Chiều ngày 10-8, tại hội trường Diên Hồng, Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Chất vấn và Trả lời chất vấn đối với Nhóm vấn đề thứ hai thuộc lĩnh vực và trách nhiệm của Bộ VHTTDL. Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành nội dung phiên họp. Phiên chất vấn và trả lời chất vấn được kết nối trực tuyến tới 62 Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh/thành trực thuộc Trung ương.

Trước khi đại biểu tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng đã phát biểu về những thuận lợi, khó khăn của ngành. Bộ trưởng cho biết: Thực hiện Kế hoạch 238-UBTVQH về hoạt động chất vấn tại phiên họp lần thứ 14, Bộ VHTTDL báo cáo với Quốc hội những nội dung mà Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm và đại biểu Quốc hội yêu cầu. Bộ VHTTDL ý thức đầy đủ rằng đây là dịp để Bộ kiểm điểm đánh giá lại hoạt động của ngành mình trước Quốc hội và trước cử tri cả nước; thẳng thắn chỉ rõ những hạn chế, khó khăn để báo cáo với Quốc hội và từ đó Quốc hội có sự chia sẻ, lãnh đạo và có nhiều giải pháp để giúp cho ngành phát triển hơn. Chính vì vậy để phục vụ viên phiên chất vấn, Bộ VHTTDL đã có báo cáo gửi đến Thường vụ Quốc hội để cung cấp cho các đại biểu về hai nhóm vấn đề mà Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nêu.

Toàn cảnh phiên họp thứ 14 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Bước vào nhiệm vụ của nhiệm kỳ này, Bộ VHTTDL cũng như nhiều địa phương, các ngành khác, bên cạnh những thuận lợi thì còn gặp nhiều khó khăn và thách thức. Nhưng được sự quan tâm và lãnh đạo của Đảng, Chính phủ và Quốc hội, sự vào cuộc của các bộ, ngành trung ương và của cử tri cả nước nên Bộ VHTTDL đã nỗ lực hoàn thành trách nhiệm của mình trên phương diện quản lý nhà nước ở 3 lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch. Nói một cách hình ảnh được ví như “cỗ xe tam mã” thì văn hóa là giữ dây cương, du lịch mang đậm dấu ấn sản phẩm văn hóa, thể thao vì sức khỏe của con người với tư cách là chủ thể để xây dựng kiến tạo bảo vệ Tổ quốc Việt Nam Xã hội Chủ nghĩa, Bộ đã quyết tâm chỉ đạo khá toàn diện 3 trọng tâm công tác này.

Vì vậy phương châm xuyên suốt của Bộ đề ra là “Quyết liệt hành động - Khát vọng cống hiến” để tổ chức thực hiện, Bộ đã tham mưu và được cấp có thẩm quyền chấp nhận. Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII do Bộ Chính trị chủ trì thành công rất tốt đẹp. Hội nghị đã mang lại động lực mới cho toàn ngành, chính vì vậy mà trên lĩnh vực văn hóa đã có sự chuyển biến về mặt nhận thức và hành động. Cán bộ văn hóa đã tích cực chủ động tham mưu để các cấp lãnh đạo, chỉ đạo. Đến thời điểm này 63 tỉnh thành đã có các chương trình hành động cụ thể để tổ chức thực hiện kết luận của Tổng Bí thư với 6 nhiệm vụ và 4 nhóm giải pháp. Các địa phương đã có sự chuyển biến không chỉ bằng ban hành nghị quyết mà đã dồn các nguồn lực đầu tư cho văn hóa. Tổng mức đầu tư ở các địa phương đã vượt trên 2% từ chi ngân sách, nhiều địa phương khó khăn cũng đã tăng 17% trong lĩnh vực này. Môi trường văn hóa cũng được tập trung xây dựng. Từ đó có thể nói những hướng đi đúng, cách chọn việc đã được sử dụng đúng và được hưởng ứng cao; Thể thao thành tích cao và thể thao quần chúng đã được tiến hành một cách song song và bài bản. Thành công của SEA Games 31 trên nhiều phương diện đã mang lại một hiệu ứng tốt góp phần cho việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của ngành. Du lịch đã có bước phát triển sau đại dịch, lượng khách nội địa đã tăng, lượng khách quốc tế bắt đầu tìm đến với các địa phương. Chúng ta hoàn thành cơ bản chỉ tiêu du lịch nội địa và chỉ tiêu du lịch quốc tế đang đặt ra để phấn đấu. Nhưng nét mới hơn đó là cách tính toán trong ngành đã chú ý nhiều hơn về chi tiêu của du khách, chứ không phải thuần túy tính về đầu lượng khách, cho thấy hiệu quả của ngành kinh tế mũi nhọn này. Các sự kiện văn hóa đồng thời được tổ chức để tạo ra điểm đến du lịch hấp dẫn như: Lễ hội tiếng hát làng sen, Liên hoan Đờn ca tài tử, Liên hoan tiếng hát hẹn hò 9 dòng sông, Liên hoan tiếng hát công nhân và người lao động… Ở đó, du khách đã được đến tham quan, thưởng ngoạn và trong chiều sâu của họ đã tăng thêm tình yêu quê hương đất nước. Đúng như nhạc sĩ Trần Hoàn đã từng viết trong những câu hát Lời Bác dặn trước lúc đi xa rằng: “Muốn yêu Tổ quốc mình, hãy yêu thắm thiết những khúc hát dân ca”. Như vậy, điều đó đã mang lại những hiệu ứng tích cực gắn văn hóa với du lịch và du lịch cũng bắt đầu từ sản phẩm văn hóa.

