Tóm tắt: Tục ngữ là một bộ phận quan trọng của văn học, văn hóa dân gian, phản ánh thế giới quan, triết lý sống, và các giá trị đạo đức của mỗi tộc người. Tục ngữ Dao và tục ngữ Việt đều chứa trong mình những kho tàng tri thức phong phú, được lưu truyền qua các thế hệ và có vai trò quan trọng trong việc trao truyền những tri thức, kinh nghiệm về thời tiết, lao động sản xuất… cho các thế hệ trẻ. Mặc dù mỗi dân tộc có những đặc trưng văn hóa riêng biệt, song trong tục ngữ của người Dao và người Việt, chúng ta vẫn nhận thấy có sự tương đồng rõ rệt về mặt nội dung, hình thức và triết lý sống. Bài viết bước đầu chỉ ra những điểm giống nhau giữa tục ngữ Dao và tục ngữ Việt, từ đó làm nổi bật các nét văn hóa chung của hai tộc người này.

Tóm tắt: Làng Xuân La thuộc xã Phượng Dực, thành phố Hà Nội là làng quê được biết đến với nghề nặn tò he nổi tiếng và cũng là một địa danh đã phát hiện được di chỉ khảo cổ mộ thuyền và trống đồng Đông Sơn cách ngày nay trên dưới 2.000 năm. Làng Xuân La nằm ở vùng đồng chiêm trũng của châu thổ Bắc Bộ, xưa kia nước ngập quanh năm. Từ đó tạo cho văn hóa làng những nét đặc trưng của vùng chiêm trũng, từ cảnh quan làng xóm, bố trí nơi ăn chốn ở, xây dựng các công trình kiến trúc tín ngưỡng tôn giáo cho đến phong tục, lối sống... Vài chục năm sau Đổi mới (1986), trước bối cảnh toàn cầu hóa, hiện đại hóa và nền kinh tế thị trường, người dân làng Xuân La với sự năng động, chủ động thích ứng với bối cảnh xã hội chuyển đổi, đã bứt phá vươn lên phát triển kinh tế, từng bước thay đổi cuộc sống của mình đồng thời tạo ra sự biến đổi diện mạo văn hóa truyền thống của làng quê này.

Tóm tắt: Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh chuyển đổi số trên tất cả các lĩnh vực quản lý nhà nước, truyền thông chính sách lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch ngày càng đóng vai trò quan trọng trong bảo đảm tính minh bạch, thúc đẩy sự tham gia của người dân và nâng cao hiệu quả thực thi chính sách. Bài viết đề cập tới bối cảnh, quan điểm chỉ đạo của Đảng và Nhà nước và những vấn đề đặt ra trong công tác truyền thông chính sách, đồng thời đưa ra hệ thống các giải pháp nhằm đổi mới truyền thông chính sách, pháp luật trong lĩnh vực VHTTDL, trên cơ sở khoa học, thực tiễn và xu thế quốc tế. Các nhóm giải pháp tập trung vào việc hoàn thiện thể chế và cơ chế chính sách, phát triển nguồn nhân lực, ứng dụng công nghệ số, tăng cường cơ chế phản hồi và đối thoại hai chiều và củng cố phối hợp liên ngành. Trên cơ sở đó, bài viết đưa ra một số đề xuất, kiến nghị với các cơ quan, tổ chức để thực hiện có hiệu quả các nhóm giải pháp nêu trên.

Tóm tắt: Trong 50 năm (1975-2025), văn học, nghệ thuật không chỉ là tấm gương phản chiếu đời sống xã hội mà còn đóng vai trò quan trọng trong xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Bài viết tập trung phân tích, làm rõ những đóng góp của văn học, nghệ thuật trong xây dựng và phát triển văn hóa nước ta từ năm 1975 đến nay, đồng thời chỉ ra những thách thức và một số kiến nghị.

Tóm tắt: Côn Đảo không chỉ là một vùng đất có giá trị lịch sử, văn hóa sâu sắc mà còn là khu vực giàu tài nguyên thiên nhiên với hệ sinh thái biển và rừng đặc dụng quan trọng. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của du lịch và các hoạt động văn hóa - xã hội, môi trường tại Côn Đảo đang chịu nhiều tác động. Dựa trên cơ sở khảo sát đề tài “Đánh giá sức tải môi trường và đề xuất giải pháp phát triển bền vững huyện Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu” từ năm 2024, bài viết tập trung phân tích các ảnh hưởng của các hoạt động văn hóa, xã hội đến môi trường, đồng thời, đề xuất các giải pháp bảo vệ và phát triển bền vững tại địa phương.

