Hưng Yên Nằm ở trung tâm đồng bằng Bắc Bộ, cùng với sự bồi đắp của phù sa sông Hồng, sông Luộc, nền văn hóa Hưng Yên mang đặc trưng bản sắc văn hóa châu thổ sông Hồng. Sự bồi tụ văn hóa ấy đã góp phần tạo nên nhân cách và nghị lực của những con người sinh trưởng trên vùng đất này. Trong tiến trình lịch sử, trên quê hương Hưng Yên ở thời kỳ nào, lĩnh vực nào cũng có nhiều danh nhân có những đóng góp to lớn cho sự nghiệp xây dựng và giải phóng đất nước. Đặc biệt trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật (VHNT), Hưng Yên là vùng đất đã sinh ra nhiều văn nghệ sĩ mà tên tuổi của họ đã góp phần làm nên diện mạo của văn hóa Việt Nam.

Lãnh đạo UBND tỉnh Hưng Yên và lãnh đạo Liên hiệp các hội VHNT Việt Nam tặng hoa chúc mừng BCH Hội VHNT Hưng Yên nhiệm kỳ 2024 - 2029

Tiếp tục phát huy truyền thống văn hiến, cách mạng, những năm qua, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Hưng Yên đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách nhằm thúc đẩy phát triển VHNT của tỉnh đáp ứng thời kỳ mới, phù hợp với sự phát triển chung của xã hội; tạo điều kiện cho đội ngũ văn nghệ sĩ phát huy sức sáng tạo; đẩy mạnh các hoạt động biểu diễn, quảng bá, giới thiệu các tác phẩm VHNT đến với công chúng, góp phần nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân và khẳng định vị thế của văn học, nghệ thuật Hưng Yên trong đời sống kinh tế- xã hội của tỉnh.

Hằng năm, Sở VHTTDL, Hội VHNT tỉnh đã định hướng, tuyên truyền, phổ biến kịp thời các văn bản chỉ đạo của Trung ương, của tỉnh về lĩnh vực VHNT gắn với việc “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 16-6-2008 của Bộ Chính trị (khóa X) về “Tiếp tục xây dựng và phát triển VHNT trong thời kỳ mới”. Công tác giáo dục tư tưởng chính trị được Sở VHTTDL, Hội VHNT tỉnh đặc biệt quan tâm; gắn hoạt động VHNT với các sự kiện chính trị, các ngày kỷ niệm quan trọng của tỉnh, của đất nước... 

Biểu diễn nghệ thuật chào mừng Lễ hội văn hóa dân gian Phố Hiến năm 2025

Hằng năm, hội viên Hội VHNT tỉnh giới thiệu nhiều tác phẩm, công trình sáng tác, nghiên cứu trên các cơ quan báo chí của Trung ương, của tỉnh, Tạp chí Phố Hiến... Trong đó, có nhiều tác phẩm tham dự Giải Báo chí toàn quốc về xây dựng Đảng (Giải Búa Liềm Vàng). Đẩy mạnh công tác định hướng tư tưởng cho đội ngũ văn nghệ sĩ, động viên, khuyến khích các văn nghệ sĩ tích cực sáng tác, Hội VHNT tỉnh đã tổ chức nhiều đợt tập huấn nghiệp vụ cho các hội viên; phối hợp với Trung tâm Hỗ trợ sáng tạo VHNT (Bộ VHTTDL) tổ chức nhiều trại sáng tác VHNT tại Đà Lạt (Lâm Đồng), Nha Trang (Khánh Hòa), Vũng Tàu (Bà Rịa - Vũng Tàu), Đại Lải (Vĩnh Phúc)…. Hoạt động sáng tác, quảng bá văn học nghệ thuật được củng cố và luôn đổi mới phương thức hoạt động, chỉ tính từ năm tái lập tỉnh đến nay đã tham gia 52 Hội thi tuyên truyền lưu động toàn quốc chào mừng các ngày lễ lớn, các sự kiện lịch sử đạt nhiều thành tích cao; tổ chức thành công hơn 130 chương trình văn nghệ chào mừng kỷ niệm các ngày lễ lớn như: Mừng Đảng, mừng Xuân ; chào mừng kỷ niệm ngày giải phóng miền Nam thống nhất đất nước 30/4; Chiến thắng Điện Biên Phủ 7/5; Cách mạng Tháng Tám 19/8 và ngày Quốc khánh 2/9…Mỗi  năm tổ chức khoảng 10 buổi trình diễn Di sản Văn hóa phi vật thể (Hát Văn, hát Chầu văn, Xẩm,…); tham gia 54 hội thi, hội diễn, liên hoan nghệ thuật quần chúng cấp toàn quốc, khu vực do Cục Văn hóa cơ sở, Bộ VHTTDL tổ chức đoạt nhiều huy chương vàng, huy chương Bạc. Lĩnh vực Sân khấu đoạt 1 giải Đặc biệt, 15 Huy chương Vàng, 26 Huy chương Bạc, 3 Huy chương Đồng, 3 giải xuất sắc, 2 Bằng khen, 3 giải Nhì tại Liên hoan nghệ thuật sân khấu chèo toàn quốc…. Lĩnh vực Văn nghệ dân gian đoạt 2 giải Ba, 2 giải Ba B và 2 giải Khuyến khích. 