Bộ trưởng Bộ VHTTDL trả lời chất vấn của các đại biểu

"Bên cạnh những kết quả của chính sách khái quát nêu trên, ngành VHTTDL cũng đang đối mặt với nhiều khó khăn thách thức. Ngành Du lịch cũng đang trăn trở làm sao tăng được lượng khách quốc tế, đảm bảo tính bền vững trong nhóm khách nội địa và đóng góp nhiều hơn cho ngân sách. Du lịch  phải dựa trên những sản phẩm nào, đó là bài toán đặt ra cho toàn ngành trong việc tăng cường tham mưu, lãnh đạo, chỉ đạo. Văn hóa là một vấn đề cần phải được tác động nhiều ngành nhiều cấp, vì nhiều biểu hiện vẫn đang còn xuống cấp. Vì vậy đòi hỏi phải có nhiều giải pháp, tôi nghĩ rằng có những việc không mới, có những việc đã được đặt ra từ trước, nhưng rõ ràng tổ chức thực hiện đòi hỏi phải có nhiều giải pháp đồng bộ. Chính vì vậy chúng tôi mong muốn đón nhận được nhiều ý kiến của đại biểu Quốc hội trên tinh thần xây dựng sẻ chia để ngành chúng tôi hoàn thành trách nhiệm của mình" - Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nói.

Chọn du lịch nội địa làm đà phát triển 

Sau phần phát biểu, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng đã trả lời chất vấn về những vấn đề mà các đại biểu đặt ra. 

Đại biểu Nguyễn Hải Anh – Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp đề nghị  làm rõ những giải pháp và đề xuất của Bộ với Chính phủ để có những chỉ đạo phù hợp giúp thúc đẩy hợp tác với các nước để phục hồi thị trường du lịch toàn cầu, qua đó thúc đẩy phục hồi thị trường du lịch ở Việt Nam

Trả lời câu hỏi của một số đại biểu về giải pháp cho ngành Du lịch, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng cho biết: đây là ngành chịu nhiều thiệt hại do đại dịch COVID-19. Sau khi mở cửa lại du lịch, tình hình có khả quan hơn. Việt Nam đang chọn du lịch nội địa làm bước đà phát triển. Tuy nhiên, việc thu hút khách quốc tế vẫn còn khó khăn. Bộ trưởng cho rằng cần có thời gian để kết nối với khách hàng truyền thống, cũng như cần sự phối hợp chặt chẽ với các ngành có liên quan để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho khách tham quan, bảo đảm hơn về chất lượng dịch vụ du lịch, chuyên nghiệp hóa hoạt động kinh doanh lữ hành.

Do chính sách phòng, chống dịch bệnh ở các quốc gia khác nhau, nên việc đón khách nước ngoài còn gặp một số vướng mắc. Việt Nam về cơ bản đã sẵn sàng đón khách du lịch quốc tế, tuy nhiên vẫn cần khắc phục một số khó khăn mang tính tình thế. 

Đối với khó khăn về nguồn nhân lực trong ngành Du lịch, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, Bộ đã và đang tăng cường năng lực cho các cơ sở đào tạo và giảng viên; đẩy mạnh xã hội hóa và hợp tác quốc tế về đạo tào nhân lực; nâng cao kỹ năng nghề qua hoàn thiện và áp dụng các bộ tiêu chuẩn nghề thống nhất ở cấp độ quốc gia và quốc tế. Bộ trưởng cũng kiến nghị Quốc hội, Chính phủ tiếp tục cho kéo dài thực hiện các chính sách hỗ trợ người lao động trong lĩnh vực này để góp phần giúp các doanh nghiệp du lịch vượt qua những khó khăn do đại dịch.

Về phát triển nguồn nhân lực du lịch, Bộ trưởng cho rằng, cần tập trung đánh giá tổng thể lại thực trạng nguồn nhân lực du lịch để có giải pháp căn cơ, còn trước mắt phải có giải pháp đào tạo nghề. Bộ VHTTDL đã xây dựng đề án Phát triển khung trình độ quốc gia một số ngành, nghề trọng điểm lĩnh vực du lịch. Đồng thời phối hợp triển khai với các Bộ, ngành thẩm định và ban hành một số Bộ Tiêu chuẩn kỹ năng nghề quốc gia tương thích với tiêu chuẩn nghề ASEAN, danh mục các ngành đào tạo cấp IV lĩnh vực du lịch từ trình độ trung cấp đến sau đại học đã được bổ sung và cơ bản hoàn thiện.

