Hà Nội - thành phố nổi tiếng với nhiều kiến trúc trăm tuổi, các khu phố cổ nhộn nhịp, có những ngôi chùa rêu phong cổ kính và rất nhiều món ăn mang đậm phong vị Việt. Hà Nội là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, du lịch của cả nước. Hà Nội là điểm đến với nhiều thế mạnh trong việc tạo ra các sản phẩm du lịch hấp dẫn. Trong đó, sản phẩm du lịch đêm là một trong những điểm thu hút với du khách trong nước và quốc tế. Khám phá Hà Nội về đêm khi mặt trời khuất bóng, các con phố lên đèn với nhiều hoạt động lung linh đầy thú vị khiến khách du lịch không thể bỏ lỡ khi đến Hà Nội ngàn năm văn hiến.

Tour văn học chữ Tâm, chữ Tài ở Bảo tàng Văn học Việt Nam - Ảnh: Tour Du Lịch Văn Học

 1. Một số sản phẩm du lịch đêm tiêu biểu ở Hà Nội

Tour đêm tại nhà tù Hỏa Lò

Nhà tù Hỏa Lò được xây dựng năm 1896 bởi người Pháp, biểu tượng cho tinh thần kiên cường, bất khuất của những người con Việt Nam yêu nước. Công trình này là chứng tích cho một thời kỳ lịch sử gian lao, là nét chấm phá đầy thăng trầm, hoài niệm giữa lòng Thủ đô sầm uất, nhộn nhịp. Nhắc đến nhà tù Hỏa Lò là nhắc đến quá khứ chiến tranh ác liệt của dân tộc Việt Nam, đây từng là nơi chứng kiến nhiều đau thương, mất mát của những người con Việt Nam yêu nước. Nhằm giúp người dân Việt Nam và du khách thập phương hiểu rõ hơn về những mất mát và sự khốc liệt trong các cuộc chiến tranh tại Việt Nam, di tích nhà tù Hỏa Lò tổ chức các tour đêm với chủ đề Đêm thiêng liêng 1: Sáng ngời tinh thần Việt; Đêm thiêng liêng 2: Sống như những đóa hoa và Đêm thiêng liêng 3: Lửa thanh xuân - được tái hiện một cách chân thực khoảng thời gian khó khăn của những anh hùng dân tộc Việt Nam. Tour tham quan Đêm thiêng liêng Hỏa Lò thường được tổ chức vào thời gian 19 giờ - 20 giờ 30 phút thứ sáu và thứ bảy hằng tuần.

Tour Đêm thiêng liêng 1: Sáng ngời tinh thần Việt đưa du khách quay lại về quá khứ để tri ân và nhớ ơn các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì độc lập, tự do cho đất nước. Tour Đêm thiêng liêng 2: Sống như những đóa hoa nhằm tôn vinh vẻ đẹp người phụ nữ Việt Nam, những người mẹ anh hùng trong thời kỳ chiến tranh chống giặc cứu nước. Tour Đêm thiêng liêng 3: Lửa thanh xuân đem đến cho du khách những hoạt cảnh để tái hiện lại cuộc sống khắc nghiệt của các chiến sĩ trong nhà tù Hỏa Lò.

Tour có thuyết minh và giới hạn số người tham gia mỗi đêm, kết hợp với âm thanh, ánh sáng và diễn xuất tài tình của các diễn viên, mang đến cho khách tham quan một cái nhìn vô cùng chân thực về những ngày chiến tranh hào hùng của các chiến sĩ để có một nền hòa bình cho nhân dân Việt Nam. Ở mỗi điểm đến, mọi thông tin, nội dung đã làm “sống lại” vô cùng chân thực, khiến cho người tham gia cảm nhận được phần nào những nỗi thống khổ, sự khó khăn mà những người chiến sĩ cách mạng của chúng ta đã phải trải qua.

