Âm nhạc dân gian người Khmer ở Nam Bộ mang những đặc trưng của âm nhạc các dân tộc trong nước, thể hiện qua chất liệu chế tác nhạc khí, nhạc khí đồng dạng thuộc các họ: dây, hơi, thân vang, màng rung và sự đa dạng trong thang âm - điệu thức. Bài viết đề cập đến đề tài, nội dung âm nhạc Khmer; việc kế thừa, phát huy các giá trị đặc trưng của âm nhạc Khmer vào đời sống xã hội.

Âm nhạc H’rê là một biểu hiện của tính tương đồng trong âm nhạc dân gian Việt Nam, mang những nét đặc trưng của âm nhạc Tây Nguyên và khu vực Đông Nam Á. Việc nghiên cứu, tìm hiểu những nét chung của âm nhạc dân gian H’rê trong bối cảnh âm nhạc vùng và khu vực sẽ góp phần tìm ra những giá trị văn hóa nghệ thuật mang tính phổ quát, cũng như phát hiện những hằng số văn hóa trong âm nhạc và văn hóa tộc người.

Người H’rê còn có tên gọi khác là: Mọi Đá Vách, Mọi Sơn Phòng, Thượng Ba Tơ, Mọi Lũy, Chom, Chăm Rê, Chăm Quảng Ngãi… thuộc nhóm ngôn ngữ Môn - Khmer và ngữ hệ Nam Á. Họ sinh sống chủ yếu ở miền núi tỉnh Quảng Ngãi, có dân số đông thứ 19 trên 54 dân tộc Việt Nam. Bài viết nghiên cứu những nét riêng trong âm nhạc dân gian của người H’rê ở Quảng Ngãi, nhận diện những điểm khác biệt so với các tộc người cận cư trong vùng và khu vực qua: cấu trúc thang âm, cấu trúc bài bản, phương thức diễn tấu chiêng...

Lâu nay, người ta vẫn bảo tồn, phát huy âm nhạc truyền thống của các tộc người thiểu số bằng nhiều hình thức khác nhau, nhưng hiệu quả chưa thực sự như mong muốn. Điều đó xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trước tiên là do nhận thức về các giá trị văn hóa truyền thống chưa sâu sắc, sau đó là do sự phát triển xã hội, cuộc sống hiện đại khiến con người có nhiều sự lựa chọn trong sáng tạo và hưởng thụ văn hóa. Chính vì vậy, công việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, trong đó có âm nhạc, luôn là việc làm cần thiết, cần thực hiện lâu dài, bền bỉ. Trong bài viết, chúng tôi đề xuất một số giải pháp thiết thực đối với công cuộc này.

Âm nhạc dân gian là quốc hồn, quốc túy của một dân tộc, một đất nước, được tổ tiên sáng tạo, phát huy, gìn giữ và truyền lại cho các thế hệ con cháu trong suốt quá trình lịch sử của dân tộc. Trong bối cảnh hội nhập, toàn cầu hóa hôm nay, tất cả các giá trị của văn hóa dân gian nói chung và âm nhạc dân gian nói riêng, đều đứng trước những thử thách lớn, đó là nguy cơ mai một và biến mất. Việc nghiên cứu, sưu tầm vốn văn hóa dân gian đã có từ xa xưa trong lịch sử, trong đó, các nhà cầm quyền có những mục đích chính trị khác nhau, gắn với các bối cảnh xã hội khác nhau. Cho đến nay, việc nghiên cứu, sưu tầm, truyền dạy âm nhạc dân gian nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị tinh thần trong đời sống xã hội, vẫn còn là điểm nóng, thu hút sự quan tâm của các nhà quản lý, nghiên cứu, nghệ nhân và văn nghệ sĩ.