Đại biểu Đôn Tuấn Phong – Đoàn ĐBQH An Giang đặt câu hỏi: Làm thế nào để phát triển du lịch quốc tế vào Việt Nam một cách bền vững?

Trả lời câu hỏi về liên kết du lịch, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nêu rõ: trong Nghị quyết của Đảng đã đề ra vấn đề về vùng và kinh tế vùng nhưng trong thể chế chưa có cấp chỉ huy vùng, dẫn đến trong không gian kinh tế bị chia cắt bởi địa giới hành chính. Thời gian qua, ngành đã chủ động tạo ra sự kết nối và liên kết. Kết nối ở đây không phải chỉ là chính quyền với chính quyền mà thông qua chính quyền để dẫn dắt vai trò doanh nghiệp, để doanh nghiệp kết nối. Bộ trưởng cũng làm rõ ở góc độ du lịch Bộ cũng đang phát huy, song kết quả là sự liên kết trên tinh thần chủ động tự nguyện.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Phạm Văn Hòa về môi trường du lịch, gắn môi trường văn hóa, gia đình và đạo đức xã hội, Bộ trưởng Bộ VHTTDL nêu rõ trong quá trình thực hiện nhiệm vụ phát triển du lịch, những vấn đề về môi trường đã đặt ra và cũng có những quan ngại. Tại các khu du lịch đều có quy chế hoạt động và trách nhiệm của địa phương phải đánh giá đầy đủ tác động, có cho phép hay không cho phép, lúc nào thì được làm và làm ở cấp độ nào; đồng thời phải cùng với du khách và các cơ sở đó chăm lo bảo vệ môi trường để đảm bảo được môi trường sinh thái.

Nêu rõ, trách nhiệm không thuộc lĩnh vực của Bộ mà thuộc các địa phương, Bộ trưởng bày tỏ mong muốn các đơn vị du lịch nắm được tinh thần này để phát triển mà không đánh đổi môi trường cảnh quan thiên nhiên.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Trình Lam Sinh - Đoàn ĐBQH tỉnh An Giang về vấn đề liên kết giao thông trong phát triển ngành Du lịch, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng thừa nhận, câu hỏi của đại biểu đặt ra cho toàn ngành phải suy nghĩ. Du lịch là ngành kinh tế tổng hợp, phải được kết nối, liên kết với các ngành: Giao thông,  Công Thương,  Nông nghiệp và tất cả các ngành nghề khác . Vì vậy, Bộ rất quan tâm đến việc liên kết giao thông thuận lợi.

Bộ trưởng cho biết, đối với thị trường quốc tế, ngành hàng không được xác định là ưu tiên số một, nhưng do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, đến nay vẫn chưa mở lại tất cả các đường bay đi đến các quốc gia, vùng lãnh thổ. Còn đường bay nội địa đã tăng trưởng vượt bậc nhưng không phải địa phương nào cũng có, nên phụ thuộc vào tần suất bay, chuyến bay để hàng không Việt Nam khai thác.

Bên cạnh đó, giao thông đường bộ đang tiến hành kết nối vùng, trong đó Quốc hội đã thông qua chủ trương đầu tư các dự án giao thông để kết nối các vùng kinh tế trọng điểm… Các chính sách của Trung ương đang giao cho Bộ Giao thông và các cơ quan, địa phương để tổ chức thực hiện sẽ kết nối và tạo điều kiện kết nối về du lịch.

Trách nhiệm của Bộ VHTTDL là tham mưu trong công tác chỉ đạo để thực hiện liên kết. Tuy nhiên, hiện chưa có khuôn khổ pháp lý về cơ chế liên kết vùng mà chỉ có sự liên kết với nhau để cùng các thế mạnh của từng vùng và du lịch. Bộ VHTTDL đã phân công cho các cơ quan chuyên môn để theo dõi các lĩnh vực này, kết nối điểm đầu ra, đầu vào, kết nối tour, tuyến, kết nối các điểm đến của du lịch và thông qua các Giám đốc Sở Du lịch để tham mưu và ký kết thực hiện…

Di sản văn hóa: Bộ VHTTDL sẽ tăng cường hơn nữa trách nhiệm giám sát

Đại biểu Dương Khắc Mai – Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông: Đề nghị có giải pháp căn cơ nhằm khắc phục tình trạng di lịch sử văn hóa bị xuống cấp nghiêm trọng

Về ý kiến một số đại biểu cho rằng vẫn còn tình trạng chậm trễ trong việc bảo tồn, chống xuống cấp di tích, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết nội dung này đã được quy định rõ trong Luật Di sản văn hóa, Nghị đinh 166/2018/NĐ-CP và các Thông tư hướng dẫn. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, nguồn lực đầu tư cho tu bổ, giữ gìn di sản văn hóa còn hạn chế. Những năm qua, ngân sách Nhà nước hằng năm đều cấp cho mục tiêu bảo tồn, chống xuống cấp di tích nhưng còn thấp so với nhu cầu thực tế; còn nhiều di tích quốc gia bị hư hỏng qua thời gian, nhưng chưa được cấp kinh phí tu bổ. Việc triển khai lồng ghép các chương trình ở một số địa bàn tỉnh, thành phố còn thiếu tính đồng bộ, còn có tâm lý trông chờ ỷ lại nguồn vốn đầu tư từ ngân sách Trung ương.

