Mưa đỏ - Thắp sáng khát vọng hòa bình

Thượng tá, NSƯT - đạo diễn Đặng Thái Huyền, Phó Giám đốc Điện ảnh Quân đội đã khẳng định tên tuổi qua hàng loạt tác phẩm điện ảnh về đề tài chiến tranh và hậu chiến. Mưa đỏ - bộ phim hướng đến kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam - tác phẩm mới nhất của chị không chỉ là một dự án điện ảnh quy mô lớn mà còn là nén tâm nhang tri ân thế hệ cha anh, mang đến một góc nhìn đầy cảm xúc và tinh tế về chiến tranh dưới góc nhìn đầy nữ tính.

Thượng tá, NSƯT - đạo diễn Đặng Thái Huyền

Bản lĩnh của một nữ đạo diễn

Điện ảnh Việt Nam đương đại, ít có tên tuổi nào lại mang đến một sự kết hợp độc đáo và đầy ấn tượng như NSƯT Đặng Thái Huyền. Vừa là một nữ sĩ quan quân đội, một nhà quản lý, lại vừa là một nhà làm phim tài năng, chị đã ghi dấu ấn đậm nét với những tác phẩm điện ảnh đề tài chiến tranh và hậu chiến. Bộ phim Mưa đỏ - tác phẩm mới nhất do chị “cầm trịch” không chỉ là một dự án điện ảnh quy mô lớn mà còn là minh chứng rõ nét cho tâm huyết và góc nhìn tinh tế của một nữ đạo diễn khi dấn thân vào đề tài chiến tranh. Với Mưa đỏ, NSƯT Đặng Thái Huyền tiếp tục khẳng định bản lĩnh của mình khi đây là dự án phim chiến tranh có quy mô lớn nhất của Điện ảnh Quân đội Nhân dân trong hơn một thập kỷ qua. Tái hiện sự khốc liệt của Thành cổ Quảng Trị qua trang viết của nhà văn Chu Lai, dự án được kỳ vọng sẽ là một dấu son mới, không chỉ trong sự nghiệp của riêng chị mà còn của cả Điện ảnh Quân đội nhân dân.

Đặng Thái Huyền cùng toàn bộ ê-kíp đã đặt ra một kỳ vọng lớn lao: đây không chỉ là một bộ phim chiến tranh, mà còn là một lát cắt chân thực và cảm xúc, là nén tâm nhang bằng hình ảnh để tri ân một thế hệ đã dâng hiến tuổi thanh xuân cho đất nước. Chị mong muốn khán giả, đặc biệt là khán giả trẻ - những người sinh ra và lớn lên sau chiến tranh, sẽ cảm nhận được máu, mồ hôi và nước mắt mà thế hệ trước đã đổ xuống để giữ gìn từng tấc đất.

Để đạt được mục tiêu đó, Mưa đỏ không né tránh sự khốc liệt của chiến tranh nhưng lại tập trung khai thác những khía cạnh đầy nhân văn và cảm xúc. Không chỉ đầu tư vào bối cảnh, tái hiện những cảnh chiến trận với quy mô lớn, nhiều đại cảnh hoành tráng, bộ phim để lại nhiều dư vị nhờ những khoảng lặng đắt giá. Những giây phút người lính đối diện với chính mình, nhớ về gia đình, người thân hay những đồng đội đã ngã xuống, hay khoảng lặng người lính khựng lại vì nhìn thấy tấm ảnh gia đình rơi ra từ đối phương trong chiến hào… làm bật lên những câu chuyện dung dị về thân phận con người trên nền bối cảnh chiến tranh được tái hiện một cách chân thật. Thông điệp về giá trị của hòa bình, tình yêu đất nước và sự hy sinh được truyền tải trong nhiều chi tiết nhỏ nhưng đầy ý nghĩa, chạm đến trái tim người xem chính là điều mà đạo diễn muốn khắc họa. Chị tin rằng, sự khốc liệt của cuộc chiến không chỉ nằm ở tiếng súng mà còn ở những khoảng lặng khiến trái tim thắt lại và đau đớn.

