ cung đình Huế, tất cả đều ghi nhận lượng khách tăng trưởng đáng kể. Bên cạnh những giá trị sâu sắc của di tích, điều khiến các điểm đến này trở nên hấp dẫn là do chúng được “làm sống lại” thông qua công nghệ số, thiết kế trải nghiệm và phương pháp diễn giải hiện đại, giúp du khách hiểu sâu và kết nối hơn với lịch sử – văn hóa của vùng đất.

Thời trang là một trong những lĩnh vực của ngành công nghiệp văn hóa. Trong bối cảnh cả nước thúc đẩy kinh tế sáng tạo, việc đưa giá trị trang phục truyền thống vào đời sống đương đại ngày càng được chú trọng, bởi đó là cách để văn hóa chuyển hóa thành sức mạnh mềm, nuôi dưỡng bản sắc đồng thời tạo ra động lực kinh tế mới. Trong hành trình đó, “Tri thức may, mặc Áo dài Huế” đang trở thành một nền tảng quan trọng giúp thành phố Huế tạo dựng ngành công nghiệp văn hóa mang bản sắc riêng.

Sơn La là tỉnh miền núi, biên giới với địa hình phức tạp và hơn 274km đường biên tiếp giáp Lào, có trên 14.000km² diện tích và cộng đồng dân cư đa sắc tộc. Năm học 2024-2025, toàn tỉnh có 227 trường mầm non và 525 trường phổ thông với gần 365.000 học sinh, trong đó học sinh dân tộc thiểu số (DTTS) chiếm tỷ lệ lớn. Xuất phát từ đặc thù văn hóa - ngôn ngữ và nguyện vọng của đồng bào, tỉnh Sơn La đã lựa chọn đưa tiếng Thái và tiếng Mông vào giảng dạy trong hệ thống giáo dục phổ thông, các cơ sở hướng nghiệp và đào tạo chính quy trên địa bàn, góp phần bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa các DTTS nói chung và dân tộc Thái, Mông nói riêng.

Tóm tắt: Tín ngưỡng thờ An Dương Vương - vị vua sáng lập nước Âu Lạc là một hiện tượng văn hóa độc đáo, kết tinh ký ức lịch sử và tâm thức “uống nước nhớ nguồn” của người Việt. Trên cơ sở khảo sát thực địa kết hợp phân tích tư liệu, bài viết nhận diện hệ thống 17 di tích thờ An Dương Vương phân bố từ Cổ Loa (Hà Nội) đến Thanh Hóa và Nghệ An, vận dụng các khung lý thuyết về không gian thiêng, ký ức cộng đồng và sáng tạo truyền thống để luận giải quá trình thiêng hóa và địa phương hóa nhân vật lịch sử - huyền thoại này. Kết quả cho thấy, mạng lưới di tích không chỉ phản ánh sự tiếp biến giữa lịch sử và huyền thoại, mà còn là minh chứng cho năng lực sáng tạo văn hóa của cộng đồng địa phương.

Tóm tắt: Bài viết nghiên cứu tri thức chính trị như một dạng tri thức văn hóa đặc thù của Nam Bộ, phản ánh mối quan hệ giữa nhận thức, hành vi và giá trị sống trong bối cảnh chuyển đổi xã hội và chuyển đổi số. Trên nền tảng truyền thống (nghĩa tình - khoan dung), người Nam Bộ đang tái cấu trúc tri thức chính trị thông qua văn hóa số, thể hiện qua sáng tạo nghệ thuật, truyền thông mạng và diễn ngôn xã hội. Bằng phương pháp định tính (phân tích diễn ngôn, phỏng vấn, quan sát thực địa tại Cần Thơ, Sóc Trăng, Bạc Liêu, trước tháng 7-2025), bài viết làm rõ đặc trưng và sự chuyển hóa của tri thức chính trị Nam Bộ từ truyền thống sang hiện đại. Từ đó, tác giả đề xuất hướng phát huy giá trị tri thức này để xây dựng bản lĩnh công dân số Việt Nam, kết hợp bản sắc văn hóa dân tộc và thích ứng sáng tạo trong kỷ nguyên số.

Tóm tắt: Hương ước là một thiết chế tự trị quan trọng trong làng xã truyền thống Việt Nam, phản ánh rõ nét cơ chế quản trị cộng đồng từ bên dưới. Dựa trên phân tích một số bản hương ước cổ tiêu biểu vùng đồng bằng của tỉnh Thanh Hóa, bài viết làm rõ các nguyên tắc điều hành xã hội được quy định chặt chẽ trong các hương ước như: bầu chọn chức dịch, giám sát công việc chung, quy tắc thưởng - phạt minh bạch, gìn giữ tài sản công và duy trì đạo lý cộng đồng. Những giá trị đó thể hiện một mô hình quản trị xã hội mang tính tự chủ, đồng thuận và gắn kết chặt chẽ với phong tục - đạo lý làng xã. Bài viết cũng đưa ra một số gợi ý, trong bối cảnh hiện nay, việc kế thừa có chọn lọc những giá trị ấy có thể góp phần thúc đẩy quản trị cộng đồng hiệu quả, tăng cường gắn kết xã hội và hỗ trợ phát triển bền vững ở nông thôn Việt Nam.

Trong thời đại hội nhập quốc tế sâu rộng và cách mạng công nghiệp 4.0, bảo hộ quyền tác giả và quyền liên quan không chỉ là vấn đề pháp lý mà còn là nền tảng quan trọng cho sự phát triển bền vững của nền công nghiệp văn hóa Việt Nam. Quyền tác giả và quyền liên quan bảo đảm lợi ích cho người sáng tạo, doanh nghiệp và cộng đồng, đồng thời định hình văn hóa, phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng đời sống tinh thần và quảng bá hình ảnh quốc gia.

Trong Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2030, thủ công mỹ nghệ được xác định là một trong 12 lĩnh vực trụ cột, góp phần tạo ra những sản phẩm - dịch vụ văn hóa có tính cạnh tranh cao, tạo thêm công ăn việc làm ổn định, đóng góp tích cực cho nền kinh tế, góp phần đưa văn hóa Việt Nam ra với thế giới, phát huy nội lực, quảng bá hình ảnh đất nước. Đây là sự khẳng định tầm nhìn của Đảng và Nhà nước trong phát triển văn hóa: từ “bảo tồn thuần túy” sang “phát triển dựa trên sáng tạo”, từ “giữ gìn giá trị” sang “chuyển hóa giá trị văn hóa thành nguồn lực cho tăng trưởng kinh tế bền vững”.

Tóm tắt: Cánh đồng Mường Thanh là địa danh nổi tiếng của tỉnh Điện Biên gắn với những di sản văn hóa tiêu biểu. Bài viết trình bày một số kết quả đạt được trong công tác bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa Cánh đồng Mường Thanh, tỉnh Điện Biên, một số tồn tại và nguyên nhân, từ đó mong muốn góp phần làm rõ cơ sở thực tiễn xây dựng định hướng, giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Cánh đồng Mường Thanh gắn với phát triển kinh tế, xã hội địa phương.