Trong thời gian tới, Bộ sẽ phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương triển khai thực hiện các quy hoạch, dự án bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Đồng thời, tiếp tục tuyên truyền, nâng cao nhận thức của toàn xã hội về vai trò của di sản văn hóa đối với sự phát triển bền vững đất nước, tuân thủ và chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật để bảo vệ nghiêm ngặt các yếu tố gốc cấu thành di tích, bảo tồn và phát huy giá trị của di tích.

Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng cũng nhấn mạnh về trách nhiệm chính của cấp ra quyết định tôn tạo trùng tu di tích. Trả lời câu hỏi của đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông) về giải pháp khi di tích bị biến dạng sau trùng tu, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng cho biết, trong vấn đề tôn tạo, phát huy các giá trị di tích, đầu tư cho di tích đã phân cấp nguyên tắc đầu tư, nguyên tắc tôn tạo thì do chính quyền địa phương sở tại làm chủ đầu tư. Các dự án này đều xuất phát từ địa phương và địa phương lập và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Bộ chỉ thẩm định, giám sát và xác định việc có xâm hại hay không xâm hại các khu vực của di tích

Cùng với đó, tùy quy mô mà còn có sự tham gia của nhiều cơ quan thẩm định như lĩnh vực xây dựng, kiến trúc. Sau khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt thì trách nhiệm chính thuộc về cấp lãnh đạo cấp quyết định đầu tư phải tăng cường kiểm tra, giám sát, đôn đốc thực hiện. Với trách nhiệm của của mình, khi phát hiện sai phạm, Bộ VHTTDL đã có chấn chỉnh, cử đoàn công tác của Cục Di sản văn hóa kiểm tra thực địa. Qua kiểm tra, làm việc với chủ đầu tư phát hiện, uốn nắn, sửa chữa nếu như sai phạm nhỏ. Nếu sai phạm lớn thì kiến nghị cấp có thẩm quyền để có xử lý và yêu cầu phải cam kết khắc phục trở lại đúng nguyên trạng.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nêu rõ, trách nhiệm chính của cấp ra quyết định đầu tư tôn tạo, sửa chữa. Tuy nhiên, Bộ cũng sẽ tăng cường hơn nữa trách nhiệm giám sát và cam kết nếu những địa phương làm sai sẽ xử lý theo quy định.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Điểu Huỳnh Sang (Đoàn ĐBQH tỉnh Bình phước) về cơ chế thu hút cho đầu tư vào tôn tạo di tích, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng cho biết có những di tích văn hóa được doanh nghiệp quan tâm và tự tìm đến đầu tư khi họ thấy được lợi ích. Tuy nhiên đối với những di tích lịch sử cách mạng thì doanh nghiệp chưa mặn mà lắm. Do đó, Bộ sẽ tiếp tục trao đổi để xem xét và sẽ sử dụng các nguồn lực khác thay vì nguồn lực nhà nước như nguồn lực từ vận động tài trợ để làm. Đồng thời Bộ cũng kiến nghị với Chính phủ để ưu tiên đầu tư theo hình thức PPP.

Trả lời câu hỏi về tôn tạo di tích chiến khu, Bộ trưởng Bộ VHTTDL khẳng định di tích lịch sử cách mạng là vấn đề được Bộ rất được quan tâm. Mới đây, tỉnh Bắc Kạn đã đề xuất  Di tích An toàn khu Chợ Đồn  lên Chính phủ và Chính phủ đã có Quyết định để phê duyệt, thẩm định nhiệm vụ lập quy hoạch để bảo quản, tu bổ, tôn tạo di tích. Thời gian tới, chính quyền địa phương sớm thực hiện nhiệm vụ này. Sau khi có nguồn lực được phân bổ thì địa phương sẽ triển khai tổ chức thực hiện…

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy - Đoàn ĐBQH TP Đà Nẵng đặt câu hỏi: Trách nhiệm của Bộ VHTTDL về xây dựng nếp sống văn hóa, ngăn chặn sự xuống cấp về đạo đức xã hội?

Xây dựng môi trường văn hóa: Phải huy động được sức mạnh của cả hệ thống chính trị 

Về việc xuống cấp, lệch chuẩn trong ứng xử trên mạng xã hội, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, Bộ VHTTDL đã hỗ trợ Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành bộ quy tắc ứng xử trên không gian mạng nhằm xây dựng các chuẩn mực về hành vì ứng xử trên mạng xã hội, tuyên truyền về ý thức trách nhiệm phát ngôn trên mạng xã hội, về hậu quả có thể gây ra các tin sai sự thật về việc lên mạng xã hội. Bộ sẽ tiếp tục chỉ đạo, thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp lợi dụng, sử dụng mạng xã hội không đúng, làm ảnh hưởng đến văn hóa xã hội.