Việc thực hiện bộ phim là một thử thách cực kỳ lớn đối với Đặng Thái Huyền và ê-kíp. Áp lực lớn nhất đối với chị là làm sao để khán giả không coi đây là một bộ phim lịch sử khô khan, mà là một trải nghiệm cảm xúc, giúp họ trân trọng hơn giá trị hòa bình. Làm phim chiến tranh chưa bao giờ là một công việc dễ dàng, và với Mưa đỏ, những áp lực đó đã được đẩy lên đến đỉnh điểm.

Trong quá trình quay phim, thời tiết khắc nghiệt với mưa triền miên và lạnh buốt ở Quảng Trị càng khiến công việc trở nên gian nan. Đặng Thái Huyền chia sẻ, chị đã dốc hơn 200% sức lực cho dự án này, không thỏa hiệp với bất kỳ khó khăn nào. Không ngại trực tiếp có mặt tại hiện trường, sát cánh cùng các diễn viên và cộng sự để cảm nhận từng cảnh quay, chị muốn mình luôn là một phần của trận chiến trên phim trường. Chị bùi ngùi nhắc lại quá trình làm hậu kỳ: “Đôi khi xem lại một số cảnh phim, tôi cứ ngồi bần thần và nghĩ tại sao tôi và ê-kíp lại có thể vượt qua được tất cả những khó khăn, gian khổ như vậy”. Mưa triền miên, rét buốt và những đại cảnh liên tục đã biến mỗi ngày trên phim trường thành một “trận chiến”.

Sau buổi ra mắt phim tại Hà Nội, chị gọi bộ phim Mưa đỏ là một “chiến dịch” và xúc động viết trên trang cá nhân: “Ở cương vị đạo diễn, theo đuổi dự án trong nhiều năm, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới tất cả cộng sự, đồng nghiệp, đồng chí, đồng đội… những người đã sát cánh, chia sẻ áp lực cùng tôi trong “chiến dịch Mưa đỏ”.

Hình ảnh Tú nâng niu chú chim nhỏ đã trở thành một trong những hình ảnh biểu tượng của bộ phim

Những nụ cười Thành cổ

Chiến tranh qua góc nhìn phụ nữ

Mưa đỏ là một trong số ít những bộ phim chiến tranh có ê-kíp chính bao gồm nhiều phụ nữ. Bên cạnh những tên tuổi nòng cốt trong lực lượng sản xuất, bộ phim còn có sự tham gia của nhiều nhân sự nữ ở các vị trí như đạo diễn âm thanh, dựng phim… Sự xuất hiện của nữ giới trong một đề tài vốn vẫn được cho là “của đàn ông” mang đến một góc nhìn mới mẻ và tinh tế. NSƯT Đặng Thái Huyền cho rằng lợi thế lớn nhất của phụ nữ là sự tỉ mỉ, kiên trì và bền bỉ. Họ không cần phải “đao to búa lớn” mà vẫn hoàn thành công việc một cách chu đáo và an toàn. Tuy nhiên, góc nhìn của những người phụ nữ về chiến tranh hẳn sẽ nhiều khác biệt. Thế mạnh của chị, kể từ Người trở về vẫn là những chi tiết tinh tế, nhân bản, nhìn chiến tranh qua ánh nhìn phụ nữ, khiến người xem xúc động.

Đối với Đặng Thái Huyền, việc làm phim chiến tranh và hậu chiến là một niềm đam mê cháy bỏng. Chị xem đó không chỉ là công việc mà còn là cơ hội được “soi chiếu lại chính mình”, được khám phá sự mạnh mẽ, bản lĩnh của người phụ nữ trong một môi trường đầy thử thách. Phim của chị thường không lạm dụng các cảnh cháy nổ hoành tráng mà tập trung vào những lát cắt nhỏ, những chi tiết cận cảnh giàu cảm xúc. Xen kẽ những cảnh đạn bom, chị luôn dành những chi tiết đong đầy cảm xúc cho hình ảnh phụ nữ và trẻ em, cho tình người, tình mẫu tử, tình đồng đội… dù họ có thể không nằm trong tuyến nhân vật chính. Chính những khuôn hình này đã khiến người xem rung động, sự khốc liệt của chiến tranh đôi khi không nằm ở mưa bom bão đạn mà ở những khoảng lặng khiến khán giả thắt lòng.