Tỉnh đã tổ chức nhiều cuộc thi sáng tác ca khúc về Hưng Yên tiêu biểu như Cuộc thi sáng tác ca khúc về Hưng Yên năm 2015, năm 2020 đã thu hút gần 700 tác phẩm âm nhạc viết về mảnh đất con người Hưng Yên trong đó có hàng trăm ca khúc có chất lượng được sử dụng thường xuyên trong các cuộc thi, hội thi hội diễn và phục vụ nhiệm vụ chính trị của tỉnh hiệu quả cao. Các nghệ sĩ tham gia Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Đồng bằng sông Hồng và đã đoạt: 1 Huy chương Vàng, 7 Huy chương Bạc, 3 Huy chương Đồng, 11 giải Khuyến khích và 1 giải Nhì cuộc thi ảnh marathon; tại các cuộc thi ảnh nghệ thuật quốc tế cũng giành được nhiều giải thưởng: 1 Huy chương Vàng, 1 Huy chương Bạc, 1 Huy chương Đồng, 3 giải Khuyến khích, 14 bằng Danh dự và 71 ảnh được chọn trưng bày…

Tỉnh phối hợp cùng Hội NSNA Việt Nam tổ chức Triển lãm ảnh nghệ thuật quốc tế lần thứ 6 (VN-11) tại Quảng trường Nguyễn Văn Linh dịp Tết dương lịch 2012. Tỉnh đã tổ chức xét, tặng nhiều giải thưởng văn học, nghệ thuật tiêu biểu như: Giải thưởng VHNT Phố Hiến lần thứ III (2006-2010) với 45 giải chính thức, 4 giải Tặng thưởng; Giải thưởng VHNT Phố Hiến lần thứ IV (2011-2015) với 57 giải chính thức, 1 giải Tặng thưởng đặc biệt, 2 giải Tặng thưởng; Giải thưởng VHNT Phố Hiến lần thứ V (2016-2020) với 69 giải chính thức, 1 giải Tặng thưởng, 1 Tặng thưởng đặc biệt.

Việc xuất bản ấn phẩm phục vụ nhiệm vụ chính trị của đất nước, của tỉnh luôn được Hưng Yên quan tâm, có nhiều ấn phẩm được xuất bản như: Tái bản sách ảnh “Hưng Yên trưởng thành cùng đất nước” (2009), Hợp tuyển Văn học Hưng Yên hiện đại (2008), Tục ngữ - ca dao Hưng Yên (2010), tập thơ - văn xuôi “Nguồn nước ngọt ngào” (2011) cùng Liên hiệp phụ nữ Việt Nam tỉnh Hưng Yên, tập thơ “Vang mãi khúc quân hành” (2012) cùng Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh xuất bản sách “Hội VHNT Hưng Yên 35 năm xây dựng và trưởng thành” (2013); Sách “Tình thơ Phố Hiến 1997 - 2020” và sách “Nhiếp ảnh - Mỹ thuật Hưng Yên 1997 - 2020”;  tập ca khúc “25 năm âm nhạc Hưng Yên” mừng kỷ niệm 25 năm tái lập tỉnh Hưng Yên (1997-2022).

 Ngoài xuất bản các tác phẩm văn học, tỉnh đã cho xuất bản 1 CD ca khúc chèo, 12 CD ca khúc sáng tác cho địa phương. Đặc biệt, năm 2011 tổ chức sản xuất và công bố 1 DVD “Thăm quê em” là 1 trong 10 ca khúc hay chọn lọc viết về tỉnh Hưng Yên có chất lượng tốt. Bên cạnh đó là hàng chục đầu sách của các hội viên Hội VHNT tỉnh được xuất bản, tập hợp, đăng tải hàng nghìn bài viết, công trình nghiên cứu của các tác giả ở Trung ương và địa phương. 