Liên quan đến việc xây dựng môi trường văn hóa, Bộ trưởng Bộ VHTTDL cho biết, văn hóa rất rộng, liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành. Bộ VHTTDL thực hiện chức năng quản lý nhà nước, Bộ cũng đã chuyển hướng từ làm văn hóa sang quản lý nhà nước về các hoạt động văn hóa, thông qua các công cụ pháp luật. Bộ cũng đã chủ động rà soát, báo cáo với Quốc hội ban hành các Bộ luật, tham mưu cho Chính phủ ban hành các Nghị định, Quyết định để lãnh đạo, chỉ đạo, tăng cường công tác kiểm tra.

Bên cạnh đó, Bộ cũng chủ động phối hợp với các cơ quan khác, bằng các chương trình liên kết để tổ chức thực hiện, cụ thể, Bộ VHTTDL đã ký kết với Bộ Giao thông về việc xây dựng văn hóa giao thông, ký kết với Bộ Giáo dục và Đào tạo về xây dựng văn hóa học đường, ký kết với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam về xây dựng văn hóa trong công nhân, người lao động… Bộ trưởng Bộ VHTTDL đề nghị các cấp, các ngành phối hợp tích cực và chặt chẽ với bộ trong việc xây dựng môi trường văn hóa.

Về vấn đề môi trường văn hóa, môi trường gia đình, xã hội hiện nay đang xuống cấp, Bộ trưởng cho biết, Bộ cũng đã nhìn nhận được vấn đề này, song, để khắc phục vấn đề phải huy động được sức mạnh của cả hệ thống chính trị trong công tác giáo dục, bồi đắp, bồi dưỡng ý thức về văn hóa, ý thức về xây dựng gia đình tiến bộ, ấm no, hạnh phúc. Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, về mặt chủ trương thì đã có đầy đủ và gần đây Bộ cũng đã ban hành tiêu chí xây dựng gia đình hạnh phúc, đặt ra các tiêu chí cụ thể, không có một chế tài nào thật cụ thể mà trên cơ sở ý thức xây dựng gia đình của mình. Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho rằng đây là một cuộc cách mạng có tính chất lâu dài, quá trình vận động, phát triển. Với tinh thần khuyến khích việc biểu dương các gia đình tiêu biểu, các gia đình văn hóa để phương châm "lấy cái đẹp dẹp cái xấu", từ đó để tuyên truyền, nhân lên những hình ảnh đẹp trong các cộng đồng.

Bộ trưởng nêu rõ, trách nhiệm không thuộc lĩnh vực của Bộ mà thuộc các địa phương, Bộ trưởng bày tỏ mong muốn các đơn vị nắm được tinh thần này để phát triển nhưng không đánh đổi đến cảnh quan thiên nhiên. Về vấn đề môi trường văn hóa, môi trường gia đình, xã hội hiện nay đang xuống cấp, Bộ trưởng cho biết Bộ cũng đã nhìn nhận được vấn đề này song để khắc phục vấn đề phải huy động được sức mạnh của cả hệ thống chính trị trong công tác giáo dục, bồi đắp, bồi dưỡng ý thức về văn hóa, ý thức về xây dựng gia đình tiến bộ, ấm no, hạnh phúc.

Đại biểu Tráng A Dương – Đoàn ĐBQH Hà Giang đưa ra câu hỏi về các giải pháp nhằm chấn chỉnh các biểu hiện lệch chuẩn trên mạng xã hội

Trả lời câu hỏi về bạo lực gia đình, bạo lực học đường, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng bày tỏ: suy nghĩ thì nhiều còn làm thì phải phụ thuộc vào khả năng và năng lực. Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng chia sẻ bạo lực gia đình, bạo lực học đường là vấn đề nhức nhối và rất khổ tâm.

Nêu rõ, mong muốn có một xã hội được bình yên, được hạnh phúc không phải mong muốn của riêng Bộ trưởng mà của tất cả mọi người, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết đang tập trung vào vấn đề xây dựng môi trường văn hóa trong trường học và phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo để xây dựng bộ tiêu chí môi trường văn hóa. Khi bộ tiêu chí ban hành thì trách nhiệm của người thầy, trách nhiệm của học sinh phải tự giác để từng bước xây dựng hình thành và tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục. Đi kèm với đó, Bộ VHTTDL mong muốn khơi dậy ở các em là những người chủ thể trong vấn đề xây dựng đạo đức, lối sống biết tự giác, biết khuôn mẫu trên tinh thần là phát hiện những nhân tố tích cực để bồi dưỡng, lan tỏa những nhân tố tích cực.

Về đời sống văn hóa cho công nhân và người lao động trong các khu, cụm công nghiệp, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết xây dựng đời sống văn hóa của công nhân là trách nhiệm của toàn xã hội, trong đó có Tổng Liên đoàn lao động và của ngành VHTTDL. Do đó, Bộ đã chủ động ký chương trình phối hợp với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam để thực hiện tốt vấn đề xây dựng đời sống văn hóa trong công nhân và người lao động; ký kết với Hiệp hội văn hóa và kinh tế để xây dựng các tiêu chí và vận động các doanh nghiệp để thực hiện xây dựng môi trường văn hóa doanh nghiệp.