Thông qua những hình ảnh tư liệu, phần thuyết minh của hướng dẫn viên và đặc biệt là màn hoạt cảnh tái hiện lại những câu chuyện theo cách vô cùng sống động đã mang đến cho các du khách tham gia những góc nhìn đầy ấn tượng. Đáng nói nhất, có lẽ phải kể đến màn trải nghiệm mà mỗi du khách được hóa thân làm chính những người tù chính trị thời xưa trong một hoạt động cực khó quên. Đó là du khách đóng vai người tù chui cống ngầm vượt ngục trong không gian hẹp với tiếng gió rít và tiếng cưa song sắt… Chính sự trải nghiệm này đã tạo ra cảm xúc chân thực nhất cho khách tham gia trải nghiệm, họ thấu hiểu hơn những đau thương, mất mát của những chiến sĩ năm xưa bị giam cầm nơi đây.

Thanh Trang, một bạn trẻ đã trải nghiệm tour tham quan này cho biết: “Dù đã nghe qua từ trước nhưng em không nghĩ là trải nghiệm lại tuyệt vời và xúc động đến thế. Em nghĩ là nên nhân rộng mô hình tour tham quan này ở nhiều địa điểm và di tích lịch sử khác” (1).

Ở cuối tour, mỗi du khách còn được thưởng thức những món ăn nhẹ như trà bàng, bánh lá bàng và thạch bàng, được làm nên từ cây bàng - một trong những “nhân vật” quan trọng xuất hiện trong hành trình tham quan. Cho đến nay, tour tham quan đêm của nhà tù Hỏa Lò đã mang đến cho mọi du khách, đặc biệt là giới trẻ đã có một trải nghiệm rất mới mẻ, ấn tượng. Nhất định, đây sẽ là những trải nghiệm vô cùng khó quên đối với bất kỳ ai từng tham gia.

Tour đêm Giải mã Hoàng thành Thăng Long

Hoàng thành Thăng Long, số 19C phố Hoàng Diệu là Di sản văn hóa thế giới giữa lòng Thủ đô Hà Nội ngàn năm văn hiến. Khu di sản có bề dày lịch sử hơn 1.300 năm với những di tích, di vật độc đáo, minh chứng cho lịch sử hào hùng của Thăng Long - Hà Nội và của dân tộc Việt Nam. Tuy nhiên, do những biến động của lịch sử và thời gian, hiện nay những cung điện nguy nga tráng lệ của hoàng cung xưa gần như không còn nữa, mà chỉ còn lại các dấu tích khảo cổ học trong lòng đất. Nhưng đây vẫn là điểm tham quan hấp dẫn với khách du lịch khi đến Hà Nội.

Tour đêm Giải mã Hoàng thành Thăng Long ra đời là hướng tìm tòi sáng tạo để xây dựng những sản phẩm du lịch mới dựa trên những di tích, di vật tưởng chừng như đã rất quen thuộc với du khách. Du khách thường tham quan Hoàng thành vào ban ngày. Nhưng trải nghiệm Hoàng thành về đêm lại là một cảm giác rất khác lạ và mới mẻ. Đây là sản phẩm mới, độc đáo và trở thành tour du lịch đêm Hà Nội hướng đến khai thác những giá trị văn hóa, lịch sử đặc biệt, nhằm giúp du khách có những trải nghiệm đặc biệt. Tour du lịch đêm Giải mã Hoàng thành Thăng Long diễn ra vào tối thứ sáu và tối thứ bảy hằng tuần lúc 19 giờ.

Điểm bắt đầu từ Đoan Môn - cửa dẫn vào Cấm Thành, nơi ở và làm việc của nhà vua xưa kia. Tại khu vực này, du khách trải nghiệm không gian Hoàng thành xưa, được thưởng thức điệu múa hoàng cung ngay trên những dấu tích khảo cổ học độc đáo, chiêm ngưỡng những hiện vật, cổ vật quý giá được tìm thấy tại Hoàng thành Thăng Long trong nhà trưng bày với chủ đề “Thăng Long Hà Nội - Lịch sử nghìn năm từ lòng đất”; dâng hương tưởng nhớ các bậc tiên đế tại điện Kính Thiên.

Tiếp theo hành trình, du khách sẽ tham quan Khu khảo cổ 18 Hoàng Diệu. Tại đây, sau nhiều năm khai quật, các nhà khảo cổ đã tìm được hàng triệu hiện vật có niên đại xen lẫn nhau, chồng xếp lên nhau qua suốt 1.300 năm. Trên thế giới, rất hiếm có thủ đô một nước mà trong lòng đất còn bảo tồn được một quần thể di tích, di vật mang bề dày lịch sử - văn hóa lâu dài và có các tầng văn hóa chồng xếp, nối tiếp nhau một cách khá liên tục như ở khu Hoàng thành Thăng Long. Đây là một đặc điểm nổi bật, góp phần tạo nên giá trị to lớn và tính độc đáo của khu di tích và tạo ra sự đặc biệt của tour du lịch.