Những khoảng lặng đầy ám ảnh như những lát cắt nhỏ giàu cảm xúc, đó là giây phút người lính đối diện với chính mình, nhớ về gia đình và người thân sau những trận bom oanh tạc. Khi những nhân vật từ Tiểu đội trưởng Tạ, cậu em út Tú, hay Cường len lén rơi nước mắt giữa đạn pháo và bùn máu, khán giả trong rạp cũng giàn giụa nước mắt. Chuyện tình của Cường và Hồng trên chiến trường ác liệt vừa mang tính biểu tượng vừa rất đời thường,với nhiều chi tiết gợi nhiều cảm xúc, vừa hóm hỉnh vừa xúc động mạnh mẽ. Trên cái nền bi tráng của cuộc chiến, những giây phút ấy trở thành điểm tựa cảm xúc, để nỗi đau không hóa thành bi lụy mà vẫn sáng lên vẻ đẹp nhân bản và niềm tin của con người. Mưa đỏ có nhiều cảnh quay biểu tượng và đẹp đến cháy lòng: đó là cảnh chú chim nhỏ được Tú mang về nuôi, nó không nỡ rời các chiến sĩ dù trận địa ác liệt. Chỉ đến khi rút lui khỏi Thành cổ, nó mới rời khỏi tay người lính trẻ như một biểu tượng của hòa bình. Đó là chiếc khăn của Hồng khi trao cho Cường, lúc là hơi ấm giúp anh thêm mạnh mẽ, khi như một lời hứa đợi chờ và đến cuối phim trở thành vũ khí cuối cùng của anh trong trận chiến sinh tử như là những ẩn dụ đắt giá. Hình ảnh hai bà mẹ, dù từng có con ở hai chiến tuyến, nay cùng thả hoa cho những đứa con trên sông Thạch Hãn ở cuối phim như là dư vị ám ảnh nhất. Những chi tiết ấy khiến phim ngân dài dư âm, không chỉ ở là kể câu chuyện về một cuộc chiến, mà đã nâng lên tầm vóc biểu tượng.

Ê kíp chính gồm toàn phụ nữ của Mưa đỏ: đạo diễn Đặng Thái Huyền, Giám đốc sản xuất Kiều Thanh Thúy, đại diện nhà phát hành Galaxy Đinh Thanh Hương, Giám đốc Điện ảnh Quân đội Nguyễn Thu Dung - Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo sản xuất phim

Trong buổi ra mắt phim tại TP Hồ Chí Minh, Đặng Thái Huyền xúc động chia sẻ: “Thông điệp thật sự mà bộ phim mong muốn truyền tải đến khán giả chính là việc đất nước có phát triển vững bền hay không là nhờ vào sự hòa hợp của dân tộc, đoàn kết của toàn thể người dân Việt Nam. Và tôi tin rằng những thế hệ đạo diễn tiếp theo sẽ thực hiện thêm nhiều phim điện ảnh về lịch sử của đất nước!”

Sau khi hoàn thành Mưa đỏ, Đặng Thái Huyền cảm thấy sức lực và trí lực như cạn kiệt, nhưng đồng thời cũng vô cùng tự hào vì đã cùng cả đoàn vượt qua mọi thử thách. Đối với chị, điều ám ảnh nhất khi làm phim chiến tranh không phải là tiếng súng, mà là những cái chết không tiếng súng. Là cảm giác mất mát lặng lẽ, là những người lính hy sinh âm thầm để người khác được sống. Những hình ảnh đó cứ luẩn quẩn trong tâm trí chị, không rời ra được. Chị tin rằng dù có nói bao nhiêu cũng không thể kể hết được sự khốc liệt và hy sinh của thế hệ cha anh, nhưng chỉ cần bộ phim có thể khơi dậy cảm xúc trân quý giá trị của hòa bình và thôi thúc người xem tìm hiểu sâu hơn về lịch sử, đó đã là một thành công!