Bộ trưởng cũng bày tỏ mong các địa phương khi thực hiện các chính sách thu hút đầu tư thì không chỉ chú ý đến công xưởng, nhà máy mà phải chú ý đến các không gian văn hóa để đáp ứng được cho người lao động.

Trả lời chất vấn của đại biểu Lê Hoàng Anh (Đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai) về tình trạng xuống cấp đạo đức đến mức nào, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng khẳng định, Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã khẳng định: văn hóa, đạo đức xã hội có mặt đang xuống cấp. Bộ trưởng cho biết, văn hóa vừa là chủ thể, vừa là động lực, vừa là người để thực hiện nhiệm vụ này nên đây là trách nhiệm của toàn hệ thống chính trị, trong đó có sự lãnh đạo của Đảng, sự vào cuộc của các cấp, các ngành và từng thành viên, và khi hình thành được một môi trường gia đình, môi trường nhà trường và môi trường xã hội. Cả ba môi trường này đều là những môi trường văn hóa thì chắc chắn là sẽ có hiệu ứng, hạn chế được mặt xuống cấp của vấn đề về đạo đức.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cũng trả lời đại biểu về việc tổ chức trò chơi phản cảm. Theo đó, Bộ lên án hành động này, không chỉ đạo các công ty du lịch tổ chức những trò chơi phản cảm gây hệ lụy xấu. Bộ VHTTDL không khuyến khích, và sẽ tổ chức kiểm tra nếu phát hiện sẽ xử phạt nghiêm túc.

Về việc ứng dụng công nghệ hiện đại, chuyển đổi số trong trưng bày và giới thiệu trưng bày ở Việt Nam gặp những khó khăn gì? Bộ có những giải pháp nào để tháo gỡ khó khăn đó trong thời gian tới của đại biểu Đoàn Thị Hảo (Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên), Bộ trưởng cho biết, Bộ VHTTDL cũng đã tập trung để thực hiện chuyển đổi số trong đó chọn lĩnh vực đầu tiên là bảo tàng để thực hiện số hóa. Bảo tàng Lịch sử quốc gia, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Bảo tàng Lịch sử Hồ Chí Minh, Bảo tàng Phụ nữ và một số bảo tàng khác trên toàn quốc đã thực hiện được chuyển đổi số và số hóa tạo điều kiện cho Nhân dân được tìm đến với bảo tàng mà không phải đi xa.

Để làm được việc này tốt hơn nữa, trong thời gian tới, Bộ sẽ tập trung đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng được vấn đề về chuyển đổi số, tập trung vào công tác quản lý dữ liệu, kiểm kê, bảo quản hiện vật trưng bày trong một không gian số, cập nhật hiểu biết mới về các công nghệ, nhất là với các bảo tàng và di tích. Bộ trưởng cũng nhấn mạnh quan trọng nhất là phải có nguồn lực tài chính để đầu tư cho lĩnh vực số hóa.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam: ngành VHTTDL đã rất nỗ lực

Cũng tại phiện chất vấn, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam, Bộ trưởng các Bộ: Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Giao thông vận tải, Giáo dục và Đào tạo, Lao động, Thương binh và Xã hội cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.

Phát biểu tại phiên chất vấn, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam cho biết, văn hóa là nền tảng tinh thần, được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn. Mặc dù ngành Văn hóa đã nỗ lực rất nhiều nhưng vẫn còn nhiều việc cần phải cố gắng làm tốt hơn nữa. Nhấn mạnh bản chất du lịch là một ngành kinh tế và để phát triển thành mũi nhọn, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam cho rằng, chúng ta phải thực hiện hiệu quả những giải pháp mạnh mẽ, đột phá. Tuy nhiên trong thời gian qua, cần phải nhìn nhận nhiều giải pháp đề ra chưa thực sự quán triệt đầy đủ tinh thần về một ngành kinh tế mũi nhọn.

Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam trả lời các vấn đề liên quan đến VHTTDL

Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam cho biết, hiện Chính phủ đang chỉ đạo rất quyết liệt các bộ, ngành liên quan, triển khai các hoạt động liên quan đến lĩnh vực du lịch, với những giải pháp mạnh mẽ, trên tinh thần du lịch đúng là một ngành kinh tế mũi nhọn. 

Liên quan đến công tác bảo tồn các di tích gắn với du lịch, Phó Thủ tướng cho rằng, đây là một nội dung quan trọng. Du lịch không phải chỉ có gắn với di tích, nhưng đây là một thế mạnh của chúng ta. Tuy nhiên, từ nhiều khóa, các đại biểu Quốc hội đã phản ánh rất nhiều về tình trạng xuống cấp của các di tích lịch sử, di tích văn hóa, đặc biệt là một số di tích lịch sử cách mạng. Mặc dù ngành VHTTDL đã rất nỗ lực, tuy nhiên nhu cầu vốn cho công tác tu bổ, sửa sang di tích nói chung, trong đó có khu di tích lịch sử cách mạng là luôn luôn trong tình trạng thiếu và rất thiếu. Bên cạnh đó, các quy trình, thủ tục cũng rất phức tạp.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, trước hết là trách nhiệm của chính quyền địa phương rồi đến Bộ. Vấn đề tu bổ, bảo tồn di tích thì phải có một tiêu chí cứng, bắt buộc bộ, ngành nào vẫn phải theo nhưng quy định theo hướng phân cấp và kèm theo quy trách nhiệm. Như vậy các di tích văn hóa ở các địa phương mà bị xâm phạm thì câu hỏi đầu tiên sẽ là trách nhiệm của chính quyền địa phương.