Cuối cùng là trò chơi Giải mã Hoàng thành Thăng Long dành cho tất cả du khách tham gia trong hành trình trải nghiệm. Một số hiện vật tiêu biểu của Hoàng thành được trình chiếu bằng laser trên các nền móng dấu tích khảo cổ hoặc trên dòng sông cổ để du khách tìm hiểu và tìm ra các câu trả lời đúng. Những chi tiết thú vị và gợi ý giải mã lần lượt được hé lộ trong suốt quá trình tham quan. Đây là một thử thách nhằm giúp du khách có một khoảng thời gian thư giãn và là cách diễn giải để du khách ôn lại những thông tin đã thu nhận được khi trải nghiệm tour, thử thách trí nhớ của mỗi người. Khi giải mã đúng các câu hỏi, du khách sẽ nhận được những phần quà lưu niệm ý nghĩa của Hoàng thành Thăng Long.

Tour đêm tại Hoàng thành Thăng Long thật sự là những trải nghiệm quý giá cho du khách khi đến Hà Nội, bởi tour đêm này đã xây dựng câu chuyện văn hóa vừa nhẹ nhàng, vừa dễ tiếp nhận kiến thức; đồng thời có tính giải trí giúp khách du lịch hứng thú và có nhiều trải nghiệm mới mẻ.

Tour văn học chữ Tâm, chữ Tài ở Bảo tàng Văn học Việt Nam

Với ý nghĩa lan tỏa vẻ đẹp văn học đến công chúng bằng cách tiếp cận mới, Bảo tàng Văn học Việt Nam đã tổ chức khai trương tour du lịch văn học độc đáo và ý nghĩa với tên gọi chữ Tâm, chữ Tài. Đây là tour du lịch mang đến cho du khách những cảm nhận về sự đặc sắc của văn học Việt Nam qua các thời kỳ từ văn học Cổ - Trung đại đến nay. Tour du lịch này do Bảo tàng Văn học Việt Nam kết hợp với Công ty Du lịch Bền Vững đã được sự quan tâm và ủng hộ của rất nhiều khách tham quan. Thời lượng của tour kéo dài 90 phút, diễn ra vào khung giờ 18 giờ và 19 giờ tối thứ bảy, chủ nhật hằng tuần.

Điểm bắt đầu của tour là khu vườn tượng gồm 20 danh nhân văn học Việt Nam. Khách tham quan được tham quan hoạt động gọi là “gánh chữ” với những chiếc đèn lồng thắp sáng có chữ “Tâm”, chữ “Tài”. Đây là hoạt động mang đến sự thú vị cho khách tham quan. Tiếp theo là hoạt động khám phá không gian văn học Việt Nam thời kỳ Cổ - Trung đại mang tên Ngôi nhà văn chương. Tại đây, khách sẽ được tìm hiểu những tác phẩm như Bản Tuyên ngôn độc lập; Nam Quốc Sơn Hà, Bình ngô đại cáo…

Không gian tầng 2 bao gồm nội dung văn học liên quan đến loại hình văn học hiện thực phê phán với những hoạt cảnh liên quan đến một số tác phẩm nổi tiếng, như Chí Phèo của nhà văn Nam Cao; Dế mèn phiêu lưu ký của nhà văn Tô Hoài hay những tác phẩm về thơ ca của Chủ tịch Hồ Chí Minh… Kết thúc tour tham quan đêm này là các hoạt đông trải nghiệm dành cho khách tham quan như viết thư pháp, trò chơi giải đố ô chữ, trà đạo…

