Qua hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước, dân tộc ta đã bất khuất chống giặc ngoại xâm, xây dựng nên một kho báu giá trị tinh thần chói sáng, có ý nghĩa đối với tiến trình phát triển văn minh, văn hóa của dân tộc, được nhân dân sáng tạo bồi đắp qua nhiều thế kỷ. Bài viết bàn đến ba hiện tượng lịch sử - văn hóa được coi là ba chấm son chói lọi đánh dấu sự phát triển văn minh của dân tộc Việt. Đó là: triết học tam giáo và tính chủ biệt của văn hóa nước Nam; tiếng Việt - chữ Hán Nôm là bước phát triển của nền văn minh Việt; hiền tài - trước tác là nội dung của văn hiến dân tộc.

Giao lưu, hội nhập văn hóa với thế giới là một trong những lĩnh vực quan trọng trong Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2020 của Chính phủ, được ban hành và triển khai thực hiện từ năm 2009. Trong gần 10 năm qua, hoạt động giao lưu, hợp tác, hội nhập văn hóa đã tạo nên nhiều thành tựu đáng ghi nhận, nhưng không phải không còn những tồn tại cần quan tâm. Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2020 cũng đã nhận định: “Giao lưu văn hóa còn thiếu chủ động; chưa tạo được nhiều nguồn lực để mở rộng hợp tác, giao lưu… Tăng cường, chủ động hợp tác và giao lưu quốc tế về văn hóa… Xây dựng cơ chế phối hợp để triển khai hoạt động ngoại giao văn hóa…”. Ở đây, từ cái nhìn đa chiều, chúng tôi đưa ra mấy kiến giải về văn hóa trong giao lưu, hội nhập quốc tế nhằm góp phần vào công tác bổ khuyết và thực thi Chiến lược phát triển văn hóa trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay.

Ba nội dung quan trọng của Nghị quyết Trung ương VII khóa 12 năm 2018 là ba luận điểm mới liên quan đến con người. Bài viết này chỉ nêu phần quan trọng hàng đầu là xây dựng cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến lược kéo dài từ nay đến năm 2045. Nó vừa kế thừa các Nghị quyết, vừa phát triển, bổ sung Nghị quyết V khóa 8, Nghị quyết IX khóa 11-2014, vừa có tính khả thi, chiến lược chính trị - xã hội, chiến lược hội nhập quốc tế, thích ứng với cuộc cách mạng 4.0, nền kinh tế tri thức và chiến lược tài nguyên thiên nhiên. Để làm rõ những kiến giải được nêu dưới đây, chúng tôi dùng phép biện chứng: vừa xây vừa chống, vừa điểm vừa diện, vừa cái bên trong và cái bên ngoài… để đạt mục đích: con người là vốn quý nhất, là giá trị cao nhất của mọi giá trị văn hóa liên quan tới cán bộ chiến lược - những người có đức, tài, công, là gốc của mọi chính sự.