Các giá trị văn hóa là tài sản của từng quốc gia, dân tộc đóng góp cho sự phát triển chung của nhân loại và cũng là những nhân tố nội tại để mỗi quốc gia, dân tộc chấn hưng đất nước, vùng lãnh thổ của mình. Chính hệ thống các giá trị văn hóa truyền thống đã hình thành nên dân tộc Việt Nam và góp phần tạo nên vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế như hôm nay. Văn hóa là hòa bình. Dùng văn hóa để tạo sức mạnh, sự hòa hợp và hiểu biết giữa các quốc gia, dân tộc. Đồng thời để dẫn hướng, tạo điều kiện cần thiết cho việc thực hiện mục tiêu đối ngoại, quan hệ với quốc tế thời bình là một chiến lược mang tính phổ quát của nhiều quốc gia trên thế giới, góp phần mang lại sự kết nối, sức mạnh cũng như bản sắc nền ngoại giao của mỗi nước. Nói cách khác, ngoại giao văn hóa đã và đang là một chính sách quan trọng trong quan hệ quốc tế của các quốc gia, nhằm đảm bảo nền hòa bình, nâng cao vị thế của dân tộc, đất nước.

Đô thị hóa, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đang diễn ra mạnh mẽ và tác động đến mọi mặt đời sống xã hội, nhất là ở các đô thị, các thành phố lớn. Quá trình này đã làm tăng thêm tính đa dạng và phức tạp của các tỉnh, thành. Các không gian công cộng ngày càng được xây dựng nhiều và mở rộng. Không chỉ có vậy, cộng đồng dân cư tập trung ở các đô thị, các thành phố cũng ngày một đông. Môi trường văn hóa nơi công cộng vốn phù hợp với đời sống những năm tháng của TK XX trở về trước, dường như đã trở nên không còn phù hợp với đô thị hiện đại, ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của các đô thị, các tỉnh, thành phố.

Thời gian qua, câu chuyện mối quan hệ giữa phát triển du lịch với phát triển công nghiệp văn hóa (CNVH) được quan tâm và tạo ra những luồng quan điểm khác nhau. Bên cạnh mối quan hệ tương hỗ bất biến, một số nhà nghiên cứu lại cho rằng, rất cần phát triển du lịch văn hóa thành một ngành CNVH, nhưng những nhà du lịch học lại cho rằng, bản thân du lịch đã là một ngành kinh tế tổng hợp, có yếu tố công nghiệp dịch vụ đặc thù nên việc phát triển du lịch văn hóa thành ngành CNVH là không hợp lý, mà chỉ nên phát triển ngành CNVH dựa trên ngành kinh tế du lịch, trong đó có du lịch văn hóa. Dù theo quan điểm nào thì vai trò của du lịch trong phát triển CNVH là rất lớn và ngược lại, vai trò của văn hóa trong phát triển du lịch cũng chiếm một vị trí quan trọng. Vấn đề là làm thế nào để du lịch văn hóa đóng một vai trò quan trọng trong phát triển ngành CNVH tại Việt Nam trong thời gian tới?

LTS: Ngày 12-11- 2021, tại Quyết định số 1909/QĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030. Đây là chiến lược quan trọng, định hướng cho công cuộc “xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam toàn diện, phù hợp với xu thế thời đại, yêu cầu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và những tác động to lớn với kinh tế, xã hội và con người của thiên tai, dịch bệnh, khủng hoảng...”. Kể từ số này, Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật mở chuyên mục “Triển khai thực hiện Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030 “ với mong muốn nhận được những bài viết nghiên cứu, trao đổi kinh nghiệm và tổng kết thực tiễn, các bài viết chuyên sâu phản ánh những vấn đề đặt ra trong quá trình triển khai chiến lược; những mô hình, cách làm hay; những cá nhân tiêu biểu, năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm; những vướng mắc, bất cập về thể chế, cơ chế chính sách, những điểm nghẽn cần tháo gỡ, giải quyết... Bài viết xin gửi thư điện tử theo địa chỉ: vhntvn@vnn.vn. Trong bài ghi rõ, gửi cho chuyên mục “Triển khai thực hiện Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030” (VHNT).

Đảng khẳng định: “xây dựng, chỉnh đốn Đảng luôn là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, có ý nghĩa sống còn đối với Đảng ta, chế độ ta” (1). Để xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong giai đoạn hiện nay, một trong những yêu cầu then chốt mà Đảng đặt ra là phải “…thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả việc tự phê bình, phê bình…” (2), xem đây là quy luật phát triển của Đảng, đồng thời là “vũ khí sắc bén” để làm cho Đảng trong sạch, vững mạnh như lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Để thực hiện có hiệu quả hoạt động phê bình và tự phê bình trong những năm qua, Đảng đã không ngừng đổi mới nội dung và phương thức hoạt động của tổ chức đảng từ Trung ương đến cơ sở, đồng thời bổ sung và hoàn thiện các cơ chế, quy chế liên quan đến công tác này. Nhờ đó, phương thức hoạt động của Đảng ngày càng được dân chủ hóa, chất lượng sinh hoạt của các tổ chức đảng, nhất là cấp ủy các cấp ngày càng được nâng lên.

Nghiên cứu về mối quan hệ giữa văn hóa và sự phát triển kinh tế, xã hội đã, đang được nhiều học giả quan tâm. Tuy nhiên, việc làm rõ vai trò của văn hóa trong sự phát triển kinh tế, xã hội, đặc biệt là sự phát triển bền vững của một cộng đồng, một địa phương hay một quốc gia, không phải là một nhiệm vụ dễ. Lý do đầu tiên ảnh hưởng tới việc đo đạc tác động này nằm ở sự trừu tượng và đa dạng trong định nghĩa khái niệm văn hóa và trong việc xác định các nội hàm của khái niệm này.

Tóm tắt: Bài viết phân tích sự tác động sâu rộng của công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI) đến công nghiệp văn hóa toàn cầu. Sự bùng nổ của các công nghệ sáng tạo như AI sinh ngữ, AI thị giác, các nền tảng số và không gian ảo đang tái cấu trúc từ quy trình sáng tạo, cách thức phân phối đến mô hình tiêu dùng văn hóa. Bên cạnh các cơ hội thúc đẩy sáng tạo, mở rộng khả năng tiếp cận và bảo tồn di sản, bài viết làm rõ các thách thức về bản quyền, đạo đức, định danh nghệ sĩ và bất bình đẳng công nghệ. Từ đó, tác giả đề xuất các hướng đi chính sách và chiến lược phát triển văn hóa bền vững, bảo đảm tính đa dạng, bản sắc và nhân văn trong thời đại số.