Chia sẻ thông tin về tour du lịch văn học này, nhà văn Nguyễn Thị Thu Huệ - Giám đốc Bảo tàng Văn học Việt Nam cho biết: “Với sứ mệnh của mình, Bảo tàng Văn học là nơi lưu giữ những kỷ vật, tác phẩm, câu chuyện vô cùng đặc biệt, quý giá của nhiều thế hệ nhà văn, nhà văn hóa lớn của dân tộc Việt Nam. Làm thế nào để giá trị văn hóa, văn học đó lan tỏa rộng rãi đến với công chúng đặc biệt hơn cách mà lâu nay những người yêu văn chương vẫn thể hiện là đến ngắm nhìn hàng nghìn hiện vật và nghe thuyết minh. Chúng tôi rất trăn trở mong mọi người sẽ tiếp cận Bảo tàng Văn học thêm một cách mới. May mắn, chúng tôi được sự hỗ trợ quý báu của nhiều người yêu văn học, đặc biệt là Công ty Du lịch Bền Vững đã đồng hành để cùng biến những ước mơ thành hiện thực. Thông qua tour mới này, Bảo tàng Văn học Việt Nam mong muốn tiếp cận gần hơn với du khách. Qua đó biến đây thành địa chỉ quen thuộc của những người yêu văn chương và du khách” (2).

2. Giải pháp để phát triển và hoàn thiện các sản phẩm du lịch đêm ở Hà Nội

Hà Nội là một trong những trung tâm du lịch lớn của cả nước, có thế mạnh và tiềm năng trong việc phát triển các loại sản phẩm du lịch, trong đó có sản phẩm du lịch đêm. Với những nỗ lực trong thời gian qua, Hà Nội đã tổ chức được các sản phẩm du lịch đêm tại không gian phố đi bộ, chợ đêm vào các tối cuối tuần; kết hợp với một số doanh nghiệp tổ chức các tour đêm như ở Hoàng thành Thăng Long, di tích Hỏa Lò hay Bảo tàng Văn học… Ngoài ra, thành phố Hà Nội còn tổ chức những sự kiện văn hóa mang tầm quy mô khu vực và quốc tế như sự kiện đêm nhạc BlackPink ngày 29, 30-7-2023. Ngoài ra, các ban ngành cũng có những chính sách tạo điều kiện cho các doanh nghiệp như cho phép nhà hàng, quán bar mở cửa hoạt động đến 2 giờ sáng… Những kết quả và thành công ban đầu cho thấy việc khai thác sản phẩm du lịch đêm để phát triển kinh tế đêm ở Hà Nội chính là khai thác tốt và hiệu quả những tiềm năng sẵn có để thu hút khách du lịch đến với Thủ đô.

Phát triển kinh tế du lịch đêm là một trong những hoạt động trọng điểm được thành phố Hà Nội quan tâm bởi loại hình kinh tế này sẽ trở thành một phần quan trọng và không thể thiếu của sự phát triển kinh tế, xã hội. Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội, bà Đặng Hương Giang cho biết: “Việc thành phố Hà Nội tổ chức thành công các lễ hội, sự kiện văn hóa lớn không chỉ mở ra hướng phát triển nền kinh tế ban đêm, thúc đẩy ngành công nghiệp văn hóa của Thủ đô mà còn khẳng định thương hiệu Hà Nội là điểm đến thân thiện” (3). Tuy nhiên, việc khai thác và phát triển sản phẩm du lịch đêm ở Hà Nội vẫn còn nhiều bất cập cần phải có những giải pháp cụ thể?

Thứ nhất, cần có giải pháp về quy hoạch và các chính sách phù hợp. Với việc phát triển sản phẩm đêm để phát triển kinh tế đêm có hiệu quả thì vấn đề quy hoạch là rất quan trọng. Hiện nay, Hà Nội chủ yếu phát triển các hoạt động đêm ở khu phố cổ mà chưa mở rộng ra các khu khác. Vì thế, cần có quy hoạch cụ thể cho những khu vực mà có thể phát triển được sản phẩm du lịch đêm. Cần xây dựng những mô hình kinh tế mới cho những khu vực cụ thể. Ngoài ra, để phát triển du lịch trong hoạt động kinh tế đêm thì cơ quan quản lý cần có những chính sách phù hợp với đặc thù cho loại hình này. Tạo điều kiện và khuyến khích các hộ gia đình kinh doanh ẩm thực có năng lực phục vụ khách du lịch về đêm. Xây dựng chính sách về loại hình kinh doanh, phạm vi kinh doanh, thời gian hoạt động, tiêu chuẩn hoạt động…