Đề cập về vấn đề du lịch, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết, đây là một ngành tổng hợp, rất cần sự phối hợp đồng bộ của tất cả các ngành, địa phương như các đại biểu đã có ý kiến. Theo Phó Thủ tướng, rất cần sự vào cuộc hưởng ứng và tham gia trực tiếp của người dân. Một mặt chúng ta phải cải thiện môi trường du lịch. Môi trường ở đây không chỉ đơn giản là môi trường ô nhiễm, mà môi trường du lịch ở đây rộng hơn, tức là tránh được các nỗi sợ của du khách nước ngoài và kể cả du khách trong nước. Cả nước và nhiều địa phương đã có những lúc phát động nhiều phong trào: mỗi người dân cho du lịch một nụ cười hay mỗi người dân một đại sứ du lịch. Điều này rất quan trọng và gắn với phong trào phát động, xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam lý giải, với du khách trong nước và quốc tế, dù dịch vụ chuyên nghiệp, bên trong khách sạn tốt đến mấy nhưng nếu ra bên ngoài gặp những biểu hiện, môi trường văn hóa không lành mạnh thì cảm xúc của du khách khi đi du lịch bị ảnh hưởng rất nhiều…

"Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các vị đại biểu Quốc hội đánh giá cao phần trả lời chất vấn"

Bế mạc Phiên Chất vấn và trả lời chất vấn Phiên họp thứ 14 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, sau một ngày làm việc sôi nổi, khẩn trương, nghiêm túc và tinh thần trách nhiệm, phiên chất vấn thứ hai của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XV đã thu hút sự quan tâm, chú ý rộng rãi của Nhân dân và cử tri cả nước, hoàn thành toàn bộ nội dung chương trình dự kiến và đạt được các yêu cầu đề ra. Các nhóm vấn đề thuộc hai lĩnh vực được lựa chọn chất vấn tại phiên họp đúng và trúng, phù hợp với diễn biến thực tế đời sống, bám sát thứ tự ưu tiên trong rất nhiều vấn đề được đại biểu Quốc hội, Nhân dân, cử tri và dư luận xã hội quan tâm.

Diễn biến của phiên chất vấn cho thấy tinh thần sát thực tế, rất thiết thực, tâm huyết, thẳng thắn và trách nhiệm cao  đối với cả người hỏi và người trả lời chất vấn.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các vị đại biểu Quốc hội đánh giá cao phần trả lời chất vấn; đồng thời ghi nhận các giải pháp, cam kết của Bộ trưởng các Bộ Công an; Bộ VHTTDL cũng như ý kiến của các thành viên Chính phủ có liên quan tại phiên chất vấn.

Căn cứ vào báo cáo của hai Bộ và diễn biến của phiên chất, vấn đề chất vấn thực sự thành công trên thực tế, Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong công tác quản lý nhà nước trên các lĩnh vực được chất vấn.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu Bế mạc Phiên Chất vấn và trả lời chất vấn Phiên họp thứ 14 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Đối với lĩnh vực thuộc Bộ VHTTDL, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu Bộ VHTTDL tiếp tục triển khai quyết liệt, sáng tạo, hiệu quả Nghị quyết 08 ngày 16/1/2017 của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn và các chiến lược, chương trình, đề án của Chính phủ về phát triển du lịch, như: “Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030”, “Đề án cơ cấu lại ngành Du lịch” đáp ứng yêu cầu phát triển thành ngành kinh tế mũi nhọn cả về môi trường du lịch, hạ tầng du lịch, doanh nghiệp du lịch và sản phẩm du lịch. Tăng cường liên kết vùng, phối hợp liên ngành để phát triển du lịch; khẩn trương ban hành quy hoạch hệ thống du lịch thời kỳ 2021-2030 và tầm nhìn đến năm 2045. Tổ chức triển khai thực hiện cơ chế chính sách về phục hồi, phát triển du lịch theo Nghị quyết 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ, hỗ trợ, chương trình phục hồi và phát triển kinh tế xã hội của Quốc hội và Nghị quyết 11 của Chính phủ về chương trình này. Rà soát, đánh giá việc triển khai Luật Du lịch năm 2017 và pháp luật có liên quan, chú trọng cụ thể hóa các quy định về tăng cường hợp tác công tư, huy động mọi nguồn lực đầu tư cho phát triển du lịch ưu đãi, hỗ trợ đầu tư cho tổ chức, cá nhân kinh doanh du lịch. Sớm cấp vốn điều lệ cho Quỹ hỗ trợ phát triển du lịch, quản lý chặt chẽ, phát huy tối đa hiệu quả hoạt động của quỹ. Có chính sách ưu tiên phát triển du lịch sớm trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, thực hiện tốt chính sách, nhiệm vụ phát triển sản phẩm du lịch mới, hỗ trợ doanh nghiệp kinh doanh du lịch, đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực thực hiện chuyển đổi số liên kết, hợp tác trong và ngoài nước, bảo đảm môi trường kinh doanh du lịch lành mạnh. Khai thác có hiệu quả các giá trị tài nguyên thiên nhiên, di sản văn hóa để phát triển du lịch theo hướng bền vững.

