Giữa bối cảnh nghệ thuật xiếc truyền thống đang nỗ lực chuyển mình để chinh phục khán giả hiện đại, đặc biệt là giới trẻ, dự án truyền thông “Xiếc Việt kể chuyện ta” xuất hiện như một làn gió tươi mới và đầy nhiệt huyết. Được khởi xướng bởi nhóm sinh viên Khoa Quan hệ công chúng và Quảng cáo (Học viện Báo chí và Tuyên truyền), với sự đồng hành chuyên môn của Liên đoàn Xiếc Việt Nam, dự án không chỉ quảng bá mà còn “mở khóa” chiều sâu văn hóa qua ngôn ngữ xiếc.

Với thông điệp chủ đạo “Mở màn xiếc, khơi chuyện Việt”, dự án hướng tới mục tiêu kép: bảo tồn và lan tỏa những giá trị nghệ thuật đặc trưng, đồng thời khai mở những khía cạnh ít được biết đến của xiếc Việt. Thay vì chỉ tập trung vào kỹ thuật, các vở diễn và nội dung truyền thông đã được “chuyển ngữ” để kể lại những câu chuyện văn hóa Việt Nam. Từ kịch bản, âm nhạc dân tộc, vũ đạo, đến trang phục và đạo cụ mộc mạc, tất cả đều được lồng ghép tinh tế, mang đến một hình ảnh xiếc Việt Nam đầy mới mẻ và gần gũi.

NSND Tống Toàn Thắng - Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam phát biểu tại buổi khai mạc triển lãm

NSND Tống Toàn Thắng - Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam chia sẻ: “Chúng tôi mang đến sự kiện hôm nay những sản phẩm nghệ thuật được sáng tạo dựa trên văn hóa truyền thống, cụ thể là cây tre. Nếu Việt Nam là “con Rồng châu Á”, thì người Việt chúng ta giống như cây tre: kiên cường, bất khuất và đoàn kết. Tre đã đi vào đời sống, và nay, tre bước lên sân khấu của nghệ thuật xiếc. Vở diễn sắp tới mang tên Lời của Tre là vở diễn nhân vật hóa cây tre, mang những điều hiện thực nhất của Việt Nam lên sân khấu. Chúng tôi rất mong Học viện Báo chí và Tuyên truyền tiếp tục đồng hành cùng Lời của Tre để lan tỏa giá trị của tre Việt ra toàn cầu”.

Nhóm sinh viên đã triển khai chiến lược truyền thông đa nền tảng (Facebook, TikTok và Threads), không chỉ cung cấp thông tin về sự kiện mà còn mở rộng sang các tri thức lịch sử, văn hóa liên quan và những câu chuyện nghề độc đáo. Sự nhiệt huyết và sáng tạo của thế hệ trẻ đã giúp “chuyển ngữ” nghệ thuật xiếc thành thông điệp gần gũi với công chúng.

Một trong những sản phẩm truyền thông gây ấn tượng mạnh mẽ là bộ ảnh Tình yêu trên dải lụa. Bộ ảnh ghi lại hành trình sống và cống hiến đầy xúc động của cặp đôi NSƯT Thu Hương và NSƯT Thanh Tuấn - cặp đôi vàng của làng xiếc Việt. Bộ ảnh không chỉ khắc họa sự khổ luyện, mạo hiểm phía sau sân khấu mà còn tôn vinh ngọn lửa nghề và tình yêu đôi lứa bền bỉ đã gắn bó nhiều năm với xiếc Việt.