Thứ hai, cần mở rộng khu vực phát triển sản phẩm du lịch đêm và đa dạng hóa sản phẩm du lịch. Hiện nay, Hà Nội đã triển khai các gói sản phẩm du lịch đêm như khu phố cổ, di tích Hỏa Lò, Hoàng thành Thăng Long, Bảo tàng Văn học… Vì thế, cần nghiên cứu và tạo ra các sản phẩm đa dạng cũng như mở rộng khu vực phát triển sản phẩm du lịch đêm để thu hút khách. Ví dụ như, phát triển dịch vụ du lịch 2 bên bờ sông Hồng; tạo ra những hoạt động độc đáo để thu hút khách đến trải nghiệm phố đi bộ Trịnh Công Sơn; đưa hoạt động chèo thuyền tại Hồ Tây và tour du lịch; khôi phục phố ẩm thực đêm với những hoạt động văn hóa nghệ thuật; tổ chức các cuộc thi văn hóa nghệ thuật; xây dựng các sản phẩm du lịch đặc thù như du lịch mua sắm đêm; du lịch ẩm thực… Đa dạng hóa sản phẩm du lịch đêm là một trong những giải pháp mà thành phố Hà Nội cần liên kết với các doanh nghiệp để có thể tạo ra những sản phẩm mới thu hút khách, ngoài, những sản phẩm du lịch đêm đang khai thác.

Thứ ba, hoạt động quảng bá du lịch Hà Nội nói chung và sản phẩm du lịch đêm Hà Nội nói riêng. Với lợi thế là trung tâm du lịch lớn, là điểm trung chuyển khách đi các tỉnh, thành phố trong cả nước, Hà Nội có lợi thế để triển khai các hoạt động liên kết, hợp tác du lịch với các địa phương nhằm nâng cao thu hút khách, nâng cao chất lượng dịch vụ và quảng bá sản phẩm du lịch. Công tác xúc tiến, quảng bá sản phẩm du lịch được coi là một trong những giái pháp ưu tiên hàng đầu để thu hút khách. Việc liên kết với các địa phương cũng là giải pháp để Hà Nội quảng bá hình ảnh du lịch, đưa các sản phẩm du lịch đêm đến với khách du lịch cả nước. Cần tăng cường công tác truyền thông, quảng bá hình ảnh sản phẩm du lịch đêm qua các phương tiện truyền thông phổ biến hiện nay như, Facebook, YouTube… Tổ chức quảng bá thông qua các sự kiện, ngày hội văn hóa… Ngoài ra, các doanh nghiệp lữ hành ở Hà Nội cần xây dựng các sản phẩm có chất lượng cao cũng là giải pháp tốt để quảng bá du lịch Hà Nội đến với du khách muôn phương.

Kết luận

Hà Nội là điểm đến hấp dẫn với nhiều sản phẩm du lịch độc đáo thu hút khách du lịch nội địa và quốc tế. Việc xây dựng và phát triển sản phẩm du lịch đêm là hướng đi đúng cho ngành Du lịch Hà Nội trong bối cảnh hiện nay. Với những lợi thế và tiềm năng sẵn có, loại sản phẩm du lịch đêm ở Hà Nội hứa hẹn là điểm mới hấp dẫn trong việc thu hút khách du lịch. Với những giải pháp đúng hướng và sự tham gia hỗ trợ của các cấp, ban ngành, hy vọng thời gian tới Hà Nội sẽ có thêm nhiều sản phẩm du lịch đêm hấp dẫn hơn.

____________________

Tài liệu tham khảo

1. Hoàng thành Thăng Long, Tour đêm: giải mã Hoàng thành Thăng Long, hoangthanhthanglong.com, 25-8-22.

2. Lê Võ Kim An, Lê Thủy Tiên, Đêm thiêng liêng Hỏa Lò, điểm du lịch đêm độc đáo của Hà Nội, vovworld.vn, 22-2-2023.

3. Cảnh Quân, Người trẻ ôn lịch sử văn học qua tour “chữ Tâm chữ Tài”, vnexpress.net, 21-7-2023.

4. Thanh Huyền, Hà Nội phát triển du lịch đêm: cần hoàn thiện chính sách, vov2.vov.vn, 6-8-2023.

TS PHAN THỊ BÍCH THẢO

Nguồn: Tạp chí VHNT số 569, tháng 5-2024