Chủ tịch Quốc hội cũng yêu cầu Bộ VHTTDL tập trung triển khai hiệu quả “Chiến lược phát triển văn hóa Việt Nam đến năm 2030”, “Chiến lược phát triển gia đình đến năm 2030”. Rà soát, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về văn hóa, như sửa đổi Luật Di sản văn hóa; nghiên cứu xây dựng Luật về nghệ thuật biểu diễn; xây dựng văn bản quy phạm điều chỉnh lĩnh vực văn hóa; nghiên cứu xây dựng Đề án hoặc Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2022-2030 trình Quốc hội xem xét, quyết định.

Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị cần sớm ban hành quy hoạch mạng lưới cơ sở văn hóa và thể thao thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2045, nghiên cứu, đề xuất các công trình, tác phẩm văn hóa, nghệ thuật xứng tầm, hướng tới kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng vào năm 2030 và 100 năm thành lập nước 2045. Nghiên cứu, ban hành cơ chế, chính sách để huy động các nguồn lực xã hội đầu tư cho văn hóa và công nghiệp văn hóa. Thực hiện chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa. Tăng cường hợp tác giao lưu về văn hóa, xúc tiến quảng bá văn hóa Việt Nam ra nước ngoài. Đối với việc bảo tồn và phát huy di sản, đề nghị tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, thực hiện tốt công tác kiểm kê, xếp hạng, ghi danh quy hoạch, bảo quản, tu bổ, phục hồi, bảo vệ và phát huy giá trị di sản, di tích. Triển khai các biện pháp bảo tồn, phát huy hiệu quả giá trị di sản văn hóa phi vật thể, đặc biệt là di sản văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc thiểu số. Đồng thời quan tâm bố trí đầy đủ, kịp thời ngân sách và có chính sách xã hội hóa hợp lý để thu hút đầu tư cho hoạt động bảo tồn, phát huy giá trị di sản, trong đó phân bổ đủ kinh phí thực hiện “Chương trình bảo tồn và phát huy bền vững giá trị di sản văn hóa Việt Nam giai đoạn 2021-2025”. Tăng cường hướng dẫn, kiểm tra, giám sát phối hợp với các địa phương trong công tác bảo vệ, phát huy giá trị di tích lịch sử và văn hóa.

Chủ tịch Quốc hội yêu cầu Bộ VHTTDL tiếp tục thực hiện có hiệu quả các giải pháp xây dựng nếp sống văn hóa, giáo dục đạo đức, lối sống, nhất là cho thế hệ trẻ, ngăn chặn sự xuống cấp về đạo đức xã hội và văn hóa ứng xử. Xây dựng, hoàn thiện các bộ quy tắc ứng xử trong cơ quan, tổ chức, cộng đồng, địa bàn dân cư và cả trên không gian mạng. Củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy, tăng cường năng lực, hiệu lực đào tạo, bồi dưỡng, tuyển dụng, bổ nhiệm đội ngũ cán bộ làm công tác văn hóa, nhất là ở cơ sở, thực hiện tốt chính sách, chế độ phát triển đội ngũ văn nghệ sĩ, nghệ nhân trong lĩnh vực văn hóa.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu kết thúc nội dung chất vấn tại Quốc hội

Trước đó, phát biểu kết thúc nội dung chất vấn liên quan đến trách nhiệm của Bộ VHTTDL, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ: Bộ trưởng Bộ VHTTDL đã nghiêm túc nhìn nhận những tồn tại, hạn chế và đề xuất những giải pháp thời gian tới.

Đã có 19 đại biểu phát biểu và 7 lượt đại biểu tranh luận, hiện còn 30 đại biểu đăng ký phát biểu. Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị các đại biểu chưa phát biểu gửi câu hỏi chất vấn tới bộ phận thư ký, Bộ trưởng Bộ VHTTDL sẽ phối hợp với các cơ quan có liên quan trả lời đầy đủ bằng văn bản.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, có thể đánh giá rằng, phiên chất vấn đã diễn ra sôi nổi với tinh thần xây dựng trách nhiệm cao, các đại biểu đã đặt câu hỏi thẳng thắn, cơ bản đi vào các nội dung chất vấn đã đề ra. Bộ trưởng Bộ VHTTDL nắm chắc tình hình, thực trạng, nghiêm túc nhìn nhận những tồn tại, hạn chế đã trả lời những vấn đề thuộc lĩnh vực quản lý và đề xuất những giải pháp thực hiện trong thời gian tới.

NGỌC BÍCH - Ảnh: quochoi.vn