Đặc biệt vào ngày 6 và 7-12-2025, sự kiện triển lãm và tương tác Tre kể ta nghe, được tổ chức tại Rạp Xiếc Trung ương nhằm quảng bá cho vở diễn Lời của Tre của Liên đoàn Xiếc Việt Nam, dự kiến vở diễn sẽ ra mắt trong tháng 12 này. Triển lãm chọn cây tre - biểu tượng của sự dẻo dai, kiên cường và gắn bó sâu sắc với đời sống Việt làm nguồn cảm hứng xuyên suốt. Với biểu tượng trung tâm là cây tre, triển lãm khai thác hình ảnh tre như hiện thân của tình yêu, khát vọng và nghị lực của con người Việt Nam. Từ chất liệu quen thuộc trong đời sống, những cây tre dẻo dai và bền bỉ bước lên sân khấu xiếc như một đạo cụ nghệ thuật.

Không gian triển lãm được kiến tạo như một hành trình trải nghiệm văn hóa đa giác quan, liền mạch. Dự án đã hợp tác chặt chẽ với các làng nghề mây tre đan truyền thống, mang đến những sản phẩm thủ công tinh xảo. Song song đó, một chuỗi hoạt động tương tác độc đáo đã được tổ chức như tự tay trang trí nón lá, làm chuồn chuồn tre, hay tham gia nhảy sạp nhằm giúp khách tham quan trực tiếp chạm và cảm nhận chất liệu tre thuần Việt.

Đến với triển lãm, khách tham quan được tự tay trang trí nón lá, chuồn chuồn tre mang đậm dấu ấn cá nhân

Chính những chất liệu dân gian mộc mạc từ mây tre đan, nón lá, chuồn chuồn tre cho đến sáo trúc đã trở thành điểm tựa vững chắc cho người nghệ sĩ. Chúng không chỉ là đạo cụ mà còn là nguồn cảm hứng cốt lõi, giúp họ truyền tải trọn vẹn câu chuyện của buổi biểu diễn. Nhờ vậy, nghệ thuật xiếc đã thực hiện được sứ mệnh kép: không chỉ sử dụng chất liệu truyền thống để kể một câu chuyện mới mẻ mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giữ gìn và lan tỏa tinh thần dân tộc Việt Nam trong bối cảnh hiện đại.

Sự kiện có sự tham gia của khách mời đặc biệt là Nghệ nhân Nhân dân Nguyễn Văn Tĩnh đến từ Hội Mây tre Phú Nghĩa và Hiệp hội Thủ công mỹ nghệ và làng nghề Hà Nội. Là một trong mười công dân Thủ đô Ưu tú năm 2025, Nghệ nhân Nhân dân Nguyễn Văn Tĩnh bày tỏ: “Tôi hy vọng không chỉ tre mà rất nhiều đồ thủ công mỹ nghệ sẽ được đưa vào các chương trình nghệ thuật của Liên đoàn Xiếc Việt Nam. Đây cũng chính là một thông điệp để thế hệ trẻ nhìn về cuội nguồn, phát huy những giá trị về văn hóa thông qua nghệ thuật cũng như thủ công mỹ nghệ”.

Một góc trưng bày triển lãm "Tre kể ta nghe"

Em Lưu Hương Giang - Trưởng dự án chia sẻ: “Chúng tôi mong muốn sự kiện trở thành không gian nơi người trẻ không chỉ xem, nghe mà còn cảm được hồn Việt. Lấy cảm hứng từ cây tre dẻo dai, bền bỉ, sự kiện truyền tải thông điệp Đan giấc mơ, dựng Tổ quốc, nhân hóa tre như tiếng nói của tình yêu, khát vọng và nghị lực Việt Nam, gợi nhắc mối quan hệ thiêng liêng giữa cá nhân và đất nước”.

Bằng tình yêu và sự ý thức gìn giữ giá trị văn hóa truyền thống, các bạn trẻ đã mang đến màu sắc tươi mới cho các vở diễn tại Liên đoàn Xiếc Việt Nam. Dự án Xiếc Việt kể chuyện ta chính là cầu nối giữa nghệ thuật truyền thống và thế hệ trẻ, khẳng định về sự vươn mình mạnh mẽ của nghệ thuật xiếc Việt Nam trong bức tranh văn hóa đương đại.

Bài, ảnh: LIÊN HƯƠNG