Tóm tắt: Văn hóa là lĩnh vực tinh thần, góp phần định hướng tư tưởng và hành động đúng đắn của quân nhân trong quân đội. Các thế lực thù địch ra sức tấn công phủ nhận nền tảng tư tưởng của Đảng trên lĩnh vực văn hóa để thực hiện “phi chính trị” hóa quân đội, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, tách quân đội ra khỏi sự lãnh đạo của Đảng. Bài viết đề cập đến vấn đề bảo vệ nền tảng tư tưởng trên lĩnh vực văn hóa ở nhà trường quân đội. Đồng thời, đưa ra giải pháp vận dụng hiệu quả quan điểm của Đảng về bảo vệ nền tảng tư tưởng trên lĩnh vực văn hóa ở nhà trường quân đội hiện nay, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội thời kỳ mới.

Tóm tắt: Giá trị văn hóa là tất cả những giá trị vật thể, phi vật thể do con người sáng tạo ra trên nền của thế giới tự nhiên. Quá trình phát triển của con người cư dân lúa nước luôn gắn với những dòng sông, qua đó đã đọng lại những giá trị văn hóa. Sông Mã là hợp lưu của nhiều con sông, trên dòng chảy con sông này đã chuyên chở phù sa để bồi đắp cho miền đồng bằng, làm nên những cánh đồng lúa và hoa màu tốt tươi, bên cạnh đó sông Mã đã tích tụ giá trị văn hóa, để rồi lan tỏa đi muôn phương. Sông Mã chảy qua địa phận Thanh Hóa đã làm nên một nền văn hóa Đông Sơn rực rỡ, sức mạnh lan tỏa của nó được chảy suốt theo dòng thời gian và không gian, giá trị văn hóa này làm cho xứ Thanh ít nhiều mang dấu ấn riêng trong văn hóa chung của người Việt, cần phát huy qua nghệ thuật điêu khắc, hội họa.

Tóm tắt: Không gian văn hóa Phật giáo Tây Yên Tử được định vị ở vùng Bắc Giang và một phần ở Hải Dương, thuộc khu vực phía Tây của dãy Yên Tử. Cùng với quần thể danh thắng Yên Tử, không gian văn hóa Phật giáo Tây Yên Tử đã tạo nên một bức tranh hoàn chỉnh về Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử từ thuở ban đầu cho tới quá trình học đạo, hoằng pháp. Chùa Thanh Mai - một di tích gắn với vị tổ thứ hai của Thiền phái Trúc Lâm - Pháp Loa, là một ngôi chùa không lớn, nhưng những dấu tích vật chất còn lại đã đưa ra những minh chứng quan trọng về sự hình thành, phát triển của Thiền phái Trúc Lâm trong không gian văn hóa Tây Yên Tử. Bài viết làm rõ thêm về không gian Phật giáo phía Tây dãy Yên Tử và con đường hành Thiền phía Tây Yên Tử của các Thiền sư khi xưa cũng như của Phật tử đương thời.

Tóm tắt: Người Mông ở huyện Si Ma Cai và huyện Bắc Hà ở tỉnh Lào Cai sở hữu một kho tàng văn hóa truyền thống rất phong phú, giàu giá trị nhân văn. Đó là nguồn tài nguyên du lịch độc đáo, hấp dẫn khách du lịch. Từ việc chỉ ra những thành tựu, hạn chế, nguyên nhân dẫn đến hạn chế trong công tác bảo tồn di sản văn hóa người Mông ở hai huyện, bài viết đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác bảo tồn văn hóa gắn với phát triển du lịch, đồng thời góp phần giúp người dân và chính quyền địa phương, phát triển kinh tế, văn hóa xã hội.

Tóm tắt: Bài viết đưa ra một bức tranh toàn cảnh về tình hình phát triển của văn trẻ Việt Nam hiện nay, đồng thời đặt ra những vấn đề cần giải quyết để khai thác tối đa tiềm năng của lực lượng sáng tạo trẻ. Bài viết là tham luận tại Hội thảo “Tài năng trẻ - Nguồn lực sáng tạo và phát triển văn hóa nghệ thuật” do Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật tổ chức tháng 11-2024.