Lễ hội Tây Thiên là một trong những lễ hội tiêu biểu, đặc sắc không chỉ trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc mà còn thu hút khách thập phương cả nước, là kết tinh giá trị văn hóa Phật giáo và tín ngưỡng bản địa lâu đời. Vì vậy, lễ hội Tây Thiên hội đủ những giá trị tiêu biểu: giáo dục truyền thống yêu nước, đạo lý “uống nước nhớ nguồn”; bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; giá trị cố kết và biểu dương sức mạnh cộng đồng; phát triển kinh tế, phát triển du lịch. Những giá trị này cần được nghiên cứu, phân tích để lễ hội Tây Thiên được phát huy giá trị trong đời sống xã hội hiện nay.

Cư dân vùng biển đảo Vân Đồn có kho tàng văn hóa dân gian vô cùng phong phú, đa dạng. Một trong các yếu tố cấu thành nên sự đa dạng đó phải kể đến văn hóa biển. Do sinh sống, thích nghi và đối diện với biển, các thế hệ cư dân nơi đây đã có những trải nghiệm, đúc kết và tích lũy tri thức dân gian về biển. Trong đó, phải kể đến các tri thức về khai thác biển và sử dụng các nguồn lợi từ biển phục vụ con người.

Quá trình giao lưu văn hóa giữa người Việt và người Hán xuất hiện từ rất sớm trong lịch sử. Sự giao lưu văn hóa Việt và Hán diễn ra lâu dài, liên tục qua các thời kỳ lịch sử. Do yếu tố lịch sử, giao lưu văn hóa Việt và Hán có những thăng trầm và những thái độ tiếp nhận khác nhau: có lúc cưỡng bức, có lúc tự nguyện. Trong quá trình giao lưu đó, những thành tố văn hóa cũng như những thành tựu văn minh của người Hán được người Việt lựa chọn, cải biên cho phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh cũng như với đặc tính dân tộc của mình.

Những địa danh có sự hội tụ đầy đủ ba yếu tố: núi, đồng bằng, biển rất hiếm ở nước ta. Theo quan điểm của các nhà nghiên cứu về phong thủy, những địa danh như vậy được xem là vùng đất linh, sản sinh ra nhiều nhân kiệt. Hàm Rồng là một địa danh hội tụ các yếu tố như vậy.

Jataka hay Truyện tiền thân của Đức Phật, được kiết tập dưới hình thức kinh điển Phật giáo. Sự ảnh hưởng, truyền bá của Jataka lan tỏa sâu rộng trên phạm vi thế giới. Jataka thuộc hệ thống kinh điển Phật giáo, phát triển ở cả hai hệ phái Phật giáo Nam tông và Bắc tông. Nếu Bắc tông chỉ chấp nhận đây là những câu chuyện về tiền thân Đức Phật thì Nam tông lại công nhận nó là một bộ phận của Kinh tạng. Số lượng 547 mẫu điển truyện kể dân gian được các đệ tử của Đức Phật tập hợp, biên soạn, hoàn thiện qua nhiều thế kỷ là minh chứng cho tầm quan trọng của Jataka trong công cuộc truyền bá Phật giáo.

Đàm Xá là quê hương của thiền sư Nguyễn Minh Không. Về mặt đời thực, ông sống qua TK XI và XII (1065-1144), nhưng về mặt văn hóa và tín ngưỡng, huyền tích, huyền thoại, danh tiếng của ông còn mãi với thời gian. Bài viết này góp một cách giải mã không gian văn hóa vùng Đàm Gia Loan, Đàm Xá, Điềm Giang xưa, nơi được biết đến với câu “Đại Hữu sinh vương, Điềm Giang sinh thánh” (1), nay nằm trên địa phận của hai xã Gia Tiến và Gia Thắng, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình.

Chùa Tiêu, tỉnh Bắc Ninh, còn gọi là chùa Thiên Tâm hay chùa Ba Sơn, từ lâu đã trở thành một danh lam cổ tự, thu hút sự chú ý và chiêm bái của du khách, phật tử cả nước, bởi ngôi chùa gắn với các nhân vật lịch sử nổi tiếng như thiền sư Lý Vạn Hạnh, Lý Công Uẩn, thiền sư Như Trí. Ngoài ra, nơi đây còn bảo lưu nhiều tài liệu khảo cổ học và sách Phật giáo có giá trị.