Công tác hỗ trợ sáng tạo và công bố, xuất bản tác phẩm được tỉnh Hưng Yên đặc biệt chú trọng, đến nay có 162 tác phẩm văn học, 491 tác phẩm nghệ thuật được hỗ trợ xuất bản, Tạp chí Phố Hiến xuất bản 2 tháng/kỳ, lượng phát hành tăng dần từ 500 cuốn lên 700 cuốn, 1000 cuốn và hiện tại là 1200 cuốn/số phát hành đến bạn đọc.

Để phát triển VHNT đáp ứng yêu cầu mới, với tinh thần “Đoàn kết, đổi mới, sáng tạo và nhân văn, đồng hành cùng sự nghiệp xây dựng, phát triển và hội nhập của quê hương văn hiến Hưng Yên”, trong thời gian tới cần thực hiện một số nhiệm vụ giải pháp sau:

Thứ nhất, tiếp tục tổ chức thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 23 - NQ/TW của Bộ Chính trị “Về tiếp tục xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới”, Thông báo Kết luận số 213-TB/TW ngày 2/1/2009 của Ban Bí thư về Đề án “Đấu tranh chống quan điểm sai trái trong văn học, nghệ thuật”; các chủ trương của tỉnh về xây dựng và phát triển VHNT; về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, di tích lịch sử gắn với phát triển du lịch; về phát triển hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao trên địa bàn tỉnh Hưng Yên nhằm tạo động lực cho hoạt động VHNT trên địa bản tỉnh ngày càng phát triển.

Thứ hai, ngành VHTTDL, Hội VHNT tỉnh tiếp tục thực hiện hiệu quả công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ làm công tác văn hóa từ tỉnh đến cơ sở, các hội viên; đổi mới phương thức hoạt động, nâng cao chất lượng chuyên môn, nghiệp vụ và các loại hình sáng tác; tổ chức có hiệu quả các chuyến đi thực tế, tham dự các trại sáng tác VHNT của Trung ương, của tỉnh và các bộ môn, tạo cảm hứng sáng tác cho hội viên; mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng nâng cao kiến thức mọi mặt cho cán bộ làm công tác văn hóa, sáng tác văn học nghệ thuật, hội viên. huy động nguồn lực xã hội hóa trong hoạt động VHNT. 

Thứ ba, xây dựng đề án tham mưu với Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh nâng cao mức kinh phí hỗ trợ sáng tạo VHNT, giải thưởng văn học nghệ thuật Phố Hiến; đồng thời có các cơ chế chính sách ưu tiên hỗ trợ, động viên, khuyến khích cho tài năng VHNT có điều kiện phát triển trong tương lai; ban hành cơ chế, chính sách bảo vệ, phát triển VHNT, nghệ thuật truyền thống; quy định về tổ chức bộ máy, số lượng người làm việc của Hội VHNT và các tờ báo, tạp chí văn nghệ địa phương.

Thứ tư, Bộ VHTTDL, Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam cần tiếp tục tổ chức các lớp tập huấn, trại sáng tác VHNT để văn nghệ sĩ học hỏi, trao đổi nghiệp vụ, nắm bắt xu hướng sáng tạo VHNT mới; các ngành có những biện pháp hữu hiệu hơn trong việc quản lý các blog, ngăn chặn các website có nội dung xấu và các ấn phẩm phản động;… nhằm mục tiêu giữ gìn, phát triển, phát huy những giá trị của VHNT dân tộc. Tiếp tục mở rộng hợp tác quốc tế, tiếp thu có chọn lọc các giá trị nhân văn, khoa học, tiến bộ của nước ngoài, đồng thời kiên quyết ngăn chặn, làm thất bại âm mưu, thủ đoạn áp đặt, xâm lăng văn hóa của các thế lực thù địch.

Thứ năm, đội ngũ văn nghệ sĩ cần nâng cao trách nhiệm công dân, trách nhiệm hội viên trước thực tiễn cuộc sống, thực tiễn của công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa quê hương đất nước, nâng cao khả năng sáng tác, phát huy giá trị của tác phẩm. Từ đó, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV của Đảng và đại hội Đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025 -2030, góp phần tích cực để tỉnh Hưng Yên sớm trở thành thành phố trực thuộc Trung ương; thành phố thông minh, giàu đẹp, văn minh, văn hiến, giàu bản sắc văn hóa, phát huy đầy đủ những giá trị cốt lõi của văn hóa Phố Hiến xưa; là nơi đáng sống của vùng đồng bằng sông Hồng; hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại; là trung tâm kết nối giữa các địa phương trong vùng, cả nước và hội nhập quốc tế”.

Bài và ảnh: NGUYỄN THÀNH TRUNG

Nguồn: Tạp chí VHNT số 597, tháng 2-2025